Morgunblaðið - 17.10.1998, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 1998 45
+ Ingunn Þor-
steinsdóttir frá
Broddanesi. Ingunn
var fædd í Hrafna-
dal í Hrútafirði 23.
júlí 1897. Hún lést á
hjúkrunardeild Víf-
ilsstaðaspítala 30.
september síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru Iijónin
Helga Sigurðardótt-
ir, f. 1853, og Þor-
steinn Helgason, f.
1856. Þau létust
1931 og voru lögð í
eina gröf. Þau
bjuggu lengst í Hrafnadal.
Systkini Ingunnar voru Guð-
björg, Helgi, Ragnhildur, Guð-
rún, Sigurður og Magnús. Ing-
unn var ung tekin í fóstur,
ásamt Helga bróður sinum, af
hjónunum í Broddanesi, Ingunni
Jónsdóttur og Sigurði Magnús-
syni hreppstjóra. Fósturbörn
þeirra önnur voru Benedikt
Friðriksson og Ingibjörg
Ingunn Þorsteinsdóttir, föður-
amma okkar, er látin á 102. ald-
ursári. Amma fæddist í Hrafnadal í
Hrútafirði árið 1897. Hún var tekin
ung í fóstur af sæmdarhjónunum
Ingunni Jónsdóttur og Sigurði
Magnússyni á Broddanesi og ólst
þar upp. Amma bar alla tíð hlýjan
hug til fósturforeldra sinna og
staðarins. Hún og afi okkar, Guð-
brandur Benediktsson, hófu bú-
skap þar árið 1928 og kenndu þau
sig alla tíð við Broddanes. A
Broddanesi er mikil náttúrufegurð,
eins og við upplifðum á ættai-móti
síðastliðið sumar þar sem afkom-
endur ömmu og afa komu saman
og nutu samverunnar í yndislegu
veðri þar sem Kollafjörður skart-
aði sínu fegursta. Bátsferð var far-
in um eyjarnar þar sem dýralífið er
fjölbreytt, mergð lunda, kríu og
sela. Pabbi og systkini hans rifjuðu
upp gamla tíma og sýndu afkom-
endum sínum æskuslóðirnar.
Okkar fyrstu minningar um
ömmu Ingunni eru af æskuheimili
okkar á Álfhólsveginum. Hún og
afi bjuggu á neðri hæðinni í nokkur
ár, fyrst hjá Benedikti syni sínum
og síðar hjá Ingunni dóttur sinni.
Samgangur milli hæða var mikill
og eigum við margar góðar minn-
ingar tengdar ömmu og afa frá
uppvaxtarárum okkar. Við systkin-
in erum fimm og fylgdi fjölskyldu-
lífinu því oft mikill galsi og hávaði.
Gott var þá að fara niður til ömmu
og afa og finna þar frið og ró.
Amma heklaði eða greiddi sér,
fléttaði hárið og tók það upp og við
fylgdumst áhugasöm með. Amma
var mikil hannyrðakona og gaf hún
okkur systrunum heklaða dúka og
töskur. Hún var mjög vandvirk við
allar hannyrðir og hafði afar fal-
lega rithönd. Amma hafði mikið
yndi af blómum og á sumrin var
hún oft úti í garði á Álfhólsveginum
og fylgdist með garðræktinni.
Amma var vel gefin og væri hún
ung í dag hefði hugur hennar ef-
laust stefnt til langskólanáms.
Hún, eins og aðrar ungar stúlkur í
byrjun aldarinnar, hafði ekki sömu
tækifæri til menntunar og við
bamabörnin hennar í dag.
Síðastliðin 14 ár hefur amma
dvalið á Vífilsstöðum og notið þar
mjög góðrar umönnunar og á
starfsfólkið þar þökk skilið. Allt
framundir 100 ára afmælið síðast-
liðið sumar fylgdist hún með og
spurði frétta af afkomendum sín-
um. Þegar við komum í heimsókn
til hennar á Vífilsstaði var fyrst
spurt um veðrið og síðan spáð í
veður næstu daga. Hún rifjaði upp
veðurfar fyrri tíma og talaði þá oft
um frostaveturinn mikla árið 1918,
og minntist á hafísinn og kuldann
sem var á Ströndum þann vetur og
hve voraði seint. Atburðir liðinna
Bjarnadóttir. Öll eru
þau látin. Ingunn fór í
Kvennaskólann á
Blönduósi í tvo vetur.
