Morgunblaðið - 03.11.1998, Qupperneq 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Bandaríkjamenn ganga í dag til kosninga en búizt er við lítilli kjörsókn
Fylkingarnar jafnar
Samkvæmt skoðanakönnunum helgarinnar
er fylgi demókrata og repúblikana um það
bil jafnt þegar Bandaríkjamenn ganga að
kjörborðinu í dag til að kjósa meðal annars
435 fulltrúadeildarþingmenn, 34 í öldunga-
deildina og 36 ríkisstjóra.
Reuters
Jones fær
ávísun frá
Hirschfeld
ABE Hirschfeld, vellauðugnr
verktaki í New York (t.h.), af-
hendir hér Paulu Jones ávísun
að andvirði milljón dala, 69
milljóna króna, sem hann bauð
henni gegn því að hún byndi
enda á málaferlin gegn Bill
Clinton Bandaríkjaforseta, sem
hún sakar um kynferðislega
áreitni. Ávísunin verður geymd
í banka og Jones getur ekki inn-
leyst hana nema hún nái sam-
komulagi við Clinton.
Ávísunin er talin flækja samn-
ingaviðræður sem staðið hafa
milli lögfræðinga Jones og
Clintons. Lögfræðingar forset-
ans hafa boðið Jones 700.000
dali, andvirði 49 milljóna króna,
og vUja ekki að Hirschfeld skipti
sér af málinu.
Robert Bennet, lögfræðingur
Clintons, kvaðst ekki vita hvaða
áhrif íhlutun Hirschfelds myndi
hafa á samningaviðræðurnar.
„Á þessu stigi virðist samkomu-
lag ekki vera í sjónmáli og ég
mun taka mjög varfærnislega
á þessu.“
Verði ávísunin innleyst kann
það að verða til þess að Clinton
þurfi að greiða 450.000 dali,
andvirði 31 milljónar króna, í
skatt því skattayfírvöld gætu lit-
ið svo á að forsetinn hefði hag
af greiðslunni.
Alríkisdómari vísaði máli
Jones frá 1. apríl en hún hefur
óskað eftir því að málið verði
tekið upp aftur.
Pinochet í
boðiráðu-
neytis?
FORMAÐUR samtaka vopna-
framleiðenda í Bretlandi segir
að Augusto Pinoehet, fyrrver-
andi einræð-
isherra í
Chile, hafi
verið í land-
inu í boði
breska utan-
ríkisráðu-
neytisins, er
breska lög-
reglan hand-
tók hann í
síðasta mán-
uði. Hann hafi farið fyrir
chileskri nefnd sem semja átti
um vopnakaup.
Talsmaður utanríkisráðu-
neytisins staðfesti á laugardag
að nefndin hefði notið liðsinnis
ráðuneytisins, en að ekki hefði
verið litið svo á að Pinochet
tengdist henni. Rithöfundur-
inn Isabel Allende, dóttir
Salvadors Allende sem Pin-
ochet steypti af forsetastóli,
hélt í gær blaðamannafund í
London til að krefjast fram-
sals Pinochets til Spánar.
STUÐNINGUR við frambjóðendur
Demókrataflokksins í Bandaríkjun-
um hefur aukizt á síðustu dögum
kosningabaráttunnar fyrir kosning-
ar sem fram fara vestra í dag, eftir
skoðanakönnunum að dæma.
Samkvæmt niðurstöðum könnun-
ar, sem The Washington Post
greindi frá í gær, eru í hópi þeirra
Bandaríkjamanna sem líklegir eru
til að fara á kjörstað stuðningsmenn
demókrata og repúblikana um það
bil jafn margir. Þessar niðurstöður
eru talsverð framför fyrir
demókrata með tilliti til sambæri-
legrar könnunar sem gerð var um
miðjan október.
Bandaríkjamenn kjósa í dag 435
fulltrúa sína í fulltrúadeild þingsins
í Washington og 34 sæti öldunga-
deildarinnar, í 36 ríkjum eru ríkis-
stjórakosningar og í 46 af ríkjunum
50 er kosið til æðstu embætta
stjórnsýslu hvers þeirra.
KJÓSENDUR í Kalifomíu standa í
dag frammi fyrir að velja nýjan rík-
isstjóra og nýjan öldungadeildar-
þingmann og kjósa til þings ríkis-
ins. Að auki kjósa Kaliforníubúar
um ýmis embætti og tillögur í hin-
um mörgu sýslum ríkisins.
Kalifomíuríki er fjölmennasta og
áhrifamesta ríki Bandaríkjanna.
