Morgunblaðið - 24.10.1998, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1998 5 &
MINNINGAR
fræði eða reikning eins og hann
kallaði það. Einnig gerðist hann svo
umsjónarmaður skólans. Síðan átti
hann heima á Laugarvatni þar til
hann dó.
Þórarinn og Óskar unnu saman
að smíðakennslunni þar til Þórarinn
hætti störfum vegna aldurs, eftir
það annaðist Óskar það einn þar til
hann hætti einnig af aldurssökum.
Óskar virtist geta laðað fram hjá
nemendum sínum prúðmennsku og
áhuga fyrir viðfangsefninu. í smíða-
kennslunni reyndi hann að fínna
það verkefni er hverjum hentaði. Ef
illa gekk þá var hann hjálplegur að
fullgera hlutina á þann hátt að nem-
andinn hélt næstum því að hann
hefði gert allt sjálfur og hélt því
virðingu sinni.
Víða út um land eru ennþá til
ýmsir vel gerðir smíðahlutir unnir
af nemendum eftir leiðsögn Óskars
frá fyrstu kennsluárum hans.
Reikningskennsla hans þótti
einnig góð. Óskar var vinsæll af
nemendum sínum. Margir þeirra
hafa haft samband við hann allt frá
fyrstu kennsluárunum. Hann ávann
sér virðingu bæði nemenda og ann-
arra. Óskar var smekklegur hag-
leiksmaður, enda kom það sér vel
við hin margvíslegu verk er fylgdu
starfí hans sem umsjónarmanns
Héraðsskólans. í smíðahúsinu við
vatnið var hann helst að hitta, þar
var hans aðal vinnustaður og efnis-
geymsla. Hann var snillingur í að
gera upp gamla hluti, oft illa fama,
er komu sem nýir frá honum. Óskar
var félagslyndur og átti gott með að
eignast kunningja og vini, var alls
staðar velkominn, orðhagur og
gamansamur, skýrði mál sitt vel
með hógværum orðum, átti gott
með að finna umræðuefni er hentaði
hverju sinni. Hann var vel að sér í
því er varðaði land og þjóð, var
ákveðinn málsvari bændastéttar-
innar, enda af bændafólki kominn.
Um 1950 byggði Óskar íbúðarhús
sitt á Laugarvatni, sama ár og und-
irritaður á næstu lóð. Þá var erfitt
með byggingarefni, það skammtað
og naumt. Hús hans hlaut nafnið
Brún. Þaðan er víðsýnt. Utsýni í
vesturbyggð skólastaðarins er yfír
vatnið allt til Hekiu en þar við ræt-
ur ólst hann upp, enda var honum
oft litið til eldfjallsins mikla. Sama
ár giftist Óskar eftirlifandi konu
sinni Eygló Þórðardóttur frá Vatns-
nesi í Grímsnesi myndar- og hæfi-
leikakonu. Þau eignuðust tvo syni,
Jón yfirverkfræðing hjá Vatnsveitu
Reykjavíkur og Þórð lækni, for-
stöðumann glasadeildar Landspítal-
ans. Sagt er að synimir hafí báðir
fengið í arf bestu eiginleika foreldra
sinna. Báðir eru þeir giftir góðum
og vel menntuðum konum. Barna-
börn Óskars og Eyglóar eru sex, öll
hin myndarlegustu og ganga
menntaveginn.
Húsið Brún ber þess merki að
þar er öllu vel við haldið, lóð þess
uppræktuð og vel hirt. Heimilið ber
vott um snyrtimennsku, reglusemi
og hagsýni utanhúss sem innan.
Full ástæða er að geta þess að Ósk-
ar bar mjög fyrir brjósti velferð
skólastaðarins á Laugarvatni. Hann
harmaði mjög þegar lagabreytingar
þær urðu að veruleika að Héraðs-
skólinn og Húsmæðraskólinn voru
lagðir niður þótt húsnæði þeirra
væri áfram notað.
Óskar tók nokkurn þátt í störfum
fyrir sveitarfélagið, var gjaldkeri
sjúkrasamlagsins meðan það starf-
aði, var endurskoðandi Laugardals-
hrepps um árabil o.fl. Hann var
einn af stofnendum Lionsklúbbs
Laugardals.
