Morgunblaðið - 17.10.1998, Blaðsíða 52

MORGUNBLAÐIÐ
+ Halldór Ás-
grímsson fædd-
ist á Borg í Mikla-
holtshreppi 3.
ágúst 1931. Hann
lést 6. okóber síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru Anna
Stefánsdóttir, f.
1897, d. 1967, og
Ásgrímur Gunnar
Þorgrímsson, f.
1895, d. 1983 á
Borg. Halldór
kvæntist Ingu Guð-
jónsdóttur, f. 26.
júní 1943, frá
Hrútsholti í Eyjahreppi, hinn
17. júní 1963. Foreldrar hennar
eru Erla Hulda Valdimarsdótt-
ir, f. 1923, og Guðjón Magnús-
son, f. 1913. Systkini Halldórs
eru: Soffía, f. 1917; Stefán, f.
1919, d. 1981; Ósk, f. 1921;
Ágúst, f. 1924; Inga, f. 1927, og
Karl, f. 1935. Börn Halldórs og
Ingu eru ljögur: 1) Helga, f.
2.9. 1962, gift Gunnari Jóns-
syni, f. 2.5. 1960. Þeirra börn
eru: Hafjjór Ingi, f. 15.9. 1981,
Halldór Óli, f. 1.4. 1988, og íris
* f. 15.9. 1990. 2) Erla Hulda, f.
1.5. 1966, gift Arnþóri Gunn-
arssyni, f. 3.2. 1965. Þeirra
börn eru: Ásgeir Örn, f. 2.5.
1990, og Eik, f. 22.1. 1998. 3)
Ásgrímur, f. 7.6. 1968, kvæntur
Elsku hjartans pabbi minn.
Nú á sorgarstundu er svo ótal
margt sem fer um hugann. Ótal
minningar um yndislegan fóður. Mér
er efst í huga þakklæti fyrir alia þá
ást og umhyggju sem þú ávallt sýndir
mér og seinna einnig eiginmanni mín-
um og bömum. Ef þú mögulega gast
aðstoðað okkur á einn eða annan hátt
var það gert með ánægju og gleði.
Það eru forréttindi að alast upp í
íslenskri sveit með fagra fjallasýn og
í stórri og ástríkri fjölskyldu.
Áhyggjuleysi æskuáranna mótaðist
meðal annars af því að alltaf gat ég
treyst á vináttu þína og ást. Eg átti
svo stóran og sterkan pabba, pabba
sem gat allt.
Eg sé þig fyrir mér stíga á bak
Glæsi, hestinum þínum. Hann dans-
ar af fjöri á hlaðinu og brátt hverfíð
þið á hraðferð niður holtið.
Eg sé þig fyrir mér einn dag um
hásláttinn. Þú fórst út eldsnemma að
. slá. Lítil stúlka heimsækh- þig í
* flekkinn með kaffi í brúsa, mjólk á
flösku og brauð í boxi og fær góðar
móttökur. Seinna er heyið keyrt
heim og þú stoppar ekki. Rauða hár-
ið þitt stendur í allar áttir og þykkar
augabrýrnar þungar af heyryki.
Barnabörnin þín öll sakna nú sárt
afa í sveitinni. Ég er þakklát fyrir
árin sem þau fengu með þér. Þú get-
ur verið þess fullviss að um ömmu
ætla þau, og við öll, að hugsa afskap-
lega vel.
Þú hlakkaðir svo til að eiga góð og
rólegri ár með mömmu í nýju íbúð-
inni ykkar. Þú vissir að starfsþrek
þitt var lítið og varst sáttur við
starfslok í sveitinni þinni.
„ Elsku pabbi minn. Þungur harmur
"•"•er nú kveðinn að fjölskyldunni en
efth' lifir minningin um yndislegan
mann.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið.
(V. Briem.)
Ástarþakkir fyrir allt.
í dag verður borinn til grafar
tengdafaðir minn, Halldór Ásgríms-
son bóndi á Minni-Borg. Ég hef haft
náin kynni af Dóra frá árinu 1985,
eða frá því að við Erla tókum saman.