Efnahagur þess er talinn gefa vís-
bendingu um stöðu efnahags lands-
ins í heild og bindandi tillögur að
nýrri löggjöf (propositions) sem
kosið er um í ríkinu gefa oft vís-
bendingu um hver hugur almenn-
ings er til ýmissa þjóðmála.
Ríkisstjóri Kaliforníu hefur kom-
ið úr röðum repúblikana í sextán
ár, en nú lítur út fyrir að demókrat-
inn Gray Davis muni sigra núver-
andi dómsmálaráðherra ríkisins,
repúblikanann Dan Lundgren. Da-
vis hefur aukið fylgi sitt undanfarið
og er talinn næsta sigurstrangleg-
ur. Davis var lengi vel ekki talinn
líklegur frambjóðandi eða allt þar
til öldungadeildarþingkonan
Útlit er fyrir að demókratar
hreppi stærsta staka hnossið sem
keppzt er um að þessu sinni, en það
er embætti ríkisstjóra Kaliforníu
sem undanfarin 16 ár hefur verið í
höndum repúblikana. Hins vegar er
talið líklegast að demókratar tapi
fáeinum sætum í öldungadeildinni.
Demókratar þyrftu að bæta við sig
11 sætum til að ná aftur meirihluta í
fulltrúadeildinni, en slík úrslit eru
talin nánast útilokuð.
Niðurstöður úr skoðanakönnun
Pew Research Ccn ter-stofn un ar-
innar voru á þá leið, að 46% líklegra
kjósenda sögðust myndu styðja
demókrata, en 44% repúblikana. í
sambærilegri könnun sem gerð var
fyrir hálfum mánuði var þetta hlut-
fall öfugt; 48% sögðust styðja
repúblikana og 43% demókrata.
Þessar niðurstöður staðfestu þá
óvissu sem er um úrslit kosning-
anna í dag. Leiðtogar kosningabar-
Dianne Feinstein og Leon Panetta,
fyrrum skrifstofustjóri Hvíta húss-
ins, hættu við að gefa kost á sér í
embættið. Davis vann að því búnu
tilnefningu flokksins til ríkisstjóra,
en var talinn eiga litla möguleika á
að sigra Lundgren, sem er bæði
virtur stjórnmálamaður og kemur
vel fyrir í fjölmiðlum.
Davis líkur Clinton
Sigri Davis, stendur hann
frammi fyrir að stýra ríkinu í
gegnum örar þjóðfélags- og efna-
hagsbreytingar. Hann hefur verið
embættismaður allt frá því að
hann sneri til baka úr Víetnam-
stríðinu fyrir um aldarfjórðungi. Á
þeim tíma sem síðan er liðinn hef-
ur hann getið sér orð fyrir að
vinna sig upp í gegnum kerfið án
þess að styggja mikilvæga hópa
eða taka einarða afstöðu í við-
kvæmum málum. Að því leyti er
hann mjög líkur Bill Clinton for-
seta. Nái hann kjöri sem ríkisstjóri
mun hann hins vegar vart komast
áttu beggja flokka í fulltrúadeild-
inni, repúblikaninn John Linder og
demókratinn Martin Frost, spáðu
því á sunnudag að þeirra flokkur
myndi bæta við sig þingsætum. I
slíkum kosningum, sem fara fram á
miðju kjörtímabili forsetans, tapar
sá flokkur vanalega sem fer með
völd í Hvíta húsinu, þ.e. í þessu til-
viki demókratar.
Vafasamur ávinningur
af auglýsingaherferð
Fyrii- um mánuði gerðu
repúblikanar sér vonir um að bæta
við sig töluvert mörgum sætum
bæði í öldunga- og fulltrúadeildinni
vegna vandamála Bills Clintons for-
seta. En demókratar hafa unnið vel
á og endurskoða hefur þurft kosn-
ingaspár allrækilega. En baráttan
er mjög tvísýn um hátt í tíu öld-
ungadeildarsæti, þar á meðal í New
York og Kaliforníu.
í síðustu viku hleyptu
repúblikanar af stokkunum heiftar-
legri auglýsingaherferð fyrir sem
svarar sjötíu milljónum króna. I
sumum þessara auglýsinga er hegð-
un Clintons gerð að umtalsefni og
sjónum beint sérstaklega að rann-
sókninni sem leitt getur til ákæru til
embættismissis á hendur forsetan-
um. Svo virðist sem ætlunin með
þessum auglýsingum hafi verið að
ýta við fólki sem hneigist til stuðn-
hjá því að styggja marga með
ákvörðunum sínum.