Við Óskar unnum oft saman við
hin ýmsu verkefni. Frá stofnum
Sameigna skólanna Laugai'vatni
1953, er mér bar að hafa umsjón
með, var oft leitað til Óskars við
allskonar störf, ekki síst eftir að
hann hætti störfum við skólann
vegna aldurs. Meðal annars við
skipulag og gæslu á tjald- og hjól-
hýsasvæðum á Laugai-vatni. Þar
eignaðist hann marga vini og kunn-
ingja og leysti öll störf af hendi á
frábæran hátt.
Ég heimsótti Óskar í Ljósheima á
Selfossi mánudaginn 12. október
um kl. 3 e.h. síðasta daginn sem
hann lifði. Hann var þá að sjá frem-
ur máttlítill en vel málhress, gerði
að gamni sínu að venju. Hann taldi
að veturinn væri framundan enda
kalt. Það snjóaði í fjöll Laugardals-
ins um nóttina, sem hann dó.
Ég þakka Óskari fyrir samfylgd-
ina á liðnum áratugum.
Eygló, Jón og Þórður, ég sendi
ykkur og fjölskyldum ykkar innileg-
ar samúðarkveðjur.
Eiríkur Eyvindsson.
Með Óskari Jónssyni er genginn
enn einn þeirra manna sem ríkast-
an þátt áttu í uppbyggingu skóla-
seturs á Laugai’vatni. Hann kom til
Laugarvatns sem nemandi héraðs-
skólans 1933, réðst þangað kennari
1938 og varð brátt staðarsmiður og
umsjónarmaður bygginga. Svo
mikilli tryggð tók hann við staðinn
að Laugarvatn átti alla hans orku
og umhyggju til æviloka. Hér festi
hann ráð sitt og stofnaði heimiii,
reisti sér og fjölskyldu sinni einbýl-
ishús. Orð fór af því hve vel honum
lét að kenna og leiðbeina ungling-
um; hann kenndi m.a. reikning fyrr
á árum og þótti framúrskarandi
reikningskennari. En lengst var
hann smíðakennari, og þess verður
lengi minnst hve vel honum tókst
að fá nemendur sína til að skapa
hvers kyns húsmuni, fallega og
hagnýta í senn, og gefa þeim um
leið trú á eigin getu og hæfni. Að-
stoð sína veitti hann að sögn ætíð á
þann hátt að nemendurnir fyndu
sem minnst til þess að þeir hefðu
nokkra hjálp þegið. Ég var að vísu
aldrei nemandi hans en fylgdist vel
með þegar hann kenndi börnum
mínum, sem minnast hans með
þakklæti og varðveita gi-ipina frá
kennslu hans allt að því sem helga
dóma.
Þegar Héraðsskólinn á Laugar-
vatni tók að víkka starfsemi sína og
stofna deildir sem síðar urðu sjálf-
stæðir skólar var Óskar Jónsson
ætíð reiðubúinn til aðstoðar.
Menntaskólanum var hann slíkur
hollvinur, bæði í orði og á borði, að
eigi verður fullþakkað. Eftir að
samvinna skólanna um sameigin-
lega þjónustu var skipulögð með
stofnun Sameigna skólanna árið
1953 varð Óskar önnur hönd og
sjálfsagður staðgengill fram-
kvæmdastjóra þeirra hvenær sem á
þurfti að halda, gagnkunnugur og
ætíð reiðubúinn.
Ég kynntist Óskari Jónssyni
fyrst nokkuð sem nemandi hér á
Laugarvatni um og eftir árið 1952
og síðar sem starfsmaður, m.a. tvö
sumur og þá stundum undir stjórn
hans við ýmis störf við skólana. Öll
þau kynni eru ljúf í minningu og þá
ekki síður sú mikla tryggð, vinsemd
og velvild sem ég hef notið af hans
hendi og fjölskylda mín öll frá því
við settumst hér að árið 1970.
Ég leyfi mér, fyrir hönd Mennta-
skólans að Laugarvatni, að þakka
Óskari Jónssyni alla hans styrku
stoð og atbeina frá upphafí. Eigin-
konu hans, sonum þeirra tveimur og
fjölskyldum þeirra sendum við
Rannveig og böm okkar einlægar
samúðarkveðjur.
Kristinn Kristmundsson.