Ingunn giftist Guð-
brandi Benediktssyni
21. júlí 1929. Hann
fæddist í Gröf í Bitni
16. janúar 1887 og
lést á Vífilsstaðaspít-
ala 29. september
1979. Foreldrar hans
voni Jónný Pálsdótt-
ir, f. 1864, d. 1916 og
Benedikt Guðbrands-
son, f. 1868. Guð-
brandur fór í Flens-
borgarskóla í Hafnarfirði í tvo
vetur. Hann stundaði barna-
kennslu í Geiradal og Steingríms-
firði. Ingunn og Guðbrandur
bjuggu í Garpsdal, en lengst í
Broddanesi, þar sem hún átti lög-
heimili í tæp hundrað ár. Eftir að
þau hjón hættu búskap dvöldu
þau í Kópavogi. Börn þeirra: 1)
Sigurður, f. 1927, d. 1928. 2) Ing-
unn Sigurrós, f. 1928, maki Þor-
tíma voru henni ofarlega í huga,
tíminn á Húsmæðraskólanum á
Blönduósi, leikfélagið á Broddanesi
og fei-mingardagurinn hennar.
Einnig bárust í tal erfiðir tímar,
andlát frumburðar þeirra afa og
ömmu, erfið vinna við heyskap á
engjum, þar sem hún var oft köld,
blaut og uppgefin að loknu dags-
verki. Þessar heimsóknir til ömmu
gáfu okkur mikið ekki síður en
henni og við skynjuðum væntum-
þykju hennar í garð okkar allra.
Síðustu árin var amma farin að þrá
hvíldina, enda hafði hún lifað í
myrkri síðustu árin. Amma var alla
tíð mikill ljóðaunnandi og kunni
ógrynni ljóða. Við viljum ljúka
þessari kveðju til ömmu með Ijóði
eftir Jóhannes úr Kötlum:
Vort líf er svo ríkt af ljóssins þrá,
að lokkar oss himins sólarbrá,
og húmið hlýtur að dvína,
er hrynjandi geislar skína.
Vor sál er svo rík af trausti og trú,
að trauðla mun bregðast huggun sú.
Þó ævin sem elding þjóti,
guðs eilífð blasir oss móti.
Vort hjarta er svo ríkt af hreinni ást,
að hugir í gegnum dauðann sjást.
- Vér hverfúm og höldum viðar,
en hittumst þó aftur - síðar.
(Jóhannes úr Kötlum)
Hvíl í friði elsku amma.
Ingunn, Daði Gils, Kristín
Lilja, Ragnhildur og
Sólrún Þorsteinsbörn.
Lækkar lífdaga sól.
Löng er orðin mín ferð.
Fauk í faranda skjól,
fegin hvíldinni verð.
Guð minn, gefðu þinn frið,
gleddu’ og blessaðu þá,
sem lögðu mér lið.
Ljósið kveiktu mér hjá
(H. Andrésd.)
Elsku amma, nú hefurðu loksins
fengið þinn frið eftir langa ævi. Ég
á margar góðar minningar um þig,
þó sérstaklega úr bernsku þegar
þú varst í heimsókn hjá okkur á
Núpi. Ég man sólríka síðsumar-
daga með þér í berjamó. Ég man
gjafirnar þínar á jólum og afmæl-
um sem ávallt glöddu barnshjart-
að. Ég man bréfin þín, hvernig þú
lýstir vorinu í Reykjavík, þar sem
fíflar blómstruðu út undir húsvegg,
þegar allt var enn þá á kafi í snjó
heima á Núpi. En minnisstæðast er
mér þó þegar þú kenndir mér að
lesa. Ég man hvar ég sit í fangi
þínu og held á stafrófskveri. Þú
heldur á bandprjóni og bendir á
staf í bókinni og ég man gleðina
sem gagntók mig þegar þú hjálpað;
ir mér að kveða að fyrsta orðinu. I
huga barnsins var það stór stund.
steinn Gunnarsson, f. 1917, d.
1989. Börn þeirra eru tvö. 3)
Björn, f. 1930, sambýliskona
Salome Fjóla Guðmundsdóttir,
f. 1929. Börn Björns og Hönnu
Grétu Guðmundsdóttur, f. 1933,
eru þrjú. 4) Þorsteinn Helgi, f.
1931, maki Ingibjörg Skúladótt-
ir, f. 1936. Börn þeirra eru
fimm. 5) Benedikt, f. 1933, maki
Kristín Sigurðardóttir, f. 1935.