Um þetta leyti stóðu Dóri og Inga á
tímamótum í búskapnum. Þau ráku
„ meðalstórt fjárbú og áttu góðar
rínjólkurkýr en sáu fram á að þurfa
Dagnýju Berglindi
Jakobsdóttur, f.
3.4. 1968. Börn
þeirra eru: Halldór
Freyr, f. 21.5. 1988,
og Ásta María, f.
8.3. 1994. 4) Guð-
jón, f. 24.12. 1977.
Halldór ólst upp á
Borg, naut skóla-
vistar í sinni sveit,
þá var farkennsla í
sveitum og síðan
fór hann einn vetur
í fþróttaskólann í
Haukadal. Halldór
vann um árabil við
akstur fólksflutninga hjá Sér-
leyfisbflum Helga Péturssonar
og Snælands Grímssonar. Enn-
fremur vann hann um tíma hjá
Karli bróður sinum sem sá um
vöru- og mjólkurflutninga í
Borgarnes. Arið 1958 stofnaði
Halldór nýbýlið Minni-Borg,
hluta úr Borgarjörðinni, og bjó
þar til síðustu mánaðamóta.
Meðfram búskap sinnti Halldór
ýmsum störfum, m.a. eftirliti
varnargirðinga Sauðfjárveiki-
varna, og var hann um árabil
verkstjóri í kjötfrystingu í Slát-
urhúsi Kaupfélags Borgfirð-
inga.
Utför Halldórs fer fram frá
Fáskrúðarbakkakirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
að byggja nýtt fjós og að fjölga kún-
um ef búskapurinn átti að eiga fram-
tíð fyrir sér. En shk framkvæmd var
dýr og áhættusöm. Á þessum árum
voru bændur hvattir tÚ að snúa sér
að loðdýrarækt og voru stjórnvöld
óspör á að veita þeim lán sem vildu
reyna fyrir sér í þessari nýju bú-
grein. Það varð úr að Dóri og Inga
byggðu myndarlegt hús árið 1986
fyrir minka- og refarækt en hættu
kúabúskapnum. En mörg er bú-
mannsraunin. Skinnaverð hríðféll og
næstu árin urðu margir loðdýra-
bændur að hætta búskap vegna þess
að reksturinn stóð ekki undir sér.
Þrátt fyrir að Dóri og Inga kæmu
sér upp ágætum loðdýrastofni dugði
það ekki til og fyrir nokkrum árum
seldu þau síðustu dýrin. Dóri átti við
ýmiss konar líkamlega vanheilsu að
stríða hin síðari ár og var því óhægt
um vik að byggja búið upp á nýjan
leik. I rauninni var hann slitinn um
aldur fram eins og títt er um ósér-
hlífna bændur af hans kynslóð.
Dóri hélt ávallt reisn sinni og lífs-
gleði og gekk til allra verka þrátt
fyrir að líkamlegu atgervi hrakaði
með árunum. Það var ekki hans hátt-
ur að barma sér. Þótt Inga hefði
alltaf tekið virkan þátt í búskapnum
mæddi vissulega meira á henni en
áður og oft hef ég undrast hve miklu
hún gat komið í verk á tveimur víg-
stöðvum: inni á heimilinu og í úti-
verkum. Börnin léttu undir með for-
eldrum sínum eftir því sem tími
gafst til frá annarri vinnu og námi og
margir fleiri lögðu hönd á plóginn.
Ég minnist þess hve Dóri var
alltaf þakklátur fyrir veitta aðstoð og
vildi helst launa margfalt íyrir sig.
Hann mælti jafnan mörg þakkarorð
áður en farið var inn að loknum
verkum og hafði það fyrir sið að
þakka öllum fyrir daginn áður en
gengið var til náða, hvort sem dags-
verkið var mikið eða lítið. Nú er
komið að því að við þökkum Dóra
fyrir allt það sem hann gerði fyrir
okkur. Það sem gaf okkur Erlu og
börnunum okkar mest var einfald-
lega að vera í návist hans í sveitinni.