Elsku afi, þegar kemur að
kveðjustund eru mér efst í huga öll
þau sumur sem ég dvaldi hjá ykkur
ömmu á Laugai-vatni og allar þær
góðu stundir sem ég átti þar. Ég vil
þakka þér, elsku afi, fyrir þá hlýju
og umhyggju sem þú sýndir okkur
Söru alla tíð og hversu vel þú fylgd-
ist með framvindu náms míns og
hvattir mig áfram.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðarviðkvæm stund.
Vinirnir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem.)
Eygló Ósk Þórðardóttir.
+ Kristján Högni
Pétursson frá
Ósi fæddist í Bol-
ungarvík 23. októ-
ber 1911. Hann lést
á Sjúkrahúsi ísa-
fjarðar að morgni
19. október sl. For-
eldrar hans voru
hjónin Þorsteina
Guðmundsdóttir, f.
31.5. 1885, d. 7.9.
1963, og Pétur J.
Ólafsson, f. 7.11.
1884, d. 31.5. 1963.
Högni átti fjögur
systkini: Guðmund-
ur, f. 9.10. 1909, fórst með mb.
Baldri 30.1. 1941. Ólafur, f.
14.4. 1913, fórst með mb. Baldri
30.1. 1941. Jóhanna, f. 20.7.
1917, d. 1962. Hún missti einnig
Óskar mann sinn með mb.
Baldri. Yngstur er Jónas Helgi,
f. 19.10. 1924, vélstjóri á fsa-
firði.
Högni kvæntist 18.6. 1944
Ebbu Sigurbjörgu Þórðardótt-
ur, f. 18. júní 1926, d. 15. febrú-
ar 1991. Hún var dóttir Helgu
Árnadóttur og Þórðar Pálma-
sonar, sem bæði voru ættuð úr
Skagafirði. Dóttir Högna og
Ebbu er Guðmunda Olöf, f.
29.12. 1943, gift Jóni M. Egils-
Mikill heiðursmaður er genginn
á vit feðra sinna, þar sem fer
tengdafaðir minn, Högni Péturs-
son, fyrrverandi bóndi á Ósi í Bol-
ungarvík. Hann lést að morgni 19.
október sl. tæplega 87 ára að aldri.
Högni fæddist og ólst upp í Bolung-
arvík í skjóli foreldra og systkina.
Hann byrjaði snemma að taka til
hendi við þau störf er algengust
voru á þeim tíma, fiskvinnu og
gegningar búfjár. Pétur faðir hans
átti jafnan kindur og gekk Högni
oft til gegninga fram að Miðdal að
afloknum vinnudegi. Högni byrjaði
ungur til sjós, um fermingu, sem
ekki þótti tiltökumál á þeim tíma.
Fyrst hjá Oddi Oddssyni, þekktum
formanni í Bolungarvík. Oft minnt-
ist hann veru sinnar hjá Oddi og
þeirra er voru honum samskipa
þar, með glettni og á léttum nótum,
en það var eitt af hans aðalsmerkj-
um alla tíð, allt til hinstu stundar.
Síðan lá leið hans á stærri báta.
Hann fór snemma á sfld, fyrst á
Svölunni með Helga Einarssyni og
síðan á svonefndum Samvinnufé-
lagsbátum frá Isafirði.
En leiðin lá aftur heim. Högni
keypti sér skektuna Sigrúnu og
reri henni um tíma, og síðan keypti
hann Nóa sem var 3-4 tonn að
stærð. Um tíma hafði hann hug á að
fylgja félögum sínum er fóiu til
náms í Stýrimanna- og Vélskóla, en
ekkert varð úr því. Fjölskyldan
varð fyrir miklu áfalli er mb. Bald-
ur fórst 30. janúar 1941 og með
honum Guðmundur og Ólafur
bræður Högna ásamt Óskari mági
þeirra og Runólfi mági Ólafs. En
Högni hafði ekki aðeins áhuga á
sjómennsku, hann hafði einnig
ánægju af skepnum og búskap.
Árið 1941 keypti hann hlut í jörð-
inni Miðdal sem er enn í hans eigu.
Er hann kvæntist sinni ungu brúði
Ebbu 1943 keypti hann jörðina Ós.