Börn þeirra eru tvö. 6) Sigurður
Ingvi, f. 1934 ,sambýliskona Ás-
dís Illugadóttir, f. 1946. Börn
Sigurðar og Laufeyjar Eysteins-
dóttur, f. 1935, eru þrjú. 7) Sig-
ríður, f. 1936, maki Einar Ey-
steinsson, f. 1936. Börn þeirra
eru þrjú. Stjúpdætur Ingunnar:
Matthildur Benedikta, f. 1921,
maki Benedikt Þorvaldsson, f.
1915. Börn þeirra cru sex; Sig-
urbjörg, f. 1923, d. 1984, maki
Róar Boye Borresen, f. 1922, d.
1988. Börn þeirra eru þrjú.
Einnig átti Guðbrandur dóttur,
Sigrúnu Ásmundsdóttur, f.
1904, d. 1981, maki Helgi Jóns-
son, f. 1894, d. 1971. Börn þeirra
eru tvö.
Utför Ingunnar fer fram frá
Hólmavíkurkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14. Jarð-
sett verður að Kollafjarðarnesi.
Þakka þér fyrir allar ljúfar
stundir. Minningarnar um þig
munu lifa áfram þótt þú sért farin.
Guð geymi þig.
Ingunn Sigríður.
Þeim sýndist báðum sífellt eitt
um sínar aringlóðir,
er margur lét um bólstað breytt
af bændum þar um slóðir.
Þau unnu staðnum öll sín heit
og áttu ríkan þótta,
og skildu ei þá landa leit
og lýðsins heimanflótta.
Þetta orti Stefán frá Hvítadal
fyrir 67 árum eftir systur sína og
mann hennar, foreldra Ingunnar,
sem við kveðjum í dag, 101 árs
gamla. Þetta getur líka átt við þau
hjónin Ingunni og Guðbrand. Þau
unnu Broddanesi öll sín heit og þar
var hugur þein-a lengstum, en at-
vikin höguðu þvi svo að um langan
tíma dvöldu þau hér syðra. Þegar
ég kynntist þeim hjónum fyrir 30.
árum eru þau orðin fullorðin hún
71 árs en hann 81 árs, en í mínum
huga voru þau ekki gömul.
Ingunn var frekar hlédræg, en
naut sín vel í vinahópi. Hún var
heimakær, naut þess að hlusta á
útvarp og vera með hannyrðir,
Hún hafði gaman af að lesa, ekki
síst ljóð. Öll sín verk vann hún með
einstakri natni og alúð. Ég gæti
jafnvel ímyndað mér að það hafi
háð henni hversu nákvæm hún var
í öllum sínum verkum.
Guðbrandur var enn í vinnu og
var hjá Borgarfógetanum í Reykja-
vík, þar var hann fram yfir nírætt.
Hann naut þess að hitta fólk og
vera á mannamótum, alltaf léttur á
fæti og léttur í lund og einstaklega
jákvæður maður. Það má segja að
viðhorf hans hafi verið „þetta er
allt gott og blessað".
Bæði voru þau hjónin vel lesin
og fróð en þau hlutu meiri mennt-
un en almennt tíðkaðist á þessum
árum og bjuggu að því alla tíð. Þau
hefðu ekki síður getað gengið
menntaveginn en orðið bændur, en
hugur þeirra var í sveitinni á
Broddanesi, þar var þeirra Para-
dís. Þegar Guðbrandur dó 92ja ára
var hugur hans skír og ekki hægt
að finna að hann væri farinn að
tapa neinu. Sem betur fer var
sjúkralega hans stutt.
Ingunn var stálminnug fram á
síðustu ár, en hún var orðin þreytt
og erfitt fannst henni að vera blind,
en það var hún í nokkuð mörg ár.
Síðustu sextán árin hefur hún dval-
ið á hjúkrunardeild Vífilstaðaspít-
ala. Öllu starfsfólki er þakkað fyrir
góða umönnun öll þessi ár. Ég vil
þakka tengdaforeldrum mínum
þau ár sem ég átti með þeim, mér
finnst ég hafa lært mikið af þeim
og orðið ríkari af þeim kynnum.
Og börnin, þeirra lán og laun,
þar léku glöð í ranni,
hve sælt var eftir sókn og raun
að sjá þau verða að manni.
Með sæmdum bar þeim sigurinn,
er saman vandann leystu
og grerii fóst við garðinn sinn
og Guði örugg treystu.