Hversdagsleg athöfn eins og að sitja
eða liggja hjá honum inni í svefnher-
bergi yfir sjónvarpsfréttum eða
íþróttakappleik heyrir sögunni til.
Ferðirnar vestur á Minni-Borg voru
ófáar, þær síðustu fórum við nú í
haust til að smala fénu. Ásgeir Örn,
sonur okkar, varð oft eftir hjá afa og
ömmu eða fór sjálfur í sveitina með
rútunni. Sama er að segja um hin
bamabörnin. Ekki fór á milli mála
hve sveitadvölin var þeim gefandi og
þroskandi og afi og amma nutu þess
að hafa þau hjá sér.
MINNINGAR
Það var þungbært fyrir Dóra og
Ingu hve margir af þeiira ættingjum
og vinum í nágrenninu lögðu niður
búskap á liðnum áratug. Ber þar
helst að nefna hjónin Pál og Ingu,
systur Dóra, á Borg og Auðun son
þeirra, bónda á Borg. íbúðarhúsin á
Minni-Borg og Borg standa nánast á
sömu þúfunni og var alltaf mjög
kært og góð samvinna þar á milli.
Þótt oft komi maður i manns stað
getur enginn fyllt upp í tómarúm
sem skapast þegar áratugalangt ná-
býli er rofið. Nú í haust hættu þau
Dóri og Inga búskap og fluttust í
Borgarnes. Þessi flutningur var
óumflýjanlegur og átti sér nokkurn
aðdraganda. Fyrir u.þ.b. einu ári
stóðum við Dóri úti á hlaði og talið
barst að búskaparlokunum. í miðju
samtali leit hann norður fyrir hús-
hornið, virti fyrir sér hlíðina og fjall-
lendið um stund en sagði svo: „Mikið
ofboðslega á maður eftir að sakna
þess að vera ekki hér.“ I ljósi að-
stæðna var Dóri þó sáttur við bú-
ferlaflutninginn en örlögin gripu í
taumana og höguðu því svo til að
hann yfirgaf aldrei sveitina sína
heldur brá sér aðeins frá í nokkra
daga. I dag kemur hann til baka og
hverfur í faðm hennar.
Dóri lætur eftir sig digran sjóð
góðra minninga og myndbrota og ég
veit að ég tala ekki bara fyrir mig
þegar ég segi að þar beri engan
skugga á.
Arnþór Gunnarsson.
Það var þriðjudagskvöldið 6. októ-
ber að Auðunn frændi hi'ingdi og
sagði mér að hann Dóri væri dáinn.
Ég kom ekki upp orði góða stund og
gat bara ekki trúað að ég heyrði rétt.
Ég sem talaði við hann svo ánægðan
á laugardagskvöldið, þau Inga og
bömin nýkomin að vestan úr síðustu
smalamennsku haustsins og ræddum
við fjárheimtur og frágang búsins
sem hann virtist orðinn svo sáttur við
og sagði, nú hefl ég það gott, bróðir,
ligg hér upp í rúmi og tala í símann.
Á morgun ætlum við Inga aftur vest-
ur því það verður hrútasýning og við
eigum tvo veturgamla sem við viljum
láta meta, ganga frá og taka um leið
það sem eftir er af okkar.
Ekki datt mér í hug þá að ég ætti
ekki eftii' að tala við bróður minn aft-
ur hér í þessari tilvist, en enginn veit
hvenær kallið kemur, kannski sem
betur fer.
Stuttur fínnst mér samt tíminn
sem hann fékk að njóta með Ingu
sinni í nýju fallegu íbúðinni í Borgar-
nesi, en svona er víst lífið.
Halldór Ásgrímsson var sterk-
byggður maður, íþróttamaður góður,
lipur og léttur glímumaður svo orð
fór af og kornungur hljóp hann á
höndum aftur og fram langar leiðii'
og hefði náð langt með nútíma að-
stöðu, enda hundrað prósent reglu-
maður á vín og tóbak alla tíð.
Mikið er að þakka á stund sem
þessari sem orð ná ekki yfir og þakk-
ir fyrir að alast upp með og umgang-
ast þann mann sem Halldór var.