Jörðin hafði verið í eyði um eins árs
skeið, húsakostur var lélegur sem
enginn. En af dugnaði og eljusemi
byggðu þau upp jörðina bæði hvað
snerti húsakosti og ræktun. Högni
var framsýnn maður, hann fékk
snemma traktor og heyvinnuvélar,
súgþurrkun og mjaltavél komu
jafnt og rafmagnið. Árið 1971
keyptu þau jörðina Fremri-Ós og
sameinuðu jarðirnar í eina. Á Ósi
var alla tíð blandaður búskapur, þó
Högni hafði meiri ánægju af kind-
um en kúm. Hann hugsaði um bú-
stofninn af einstakri natni og alúð
ekki síður en samferðamennina.
Aldrei lá betur á honum en þegar
hann var að bera upp hey númer
tvö framan við húsið því hann vildi
syni. Þeirra börn
eru Helga, sambýl-
ismaður hennar er
Guðmundur Ragn-
arsson, þau eiga
þrjú börn. Kristján
Högni, bóndi á Osi,
kona lians er Sunna
Reyr Sigurjóns-
dóttir, þau eiga
Qögur börn. Egill,
kona hans er Jó-
hanna Bjarnþórs-
dóttir, þau eiga tvo
syni.
Högni gegndi
íjölda trúnaðar-
starfa samhliða bústörfunum.
Hann var vitavörður Óshólavita
frá byrjun búskapar á Ósi og til
hinsta dags. Aðstoðarmaður
snjóruðningsmanna á Óshlíð um
árabil, sem oft var kulda- og
áhættusamt. Hann sat í land-
búnaðarnefnd hreppsins og sat
einnig í stjórn Búnaðarfélags
Hólshrepps. Gegndi starfi
forðagæslumanns til fjölda ára.
Hann var einn af stofnendum
Mjólkursamlags ísfirðinga og
sat í sljórn Kaupfélags fsfirð-
inga.
Utför Kristjáns fer fram frá
Hólskirkju í Bolungarvík í dag
og hefst athöfnin klukkan 11.
alltaf vera vel birgur af heyjum.
Ekki er hægt að minnast heimil-
isins á Ósi án þess að nefna hann
Grím, Hallgrím Jónsson, en hann
var heimilisfastur á Ósi hátt á
fjórða áratug. Aldrei heyrði ég
styggðaryrði falla þeirra á milli.
Fjöldi unglinga var alltaf á Ósi á
sumrum, oft 4-5 í einu og nokkrir
voru sumar eftir sumar, og dæmi
eru um tvo ættliði. Allir fengu þeir
gott veganesti út í lífið undir hand-
leiðslu Högna. Hjónin á Ósi upp-
skáru eins og þau sáðu, tryggð
kaupafólksins í þeirra garð hefur
verið einstök. Árið 1987 hættu þau
Ebba og Högni búskap á Ósi og
flutti á mölina. Högni dóttursonur
þeiiTa og kona hans Sunna Reyr
tóku við jörðinni og sá hann því lífs-
starf sitt áfram í höndum afkom-
enda sinna. Þegar í kaupstaðinn
var komið settist Högni í helgan
stein, enda kominn hátt á áttræðis-
aldur.
Þrátt fyrir 44 ára búskap í sveit
hafði áhuginn fyrir sjónum ekki
dvínað. Umhyggja hans fyrir sjó-
mönnum var mikil. Og sem vita-
vörður Óshólavita gat hann lagt sitt
af mörkum. Hann gætti Vitans frá
árinu 1943 og allt til dauðadags.
Herbergið hans á Sjúkrahúsinu var
ósköp lítið en úr glugganúm sínum
gat hann séð, kvölds og morgna,
hvort ljós logaði á vitanum, það var
aðalatriðið. Meðan heilsa entist til
útivistar rölti hann á bryggjuna og í
beitningaskúrana og spjallaði við
karlana. Alls staðar mætti hann
vinsemd og hlýju og lýsir það vel
hans eigin mannkostum. Það veitti
honum mikla ánægju eftir komu
farsímans, þegar ég gat hringt til
hans utan af sjó og sagt honum
fréttir af veðri, aflabrögðum og
hvar við værum. Eftir lát Ebbu fór
heilsu hans að hraka og síðustu
fimm ár ævinnar bjó hann á
Sjúkrahúsi Bolungarvíkur. Ég
þakka tengdaföður mínum sam-
fylgdina og bið honum guðs bless-
unar.