(Stefán frá Hvítadai)
Blessuð sé minning hjónanna frá
Broddanesi.
Kristín Sigurðardóttir.
Látin er heiðurskonan Ingunn
Þorsteinsdóttir frá Broddanesi
eitthundrað og eins árs að aldri.
Við dánarfregnina rifjast upp fyrir
mér minningar frá árunum
1944-48 þegar ég dvaldi nokkrar
vikur á hverjum vetri á heimili
hennar sem farkennari í Kirkju-
bóls- og Fellshreppi. Ingunn og
maður hennar, Guðbrandur Bene-
diktsson, léðu húsnæði sitt undir
skólahald og sáu kennaranum fyrir
herbergi, fæði og þjónustu hálfan
kennslutímann í Éellshreppi á móti
Jóni bónda Jónssyni og Svanborgu
Gísladóttur á Broddanesi. Mér leið
mætavel hjá þessu ágæta fólki og
minnist þeirra daga, sem ég dvaldi
hjá þeim á Broddanesi með gleði
og þökk, þrátt fyrir þrengslin og
aðstæður, sem vafalaust væru
metnar erfiðar á mælikvarða nú-
tímans.
I húsi Guðbrands og Ingunnar
fór kennslan fram í stærstu stof-
unni, sem jafnframt var notuð sem
svefnherbergi. Nemendur voru
milli 10 og 15 og var þeim sem
komu frá öðrum bæjum í Kollafirði
jafnað niður á Broddanesheimilin,
sem voiu fjögur.
Matur var ávallt mikill, góður og
fjölbreyttur miðað við það sem þá
gerðist og er mér minnisstætt hve
hann var snyrtilega fram borinn.
Ingunn húsfreyja hafði verið tvo
vetur á Kvennaskólanum á Blöndu-
ósi og áður hafði hún stundað nám í
Unglingaskólanum á Heydalsá og
fékk hún þannig þá bestu menntun
sem ungum sveitastúlkum stóð til
boða á þeim tíma, þ.e.a.s. á fyrstu
áratugum aldarinnar. - Ingunn var
há vexti og grönn og hafði fjarrænt
augnaráð líkt og þeim er gefið sem
sjá gegnum holt og hæðir. Hún var
mörgum góðum kostum búin, en
þar sem hún var afar hlédræg og
dul að eðlisfari leyndi hún á sér,
þannig að fáir vissu hvern mann
hún hafði að geyma. - Mér féll því
betur við Ingunni sem ég kynntist
henni lengur og meira. Fann ég
reyndar fljótt að hún var bæði
stálminnug og vel gefin. Hún
fylgdist vel með námi barna sinna
og minnist ég þess, að eitt sinn
heyrði hún börn sín vera að ræða
hvernig átt hefði að stafsetja tiltek-
ið orð á réttritunarprófi. Undraðist
hún að þau skyldu hafa flaskað á
orðinu og benti þeim á að stofn
orðsins bæri með sér hvernig ætti
að skrifa það. Greinilega einfalt
mál í hennar augum. Út frá þessu
litla dæmi mátti álykta að hún
byggi yfir notagóðri þekkingu á ís-
lenskri tungu.
Þá var ekki heldur komið að
tómum kofunum hjá henni í sögu
lands og þjóðar. Mannanöfn og ár-
töl var henni leikur einn að læra og
muna. Og þessi minnishæfileiki
entist henni fram á elliár.
Ingunn talaði oft með aðdáun og
virðingu um fósturforeldra sína,
merkisbóndann Sigurð Magnús-
son, hreppstjóra á Broddanesi, og
konu hans, Ingunni Jónsdóttur.
Þau voru barnlaus en ólu hana upp
frá tveggja ára aldri og Helga Þor-
steinsson bróður hennar. Foreldr-
ar þeirra systkina voru Þorsteinn
Helgason í Hrafnadal í Bæjai'-
hreppi og Helga Sigurðardóttir,
kona hans, er eignuðust sjö börn.
Húsráðandinn, Guðbrandur
Benediktsson, var glaðsinna,
mannblendinn og opinskár og sást
aldrei skipta skapi. Hann var
einnig fróður og minnugur og vel
heima í íslenskum bókmenntum og
sagnfræði. Áttu þau hjón því mörg^
sameiginleg áhugamál þótt ólíkt
væni að eðlisfari.
