Morgunblaðið - 17.10.1998, Blaðsíða 8

8 LAUGAKDAGUR 17. OKTÓBER 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Siv Friðleifsd.óttir vill breyta sljórnarskránni
ÞAÐ fýkur í flest skjól, hvar eiga þá vondir að vera???
Sjúkrahúsið Vogur stækkað um 1.400 fermetra
Ný göngudeild eyðir
löngum biðlistum
Morgunblaðið/Ásdís
ÞÓRARINN Tyrfingsson, yfirlæknir á Vogi, kynnir framkvæmdirnar.
TEIKNING af uúverandi húsi og viðbyggingum sjúkrahússins Vogs.
STJÓRN SÁÁ hefur ákveðið að
hefja byggingu á tveimur nýjum
álmum við sjúkrahúsið Vog. í
annarri álmunni verður göngudeild
og í hinni meðferðardeild fyrir ungt
fólk. Byggingamar verða alls um
1.400 fermetrar. Áætlað er að taka
álmumar í notkun í september á
næsta ári. Byggingarkostnaður er
áætlaður 200 milljónir kr. en rekstr-
arkostnaður um 40 milljónir kr. á
ári. Þetta er stærsta framkvæmd
sem SÁA hefur ráðist í síðan
sjúkrahúsið Vogur var byggt 1993.
Rúmlega tvö þúsund einstakling-
ar innritast á sjúkrahúsið Vog á
hverju ári. Þar er rúm fyrir 60 sjúk-
linga. Göngudeildin verður á 500
fermetrum og verður rekin í nánum
tengslum við sjúkrahúsreksturinn.
Með henni verður stuðlað að lægri
meðferðarkostnaði því hægt verður
að sinna fjölda sjúklinga án innlagn-
ar á Vog. Einnig verður betra eftir-
lit með andlegri og líkamlegri heilsu
sjúklinga eftir að þeir útskrifast.
Hægt verður að útskrifa sjúklinga
fyrr en hingað til hefur tíðkast sem
hefur vemlegan sparnað í för með
sér.
Þórarinn Tyrfingsson, yfirlæknir
á Vogi, sagði að með göngudeildinni
yrði biðlistum eftir meðferð útrýmt.
200-300 manns em að jafnaði á
biðlista.
Um 800 manns fara árlega í fram-
haldsmeðferð að Staðarfelli í Dölum
eða Vík á Kjalamesi. Viðbúið er að
nýjar álmur á Vogi leiði til breyt-
inga fyrir marga á þann veg að þeir
geti stytt framhaldsmeðferðina.
Á nýrri meðferðardeild fyrir 19
ára og yngri verður rúm fyrir 10-12
manns á 500 fermetrum. í fyrra
komu 206 einstaklingar undir tví-
tugsaldri í meðferð á Vog sem er
tvöfalt fleiri en fyrir þremur ámm.
Þórarinn segir að beitt verði nýjum
meðferðarúrræðum á deildinni.
Unglingar sem komi í meðferð geri
það oft í kjölfarið á mikilli vímu-
efnaneyslu. Vanlíðan þeirra sé mik-
il. Á deildinni verður m.a. sálfræði-
og geðþjónusta.
Leitað eftir fjárstuðningi
SÁÁ ætlar að leita eftir fjár-
stuðningi við framkvæmdimar
hvarvetna í þjóðfélaginu. Samtökin
ráðgera að afla 40 milljóna kr. hjá
almenningi, 100 milljóna kr. hjá ríki
og sveitarfélögum, 40 milljóna kr.
hjá fyrirtækjum, verkalýðsfélögum
og öðrum og sjálf ráðgera þau að
fjármagna framkvæmdimar með 20
milljónum kr.
Þórarinn sagði að SÁÁ hefði þeg-
ar leitað til þessara aðila um stuðn-
ing við framkvæmdirnar og hafi
undirtektir verið góðar. Hleypt
verður af stokkunum fjáröflun með-
al almennings í lok þessa mánaðar.
Þrátt fyrir áætlanir um fjármögnun
taka samtökin um 100 milljóna kr.
skammtímalán til að hefja fram-
kvæmdimar.
Unesco ráðstefna um upplýsingatækni
Ritskoðun
á Netinu tækni-
lega möguleg
Sveinn Einarsson
Menningarmála-
stofnun Samein-
uðu þjóðanna
Unesco hélt ráðstefnu um
siðferðislegan, lagalegan
og félagslegan vanda í
tengslum við öra þróun á
sviði upplýsingatækni í
Monte Carlo dagana 1.-3.
október sl. Ráðstefnan er
önnur ráðstefna Unesco
um sama efni undir yfir-
skriftinni „Infoethics".
Fyrri ráðstefnan var hald-
in á síðasta ári.
Sveinn Einarsson, rit-
höfundur og leikstjóri, og
formaður íslensku Unesco-
nefndai'innar, lagði út af
Unesco-skýrslunni „Okkar
skapandi fjölbreytni" í er-
indi undir yfirskriftinni
„Tungumál og samskipti í ljósi
skapandi fjölbreytni". Sveinn
sagði í samtali við Morgunblaðið
að alþjóðlegar stofnanir á borð
við Unesco, Evrópuráðið og Evr-
ópusambandið hefðu sýnt hinni
nýju upplýsingatækni mikinn
áhuga. Ein aðalástæðan væri
fólgin í ótrúlegum möguleikum
til þekkingarleitar og sköpunar.