Far þú í Mði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Jón M. Egilsson.
Ó, mikli mildi Guð,
sem miðlar gæðum öllum
og veitir oss það allt,
vort eigið sem vér köllum,
KRISTJÁN HÖGNI
PÉTURSSON
gef þú mér hjarta hreint
og helga dagfar mitt,
svo hegðun mín og mál
æ mikli nafnið þitt.
>
Lát þú mig æ hvert orð
um ævidaga vanda
og forðast flærð og lygð,
en fast á sannleik standa,
hvert verk mitt vitna lát
um vandað hjartaþel,
og hvað, sem hefst ég að,
til heilla stuðla vel.
Lát mig sem auðið er
við alla friði halda,
og aldrei gott né illt
með illu neinum gjalda.
Ef auðlegð eignast ég,
við ótta þinn mér halt,
og mér að vita veit,
að vel sé fengið allt.
(Helgi Hálfdánarson.)
Það er margt í þessum orðum
sem lýsir afa. Minningarnar eru
margar sem leita á hugann nú þeg-
ar afi hefur kvatt þennan heim.
Ævi hans var orðin löng en jafn-
framt gæfurík.
Við systkinin nutum þess sem
börn og fram á fullorðinsár, að vera
í sveit hjá afa og ömmu á Ósi. Þær
minningar eru tengdar björtu veðri
og lýsir það best ánægjunni sem við
höfðum af dvölinni hjá þeim. Að
sjálfsögðu litum við alltaf á okkur,
sem fullgilt vinnufólk þó kannski
hafi nú verið meiri fyrirhöfnin en
léttirinn að því að hafa okkur með.
Flest var í föstum skorðum og aldri
vinnufólksins tilheyrðu ákveðin
verk. Hlutverk þess yngsta var æv-
inlega að gefa hænunum, síðar
bættist við að reka kýr og vera í
fjósinu. Mikla virðingu bárum við
fyrir þeim sem eldri voru og höfðu
ábyrgðarmeiri verk. Grímur, Hall-
grímur Jónsson, bjó um langt skeið
hjá afa og ömmu og gekk til úti-
verkanna með afa. Á sumrin var
mannmargt á Ósi og er það ein-
stakt hvað margir hafa haldið
tryggð við afa þó liðnir séu áratug-
ir. Fyrir það viljum við þakka.
Afi gekk með kaupafólkinu til
alh-a verka og kenndi og leiðbeindi
af mikilli natni. Eftir matmálstíma
mátti sjá hópinn fara út í einni hala-
rófu og allir á hvítbotna gúmmí-
skóm. Ómmu fannst þessi skófatn-
aður ekki upp á marga fiska og
mátti enginn láta sjá sig í skónum
niðri á mölum. Auðvitað hlýddu því
allir.
Bæði við leik og störf var afi
óþreytandi að segja sögur, bæði frá
því í „gamla daga“ og einnig þjóð-
sögur. Alltaf var stutt í glettnina;
Hann hafði gaman af því að spjalla
og ekki síst kynnast skoðunum og
hugðarefnum unga fólksins. Þegar
farið var á „Rússanum" var tíminn
oft notadrjúgur í þeim tilgangi.
Það veitti afa mikla ánægju að
geta fylgst með afkomendahópnum
stækka. Minningamar eru fjársjóð-
ur sem makar okkar og börn hafa
fengið hlutdeild í, af kynnunum við
afa.
Sá sem eftir lifir
deyr þeim sem deyr
en hinn dáni lifir
íhjartaogminni
manna er hans sakna. >
Þeir eru himnamir
honum yfir.
(Hannes Pétursson.)
Á kveðjustund er væntumþykja
og þakklæti efst í huga okkar.
Helga, Högni og Egill.
Kveðja til langafa
Hver minning dýrmæt perla að liðnum
lífsins degi,
hin Ijúfu og góðu kynni af alhug
þakkahér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem
gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að
kynnast þér.
(Ingibj. Sig.)
Við vitum að nú er hann langafi
kominn til langömmu og þau munu
fylgjast með okkur. ,[•
Barnabarnabörn.