Morgunblaðið - 17.10.1998, Blaðsíða 68

r68 LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
Ófundinn Hemingway
ÓMAR Ragnarsson hefur átt þrjá
þætti í ríkiskassanum undanfarið,
sem hann hefur nefnt eftir fræg-
um orðum Snorra Sturlusonar,
„Ut vil ek“ og fjölluðu þeir um
virkjanaæðið mikla sem gripið
hefur landsmenn, eins og
heimsendir sé í nánd. Hefur Ómar
borið okkur saman við Norðmenn,
sem virðast hættir að virkja þótt
nógir fossa séu í
landi þeirra og sjá-
flt Hardangur-
vidda til að sökkva
undir vatn vilji
menn hafa það svo. Fyrirhuguð
uppistöðulónagerð á hálendi Is-
lands er uggvænleg í augum leik-
manns og það virðist eiga að halda
áfram vatnsaflsvirkjunum í land-
inu á meðan nokkur deigur dropi
er eftir. Hins vegar hafa Norð-
menn, sem skera sig ekkert úr um
gáfur, sagt sem svo að nú væri
nóg komið af virkjunum í Noregi
og best að byrja að sökkva ís-
landi, sem gáfu ekki einu sinni
Grímsey lausa, á meðan þeir eru á
virkjanafyllirhnu. Ekki heyrist
nema einstaka maður orða gufu-
aflsvirkjanir, enda hljóta að koma
SJONVARPA
LAUGARDEGI
upp bannorð á meðan vatn flýtur
jafnljúflega um hreindýrahaga og
gæsaland og raun ber vitni.
Helst var að heyra á Ómari að
við ættum annan kost í stöðunni,
sem er ferðaþjónusta á næstu ár-
um. Nefndir voru sextíu milljarð-
ar á tuttugu árum yrði kraftur
settur í ferðaþjónustuna og það er
líka peningar. En það verður að
vera hægt að sýna
ferðamönnum
eitthvað annað en
eyðimerkur í
norðri í formi til-
búinna stöðuvatna. Sullið með jök-
ulárnar norðanlands er eitt dæmið
um, hvernig menn eru „dottnir í
það“ í virkjunarmálum. Þeir eru
mikið líkari þrjátíu tonna trukk-
um en verkfræðingum og skipu-
leggjendum. Og nú hugga menn
sig helst við það, að Dettifoss
verði góður fyrir túrista síðsum-
ars eftir að Jökulsá á Fjöllum hef-
ur verið tekin til kostanna. En
þetta skapar tekjur segja menn.
Það gera Rolling Stones líka og er
þó pnginn bættari þótt þeir spili.
A sunnudaginn sýndi Rás 2
upptöku á bresku sýningunni „Ó,
þetta er indælt stríð“. Þarna var á
ferðinni gamall kunningi sem
gaman var að rifja upp, en þótt
sýningin sé full af gríni er þetta
samt sem áður önnur mesta sorg-
arsaga aldarinnar. Hún er að vísu
aðeins séð með augum Breta, en
sýn þeirra gefur næga hugmynd
um hvað stríð eru svivirðileg.
Stríðið 1914-18 var að sögn Win-
stons Churchills síðasta stríðið í
heiminum þar sem nokkurrar
rómantíkur gætti, án þess að hann
útskýrði það frekar. Að vísu bar á
því eftir á, að menn leyfðu sér að
tala um það í rómantískum anda.
En sá andi var víðsfjarri raun-
veruleikanum. Gallipoli-leiðangur-
inn, sem farinn var m.a. að tilhlut-
an Churchills varð hin hörmuleg-
asta sláturferð, þar sem^ Ataturk
kvistaði niður Breta og Astrali af
þeim krafti, að þeir komust aldrei
upp frá ströndinni. Sir Douglas
Haig sá svo um bardagana í Evr-
ópu, þar sem mannfall Breta varð
ótrúlegt. Edward Snow, utanríkis-
ráðherra Breta, lét þau orð falla
þegar styrjöldin 1914 var orðin
óumflýjanleg, að ljósin væru að
slokkna um alla Evrópu. Þau
kviknuðu raunar ekki aftur fyrr
en 1945 og kannski hafa þau ekki
kviknað enn. Það er svolítið sér-
kennilegt að sjá Breta grínast að
þessum hildarleik í indælu stríði
af sama kæruleysinu og menn
snýta sér á götu.