Sonur minn Gústav Adolf vai- öll
sumur hjá þeim hjónum frá unga
aldri langt fram yfir fermingu og
vildi helst alltaf hjá þeim vera.
Elsku Inga, börnin ykkar elsku-
legu, tengdaböm og bamabörn sem
nutu afa svo alltof stutt og kvöddu
hann svo elskulega með bréfi eða
teikningu og létu í kistu hans hvert
með sínu lagi. Við hjónin og börn
okkar biðjum góðan guð að styrkja
ykkur og styðja.
Guð blessi minningu um góðan
dreng.
Karl Ásgríinsson.
Það er ekki langt síðan ég vai' á
Minni-Borg að hjálpa til við smölun.
Ekki óraði mig fyrir því að þetta yrði
í síðasta sinn sem ég hitti Halldór
Ásgrimsson og að hann fengi ekki að
nóta lífsins með Ingu í nýju íbúðinni
þeirra í Borgarnesi. Það eru líklega
12 ár síðan þau Halldór og Inga tóku
Dagnýju dóttur okkar inn í sína fjöl-
skyldu. Þau tóku á móti henni opn-
um örmum með hlýju og ástúð sem
ekki gleymist. Það varð strax mikill
samgangur á milli okkar og alltaf
jafn gott að koma í heimsókn að
Borg. Við komum jafnan við þar á
ferðum okkar til Ólafsvíkur. Fórum
kannski hjá í eitt eða tvö skipti vegna
þess hve langt var liðið á kvöld.
y,52 LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 1998
HALLDÓR
ÁSGRÍMSSON
Það var gaman að vita hvað börnin
sóttu mikið heim eftir að þau voru
komin með maka og börn á eigin
heimilum. Það var ósjaldan sem hús-
ið á Borg var fullt þegar þau voru öll
komin í heimsókn. En þar sem er
hjartarými er alltaf nóg pláss.
Þannig var þetta þegar við Halldór
áttum okkar síðustu samverustund,
sem var um helgi. Við vorum saman í
bílnum meðan unga fólkið hljóp á eft-
ir fénu. Þá talaði Halldór um hvað
hann væri heppinn með börn og
tengdaböm og svo blessuð barna-
börnin sem væru orðin sjö talsins.
Ekki vomm við Jóna síður heppin
með tengdafjölskyldu fyrir Dagnýju
okkar. Halldórs er sárt saknað og þá
ekki síst af barnabörnunum, sem
elskuðu Dóra afa sinn svo heitt.
Elsku Inga, börn, tengdaböm og
barnaböm. Guð gefi ykkur styrk í
ykkar miklu sorg.
Jóna og Jakob.
Hver af öðrum til hvfldar rótt
halla sér nú og gleyma
vöku sinni um væra nótt
vinimir gömlu heima.
(Þorst. Vald.)
Rauðar gerast nú brokmýramar
fyrir vestan; sölnar lauf og lyng og
blikna grös í brekkum og hliðum.
Enda er komið haust og hillir undir
vetur. Þetta haust hefur farið mild-
um höndum um menn og málleys-
ingja, og enn höfum við ekki séð
héluhvíta jörð. Það hafa verið margir
dýrðardagar og einn slíkur var
þriðjudagurinn 6. okt. sl. Þann dag
skein sól og logn var um allar jarðir,
en undir kvöld lagðist lágþoka, voð-
felld og kynleg, yfir láglendið.
Seinna um kvöldið fór að rigna
þungt af suðri, og sem ég hlusta á
regnið bylja á þaki og horfi á það
renna í taumum niður rúður og ég er
eitthvað að krota á pappír, þá er
knúð dyra og utan úr haustmyrkrinu
er mér borin fréttin um að Halldór á
Minni-Borg sé látinn. Ef til vill var sú
frétt ekki allsendis óvænt, þvi vissu-
lega var heilsu þessa góðvinar míns
illa brugðið upp á síðkastið. Þó varð
ég höggdofa í fyrstu, orðs og hugsun-
ar vant, en fljótlega tóku leiftur
minninganna flugið og erfitt að fanga
þau, enda verður lítt til þess reynt.