Broddanes er með mestu hlunn-
indajörðum sýslunnai’, 60 hundruð
að fornu mati. Þar var mikill reki,
selveiði, æðarvarp og kofnatekja.
En öll þessi hlunnindi kostuðu
mikla vinnu, enda voru börn þeirra
Ingunnar og Guðbrands, 6 að tölu,
ekki gömul þegar þau byrjuðu að
hjálpa til við bústörfin. Má nærri
geta að oft hefur húsfreyjan verið
þreytt þegar hún gekk til náða eft-
ir langan vinnudag, því að átta^
manna fjölskylda þarf mikla þjón-
ustu, sem bætist við önnur hús-
móðurstörf. En fljótlega mun elsta
barnið, Ingunn Sigurrós, kölluð
Ina, hafa farið að létta móður sinni
heimilisstörfin. Og jafnóðum sem
börnin uxu upp fóru þau að taka
vaxandi þátt í bústörfunum. Öll
urðu þau mannvænlegt og dugandi
fólk og einn sonurinn, Benedikt,
fór í langskólanám og er hann
læknir á Vífilsstöðum.
Þau hjón Ingunn og Guðbrandur
hættu búskap árið 1962 og létu
jarðarhluta sinn í hendur Sigríðar
dóttur sinnar og tengdasonarins
Einars Eysteinssonar frá Bræðra-
brekku. Fluttu þau þá suður og*
bjuggu um skeið í Kópavogi. Starf-
aði Guðbrandur síðan sem hús-
vörður í Alþingi um árabil.
Mann sinn missti Ingunn haustið
1979. Fór hún þá nokkru síðar að
Vífilsstöðum þar sem hún hefur
síðan átt athvarf í elli sinni í skjóli
Benedikts læknis, sem góða að-
stöðu hafði til að fylgjast með líðan
hennar.
Við hjónin heimsóttum hana
stöku sinnum. Fagnaði hún jafnan
komu okkar og var auðfundið að
sálarþrekið var óbilað þótt líkam-
inn væri æðimikið tekinn að
hrörna. Ennþá var stálminnið til
staðar og afmælisdagar bæði barna
og barnabarnanna allir tiltækir,
svo margir sem þeir þó voru. En
mest undraðist ég hve létt var yfir
henni og hvílík birta Ijómaði á elli-
móðu andlitinu, sem löngum var
svo alvörugefið og lokað. Henni
leið gi’einilega vel á Vífilsstöðum
þótt fáir af herbergisfélögum henn-
ar væru þess líklegir að vera sam-
ræðuhæfír. Við rifjuðum upp gaml-
ar minningar frá góðum dögum á
Broddanesi og heimsóknartímarnir
voru fljótir að líða. En kveðju-
stundirnar sem við hjónin áttum '
með Ingunni eru okkur ógleyman-
legar, slík voru þakkarorðin og
blessunaróskirnar sem umvöfðu
mann og fylgdu okkur úr hlaði. Og
gilti þá einu hvort hún stóð upprétt
og alklædd eða útafliggjandi í rúmi
sínu eins og hlutskipti hennar varð
síðustu árin. Fyrirbænir hennar
voru ávallt jafn heitar og innilegar
þannig að við höfðum mun meira
að sækja til hennar heldur en hún
til okkar. Um slíkar manneskjur er
sagt á nútímamáli, að þær gefi
mikið af sér. Og það gerði Ingunn
Þorsteinsdóttir svo sannarlega.
Er tímar liðu sóttu þeir kvillar
fastar á, sem ellinni fylgja, því að ^
það er sannleikur sem Jakob
Thorarensen Skáld segir í brag sín-
um um aðra merka Strandakonu
fyrir 50 árum:
...Traustar allar taugar þarf
til að fullna hundrað árin.
Ingunn var lengst af ævinnar
heilsugóð og náði að fylla öldina og
einu ári betur. Hún andaðist södd
lífdaga en sátt við guð og menn.
Við hjónin biðjum guð að blessa
minningu hennar og sendum ætt-
ingjum hennar og ástvinum inni-
legar samúðarkveðjur.
Torfi Guðbrandsson.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er móttaka
svokallaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin Word og Wordper-
fect eru einnig auðveld í úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í bréfsíma 569 1115, eða á
netfang þess (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið greinina inni í bréfinu, ekki sem
viðhengi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Pað eru vinsamleg tilmæli að lengd
greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum^
INGUNN
ÞORSTEINSDÓTTIR