„Eins og alltaf fylgir ákveðinn
vandi nýjum möguleikum. Ein
hliðin snýr að því að tryggja að-
gang til að stuðla að því að hin
nýja tækni verði til að minnka og
ekki stækka gapið á milli mennt-
aðra og ómenntaðra þjóða. Hvað
aðganginn varðar er hægt að
nefna að af 18 milljónum hafa að-
eins 10.000 Gana-búa aðgang að
tölvum. I hinum vestræna heimi
er ekki óalgengt að sami maður
hafi aðgang að tveimur til þrem-
ur tölvum. Unesco vill stuðla að
því að þjóðir heims verði meðvit-
aðar um ástandið og taki höndum
saman um að brúa bilið. Þarna
komi inn í skólastofnanir, stór-
fyrirtæki og framleiðendur tölvu-
búnaðar svo aðeins fáir séu
nefndir."
-Hvaða spumingar snúa að
núverandi notendum?
,Að núverandi notendum snúa
fyrst og fremst siðferðislegar og
menningarlegar spumingar. Is-
lendingar hafa sérstaklega verið
á verði í tengslum við tungumálið
enda ekki nema von.
Langstærstur hluti upplýsinga
og efnis í tölvuheiminum er á
ensku. Enskumælandi þjóðir
velta því ekki svo mikið fyrir sér
heldur líta svo á að tungumálið
sé tæki til þekkingarleitar. Ann-
ars staðar er litið svo á að tungu-
málið sé lifandi afl og hluti af
menningarverðmætum þjóðanna.
Þama þarf að efna til tvíþætts
átaks. Annars vegar þarf að þýða
stýribúnað tölvukerfa
yfir á þjóðtungur við-
komandi landa. Bjöm
Bjamason, mennta-
málaráðherra, hefur
verið mjög meðvitað-
ur um þennan vanda
og átt í bréfaskriftum við yfir-
menn hjá Microsoft í því sam-
bandi. Hinn vandinn felst í því að
á bilinu 80-90% af öllu efni er á
ensku. Hlutfallið verður og á eft-
ir að breytast.
- Ertu nú alveg viss um það?
„Já, ég er alveg viss um að ég
hef rétt fyrir mér. Mun fleiri em
að verða meðvitaðir um að svona
hlýtur þróunin að þurfa að vera.
Eg fann þama á þinginu tals-
verðan mun á því hvað sami sér-
fræðingahópur lagði meiri
áherslu á þjóðtungurnar nú en
fyrir tveimur ámm. Sú hugsun
er í samræmi við stefnu Unesco
► Sveinn Einarsson, leikstjóri
og rithöfundur, er fæddur 18.
september árið 1934 í Reykja-
vík. Hann er stúdent frá MR ár-
ið 1954, fil.kand. í almennri bók-
menntasögu, leiklistarsögu og
heimspeki frá Stokkhólmshá-
skóla árið 1958 og fil.lic. í leik-
húsfræði frá sama skóla. Fram-
haldsnám í samanburðarbók-
menntum og leiklist stundaði
Sveinn við Sorbonne-háskóla.
Sveinn var leikhússtjóri LR
frá 1963 til 1972, Þjóðleikhús-
stjóri frá 1972 til 1983, menn-
ingarráðunautur í menntamála-
ráðuneytinu frá 1983 til 1989,
dagskrárstjóri innlendrar dag-
skrárgerðar í sjónvarpi 1989 til
1993 og á starfslaunum sem
listamaður frá 1995 til 1998.
Skáldsagan Rafmagnsmaðurinn
kemur út eftir Svein fyrir jólin.
Nú er hann að leikstýra Pétri
Gaut fyrir Leikfélag Akureyrar.
Eiginkona Sveins er Þóra
Kristjánsdóttir sagnfræðingur
og eiga þau eina dóttur.
um að örva hina skapandi fjöl-
breytni.
Síðan eru lögfræðilegar og sið-
fræðilegar spurningar. Hver
þjóð verður að hafa tækifæri til
að vernda eigin siðgæðisboð eins
og Islendingar eru t.a.m. að gera
með lagasetningu, kvikmyndaeft-
irliti og áfram væri hægt að telja.
Á Netinu er engin slík lögregla
og á því þarf að finna lausn um
leið og staðinn er vörður um hið
frjálsa orð. Ég get nefnt í tengsl-
um við þetta hluti eins og ofbeldi,
klám, eiturlyfjasölu, persónu-
leynd og verndun einkalífsins.
Enn eigum við talsvert í land til
að geta leyst þennan vanda. Þó
eru að koma upp lausnir á hluta
vandans. Ein lausnin felst í því
að farið er að vera tæknilega
mögulegt að útbúa
eins konar ritskoðun
til að ákveðið efni á
Netinu komist ekki
inn fyrir ákveðin
landamæri. Hvort
nýta á þennan mögu-
leika er hins vegar talsvert um-
deilt eins og fram kom á ráð-
stefnunni."
—Sóttu aðrir íslendingar ráð-
stefnuna?
„Við vorum þrjú. Sveinbjörn I.
Baldvinsson, rithöfundur, fulltrúi
fyrir fjölmiðla- og upplýsingamál
í íslensku Unesco-nefndinni, og
Vigdís Finnbogadóttir, fyrrver-
andi forseti Islands og formaður
Alþjóðaráðs Unesco um siðferði í
vísindum og tækni. Vigdís sleit
ráðstefnunni og fjallaði einkum
um hugbúnaðarfrelsi í lokaorð-
unum. Orð hennar vöktu mikla
athygU.“
„Tungumálið
hluti af menn-
ingarverð-
mætum“