Enn einn æsku- og ævifélaga geng-
inn úr leiknum og horfinn sjónum,
verður fyrsta hugsunin mínir; vinir
fara fjöld. Ósanngjarnt hugsa ég
næst, í fávisku minni. Hann sem var
einmitt þessa dagana að hverfa frá
amstri og erfiði bóndans eftir langa
búskapartíð og skyldi nú næðis notið
og hvíldar í nýjum heimkynnum og
horft til liðinna tíma með ástríkri og
umhyggjusamri eiginkonu. Ekki var
honum þeirrar hvíldar unnt. Örlögin
felldu sinn dóm og framfylgdu hon-
um og auðvitað veit fáviska mín að
dómum þeirra verður hvorki áfrýjað
eða hrundið. Virkir vorum við forð-
um, ungir og sprækir, í íþróttum og
félagsstörfum og háðum marga
keppnina, ýmist okkar á milli, eða
saman, gagnvart öðrum félagsliðum
á Snæfellsnesi og gekk á ýmsu.
Langt er nú síðan þá, en margar eru
góðar minningarnar frá þeim ung-
dómsárum.
Saman vorum við í stjórn íþrótta-
félagsins okkar heima um tíma og
síðar meir um árabil saman í sóknar-
nefnd Fáskrúðarbakkakirkju og eru
þá hvergi nærri gerð skil öllu því sem
við áttum samstarf um og ætíð var
samvinna okkar Ijúf og hnökralaus.
Annars var Halldóri, vini mínum, það
aldrei neitt sérlega hugleikið að klífa
metorðastigann; hefur ef til vill vitað
það fullvel að oft er hrapgjarnt í þeim
stiga. Það voru búskapurinn, bústörf-
in og búféð sem fyrst og fremst áttu
huga hans óskiptan, en vegna þess að
þessum skrifum mínum var aldrei
ætlað að vera nema örfáar línur, verð
ég að gera langt mál stutt um sjálft
ævistarf hans, vitandi það að aðrir
munu bæta um betur í þvi atriði.
Halldór var hinn mesti atorkumaður
við búskapinn, eins og allir vita sem
til hans þekktu, kappsamur, metnað-
arfullur og ósérhlífinn, og ekki var
hún honum síðri konan hans, hún
Inga, gæfan hans í lífinu, dugnaðar-
forkur til verka, hvort sem var úti
eða inni og þau samboðin hvort öðru
á allan hátt. Því kynntist ég æ betur
eftir því sem árin liðu. Það var hins-
vegar þannig, eins og löngum hefur
viljað við brenna í búskap, að afrakst-
ur þeirra hjóna varð ekki í samræmi
við erfiðið og engri auðsöfnun í pen-
ingalegum skilningi til að dreifa hjá
þeim. Því fór fjarri, og fjárhagslega
erfiðleika biðu þau af Ioðdýraeldinu
sem þau helltu sér út í á sínum tíma,
bæði að eigin frumkvæði, en ekki síð-
ur að áeggjan fróðra manna. Ekki
skildi það eftir sig nema vonbrigði og
skuldahala og sátu reyndar margir
uppi með slíkan hala. Sá auður Hall-
dórs var aftur á móti ómældur sem
hann hafði af búfé sínu og ógleyman-
legt að sjá hann handleika og benda
með einlægu stolti á góða einstak-
linga í hjörðinni, hvort sem það voru
lagðprúðar ær eða bústin felddýi'.
Annars komu nær allar búfjárteg-
undir við sögu í búskap Halldórs.
Mestan auð átti hann þó í sinni
ágætu konu, og þau saman, í fjórum
ástríkum og mannvænlegum börnum
sem reynt var af fremsta megni að
búa sem best út í lífið og miklu til
þess kostað. Jafnvel ekki trútt um að
stundum yrði rausnin fjárhagsget-
unni yfirsterkari. I líkingum talað
mun sú fjárfesting þó hafa skilað
þeim hjónunum besta arðinum. Hall-
dór lét sér öldungis einstaklega annt
um börn sín og þá ekki síður barna-
börnin sem trítluðu með honum um
tún og garða hvenær sem tækifæri
gafst, eða sátu hjá honum á fjórhjól-
inu - maður lifandi!