Á árum áður voni menn bæði
hér og annars staðar uppteknir af
að glíma við Hemingway, en höfðu
lítil kynni af honum nema í gegn-
um þýðingar Laxness, sem þýddi
hann yfirleitt á laxnesku. En þessi
gímutök voru síður en svo bundin
við okkur, þar sem venjuleg ávís-
un fékk heitið sýnivíxill í þýðingu,
heldur voru þau stunduð vítt um
lönd. Nú hefur Stöð 2 sýnt kvik-
mynd sem nefnist „Glíman við Er-
nest Hemingway" með Richard
Harris og Robert Duvall í aðal-
hlutverkum. Ekkert vitnast um
Hemingway í myndinni frekar en
endranær, nema hvað Harris seg-
ist hafa glímt við hann á Potoríkó
1938. Myndin er um allt annað og
lýsir ágætlega tveimur gömlum
mönnum, sem fátt hafa unnið sér
til frægðar.
Indriði G. Þorsteinsson
KVIKMYNDIR/STJÖRNUBÍÓ hefur tekið til sýninga myndina Les Miserables, Vesalingana. Mynd-
in er byggð á hinni þekktu skáldsögu Victors Hugo og í aðalhlutverkum eru Liam Neeson, Geoffrey
Rush, Uma Thurman og Claire Danes. Leikstjóri er Bille August.
Vesalingar
Victors Hugo í
nýrri útgáfu
GEOFFREY Rush
leikur Javert.
FORTIÐIN fylgir Jean Valje-
an eins og skugginn.
SAGAN Vesalingarnir er ein
þekktasta saga franskra bók-
mennta. Hún er nú kvikmynduð í
fjórða skipti, en auk þess hefur
söngleikur, gerður eftir sögunni,
verið sýndur við miklar vinsældir
vestanhafs og austan.
Vesalingarnir er stórbrotin saga
um ást og örlög, heiður og þrá-
hyggju. Hún gerist á fyrri hluta 19.
aldar í Frakklandi. Söguhetjan er
Jean Valjean, fátækur ungur maður
sem stelur brauðhleif sér til matar
og er dæmdur í 20 ára þrælkunar-
vist. Þegar hann losnar úr fangelsi
stelur hann silfurborðbúnaði af
biskupssetri en biskupinn fyrirgef-
ur honum, leysir hann úr haldi lög-
reglu og kaupir sálu þessa misynd-
ismanns með silfrinu sem hann ætl-
aði að stela. Þetta atvik breytir lífi
Jean Valjean og hann snýr við blað-
inu. Með tímanum öðlast hann virð-
ingu samborgara sinna í smábæ og
verður bæjarstjóri þessa vaxandi
samfélags.
Þar verður hann ástfanginn af
Fantine, konu sem allir hafa útskúf-
að og þegar hún deyr tekur Valjean
að sér að ala önn fyrir ungri dóttur
hennar, hann kemur henni til
manns og þá verður hún ástfangin
af ungum byltingarmanni, Marius.
Það er eins og rauður þráður í
sögu Jean Valjean að á hælum hans
er ofstækisfullur og einbeittur lög-
reglumaður, Javert að nafni. Hann
gerir það að mikilvægasta verkefni
h'fsins að afhjúpa fortíð Valjeans og
svipta hann virðingu samborgara
sinna og koma honum undir lás og
slá íyrir raunverulega og ímyndaða
glæpi. Hvað eftir annað sleppur Va-
ljeán undan en jafnharðan er hinn
óþreytandi Javert tekinn til við leit-
ina að nýju.
Kvikmyndin sem nú er komin
fram á hvíta tjaldið í Stjörnubíói er
gerð eftir handriti rithöfundar að
nafni Rafael Yglesias, sem hefur
skrifað 8 skáldsögur, þar á meðal þá
sem kvikmynd Peter Weir, Fe-
arless, var gerð eftir. Þar ritaði Yg-
lesias sjálfur handrit en í aðalhlut-
verkum myndarinnar voru sem
kunnugt er Jeff Bridges og Rosie
Perez.
Vesalingarnir er með lengstu
skáldsögum en Yglesias tók þann
pól í hæðina að gera samband Jean
Valjean og Javert að þungamiðj-
unni, sem það ekki er í sögunni.
Hann segir: Valjean og Javert eru í
mínum augum líkir menn sálfræði-
lega en á þeim er einn höfuðmunur.