I baráttunni um annað öldunga-
deildarþingsæti ríkisins hefur þing-
konan Barbara Boxer verið að auka
forystu sína gegn kaupsýslumann-
inum Matt Fong. Boxer er ein af
frjálslyndustu meðlimum öldunga-
deildarinnar í Washington og var
talið að henni myndi reynast erfitt
að ná kjöri á ný í þetta sinn. Fong
var lengst af með forystu í skoðana-
könnunum, en þegar leið á barátt-
una saxaði Boxer á forskot Fong og
hún er nú talin hafa nokkuð öiugga
forystu. Repúblikanaflokkurinn
hefur eytt miklum fjármunum í að
reyna að koma Boxer frá, en hún er
einn af dyggustu stuðningsmönnum
Clintons forseta í öldungadeildinni.
Sigri Boxer styrkir það stöðu jafnt
Demókrataflokksins sem Clintons
forseta.
Talið er að Demókratar muni
halda forystu sinni á ríkisþinginu í
Sacramento en á undanförnum
fjórum árum hafa fylkingarnar
ings við repúblikana. En að sögn
talsmanns stofnunarinnar sem
gerði fyrrgreinda skoðanakönnun
virtist þessi herferð repúblikana
frekar virka neikvætt á kjósendur
en hitt, og þannig frekar gagnast
demókrötum. Demókratar virtust
hafa unnið fylgi sérstaklega meðal
eldri kjósenda og minnihlutahópa.
Mikið ræðst af kjörsókn, að mati
sérfræðinga. Samkvæmt nýjustu
tölum frá kosningarannsóknastofn-
uninniCommíttee for the Study of
the American Electorate er búizt
við að kjörsókn verði að þessu sinni
„aðeins eða töluvert minni“ en hún
var árið 1994, þegar 39% þeirra sem
höfðu kosningarétt fóru á kjörstað.
Tvísýnar ríkisstjórakosn-
ingar í níu ríkjum
Hvað varðar ríkisstjórakosningar
er að sögn Washington Post útlit
fyrir tvísýn úrslit í níu af þeim 36
ríkjum, þar sem slíkar kosningar
fara fram í dag. Kosningabaráttan á
öllum þessum stöðum snýst fyrst og
fremst um staðbundin málefni og
skammtímavandamál eru frekar í
brennidepli. Persónur frambjóð-
enda, staðbundin málefni og fjár-
hagslegt forskot eins frambjóðanda
fram yfir aðra hefur í þessum kosn-
ingum miklu meira að segja en eitt-
hvert pólitískt málefni sem varðar
alla þjóðina, að sögn blaðsins.
tvær verið nær jafnstórar. Nái
Demókratar að bæta við fylgi sitt á
þinginu og sigri Davis í ríkisstjóra-
kosningunum má telja vfst að það
muni hafa töluverð áhrif á stjórn
Kaliforníu.
Þrátt fyrir að kosið sé um æðstu
embætti ríkisins eru það oft kosn-
ingar eða „þjóðaratkvæði" um ein-
stök málefni sem almenningur hef-
ur mestan áhuga á. Á undanförnum
árum hafa kjósendur í Kaliforníu
samþykkt eða fellt ýmsar umdeild-
ar tillögur. Þannig samþykktu kjós-
endur tillögu um að lögleiða sölu og
notkun á maríjúana til sjúklinga. I
síðustu kosningum felldu kjósendur
hins vegar tillögu um að banna
verkalýðsfélögum að veita fé til
kosningabaráttu einstakra fram-
bjóðenda.
Að þessu sinni er það „tillaga
númer fimm“ sem hlotið hefur
mesta athygli. Með henni er lagt til
að leyfí indjána til að setja upp og
reka spilavíti á verndarsvæðum sín-
um verði rýmkað.
Isabel
Allende
Kosningabaráttan í Kaliforníu
Málefnaáhugi
kjósenda
staðbundinn
Kosningar til þings alríkisstjórnarinnar í
Washington vekja að venju mesta athygli
erlendis þegar þær fara fram. Gunnar
Valgeirsson í Fresno í Kaliforníu segir
að fyrir bandarískan almenning snúist
þessar kosningar hins vegar fyrst og
fremst um málefni og einstaklinga í ein-
stökum ríkjum, sérstaklega þegar ekki er
kosið um forsetaembættið.
Reuters
ÞESSIR skrautlegu mótmælendur tóku á móti Clinton forseta er hann
kom til San Francisco í liðinni viku til að leggja Barböru Boxer lið í
baráttu hennar fyrir endurkjöri til öldungadeitdariunar.