Afkomendurnir voru mesta stolt
hans og gleði. Hörmulegast hinsvegar
hvernig sjúkdómar og kvillar ýmsir,
herjuðu á hann mörg síðari árin og
hömluðu starfsgetu hans að mjög
miklu leyti. Þó held ég mér sé óhætt
að fullyrða að hann hafi staðið öðrum
fyllilega á sporði er hann var sestur
undir stýri dráttaivélar og laginn var
hann að beita fjórhjólinu og kom sér
vel, svo erfitt sem hann átti um gang
og hreyfingar. Starfsviljann átti hann
óbugaðan til loka. Ég átti því láni að
fagna á liðnu vori að geta Iítillega rétt
þeim hjónunum á Minni-Borg hjálp-
arhönd á þeirri erfiðu tíð sem sauð-
burðurinn gjarna vill verða, og vakti
þar um nætur yfir ánum sem voru að
bera, og var auk þess að sýsla við að
gefa fénu hluta dagsins og sinna þvi,
eins og gengur. Það voru ljósar og
lygnar vomætur og ágætir dagar og
mér verða þessir, of fáu dagar, minn-
isstæðir. Einkanlega vegna þess hvað
glatt var á hjalla, þrátt fyrir allt og
allt. Og enda þótt vitað væri að þetta
var í síðasta sinn sem þau hjónin
sinntu sauðburði á Minni-Borg, var
ekki að finna neinn tiltakanlegan
trega hjá þeim. Það vom miklar
hræringar í sveitarfélaginu og sitt-
hvað á seyði. Þess utan fóru fram
sveitarstj ómarkosningar, einmitt
þessa dagana, og Dóri var alla tíð
óskaplega spenntur fyrir kosningum
og allra helst þeim sem fram fóm í
sveitarféiagi hans - Inga líka - og ég,
þótt brottfluttur væri. Það varð því
margrætt um ýmislegt það sem uppi
var í sveitinni frá degi til dags, og lá
við að sauðburður hyrfi í skugga
suma dagana, enda fór hann áhyggju-
lítið fram. Næg voru heyin og hús-
rýmið og tíðin góð. Fyrir mér liðu
þessir dagar eins og í dýrðlegum
fagnaði. Kom svo að haustdögum og
skyldi ég þá fá greidd laun fyrir við-
vik mitt í vor. Að hluta til greiddust
þau í lambshausum, og einn sólskins-
fagran haustmorgun sátum við Dóri
hvor gegn öðrum og sviðum hausana.
Okkúr sóttist verkið fremur seint, því
að við þurftum margt að ræða og urð-
um stöðugt að vera að draga niður í
hvæsandi gastækjunum svo við gæt-
um heyrt hvor til annars. Mest vom
það smáskondnar sögur úr sveitinni
sem Dóri þurfti að koma á framfæri
við mig og eitthvað varð ég að leggja
af mörkum á móti og ýmislegs að
spyrja. Að lokum hafðist þó verkið af.
Skömmu síðar lukum við uppgjöri
okkar og kvöddumst innilegu faðm-
lagi. Báðum var okkur ljóst að við
voram að kveðjast síðustu kveðju í
heimasveit, en ekki óraði mig fyrir
því að sú yrði hinsta kveðja í heimi
hér, svo sem raunin varð á. Sameig-
inlega vorum við, hjónin í Dal, svo
lánsöm að eiga þau Minni-Borgar-
hjón að vildarvinum til fjölda ára og
einnig hefur okkar börnum og þeirra
orðið vel til vina. Fjölskyldu okkai' er
því söknuður í sinni þessa dagana.
glaður og reifur
skyli gumna hver,
unz sinn bíður bana.
Vera má að þetta heilræði Háva-
mála, þótt glæsilegt sé, gerist heldur