Vaijean hefur uppiifað fyrirgefn-
ingu og ást en það þekkir Javert
ekki,“ segir höfundurinn. „Báðir
lifa við ótta. Javert óttast það að
verða glæpamaður og þess vegna
heldur hann einstrengingslega uppi
iögum og reglu og trúir því að
mönnum séu allar bjargir bannaðar
ef þeim verður einu sinni fótaskort-
ur. Valjean óttast það að verða af-
hjúpaður, að þurfa að snúa tii fyrri
hátta og vakna að nýju upp við
þann vonda draum sem fangelsis-
vistin var.“
Bille August segist líta svipuðum
augum á aðalpersónurnar tvær,
sem leiknar eru af Liam Neeson
(Schindler í Schindler’s List) og
Geoffrey Rush (David Helfgott úr
Shine). „Þetta snýst ekki um gott
og illt heldur um tvo menn sem líta
lífið ólíkum augum. Annar trúir á
lög og rétt af því að hann ólst upp í
heimi þar sem ekkert annað var til;
hinn á líka rætur í fátækt og harð-
ræði en er mannlegri og kærleiks-
ríkari. Þeir eru eins og tvær hliðar
á sama pening, eins og yin og yang.
Javert eltir Valjean meðal annars
af því að honum finnst þeir svo lík-
ir.“ _
„Ég vildi fá Liam Neeson og
Geoffrey Rush í aðalhlutverkin af
því að þeir hafa þá hæfileika og
þann kraft sem þurfti til þess að tjá
þá innri baráttu sem þessir flóknu
menn heyja. Samband Valjean og
Javert er nokkurs konar ástar-hat-
urssamband. Þeir eru' með tilvist
hvor annars á heilanum en þó virð-
ast þeir algjörar andstæður," segir
August, leikstjóri mynda á borð við
Pelle sigurvegara og Hús andanna.
Spjallað við
Cardigans
NINA og Peter úr sænsku sveitinni
Cardigans sem spilaði á íslandi um
árið verða til viðtals á netinu mánu-
daginn 19. október frá 16 til 17. Er
það í tilefni af útgáfu nýrrar breið-
skífu sveitarinnar. Netfangið er
www.torget.se/cardigans
Hann er
atta ara...
ÞÓTT útvarpsþátturinn Party
Zone eigi ekki stórafmæli í hefð-
bundnum skilningi verða átta ár í
útvarpi þó að teljast dágott.
Haldið verður upp á það í höf-
uðborginni á Kaffi Thomsen og á
Ráðhúskaffi fyrir norðan. Venju
samkvæmt koma erlendir plötu-
snúðar til landsins í tilefni af af-
mæli þáttarins.
Að þessu sinni verður það DJ
Cosmo frá New York. Hann er
raunar hún því þetta er kona sem
er með vikulegan útvarpsþátt á
útvarpsstöðinni WNYU 89,1 og
spilar einnig á helstu hústónlist-
arstöðum í New York.
Þeir sem hafa áhuga á að
kynna sér tónlist hennar ættu að
hlýða á geisladiskinn „New York
Afterhours" frá útgáfufyrirtæk-
inu Nervous Records.
Hún spilar á Kaffi Thomsen á
laugardagskvöldið ásamt DJ
Margeiri en fyrir norðan verða
plötusnúðarnir Arnar, Frímann
og Árni E. Upphitun verður í
Party Zone á Mono 87,7 milli 20
og 23 þar sem DJ Cosmo mun
spila ásamt „plötusnúðalandslið-
inu“.
Lifí Hafnar-
fjörður!
EINUNGIS gegnheil hafnfirsk lög
verða leikin á hátíðartónleikum í
Hafnarborg á
sunnudag í tilefni
af 90 ára afmæli
bæjarins.
Björgvin Hall-
dórsson, Magnús
Kjartansson,
Björn Thor, Bjarni
Arason [sem er ný-
fluttur í Fjörðinn],
Sigrún Eva Ármannsdóttir [sem
einnig býr í Hafnarfirði] og fleiri
munu koma fram.
Flutt verða lög eftir Hafnfirðinga
og fai-ið yfir sögu tónlistarinnar í
bænum. 11 ára gítaristi endar tón-
leikana og er þar á ferð Ragnar Sól-
berg, sonur Rafns R. Jónssonar
tónlistarmanns.
Hver að
verða síðastur
Sýningum á sumarsmellinum
Grease í Borgarleikhúsinu lýkur
föstudaginn 6. nóvember næst-
komandi og verður það jafnframt
sextugasta sýning á söngleikn-
um. Grease var frumsýnt 3. júlí
síðastliðinn og hafa tæplega 30
þúsund manns séð sýninguna, að
því er segir í fréttatilkynningu,
og þarf það að víkja fyrir öðrum
verkefnum á Stóra sviði leikhúss-
ins.