Morgunblaðið - 11.11.1998, Blaðsíða 36

36 MIÐVIKUDAGUR 11. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
H

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI:
RITSTJÓRAR:
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
íFORUSTU
NORRÆNS
SAMSTARFS
DAVÍÐ ODDSSON, forsætisráðherra, beindi sjónum
manna sérstaklega að auðlindum hafsins og
sjávarútvegsmálum í stefnuræðu, sem hann flutti fyrir hönd
forsætisráðherra Norðurlanda á 50. þingi Norðurlandaráðs,
sem haldið er í Osló. íslendingar hafa forustu á hendi í
norrænu samstarfi næsta árið og munu legggja
höfuðáherzlu á sjávarútveg á Ári hafsins og menningarmál.
Forsætisráðherra benti á það í ræðu sinni, að nýting
auðlinda hafsins væri nátengd menningu og hefðum
norrænna þjóða, sérstaklega á norðvestursvæðinu. Hann
minnti á, að afkoma íbúa svæðisins byggðist á náttúrunni, á
auðlindum hafsins og landgæðum og sjálfbær nýting þeirra
væri lykilatriði. „Stundum vill skorta á skilning umheimsins
á þessum tengslum og réttinum til að nýta
sjávarauðlindirnar, þar með talin sjávarspendýr. Framkoma
ýmissa alþjóðlegra náttúruverndarsamtaka er til vitnis um
þetta,“ sagði Davíð. í samtölum við blaðamenn ítrekaði
forsætisráðherra þetta og kvað þjóðirnar eiga í baráttu við
óæskileg öfl andsnúin hvalveiðum, sem væru nú að færa sig
upp á skaptið og beina athygli sinni að fískveiðum almennt.
Málflutningurinn væri sá, að allar fiskveiðiþjóðir færu illa
með fiskistofnana. Þetta væri hættuleg stefna, sem þyrfti að
vinna gegn.
Forsætisráðherra gerir rétt í því að vekja athygli annarra
norrænna þjóða á mikilvægi sjávarútvegs fyrir íbúa
norðvestursvæða Norðurlanda og jafnframt þeim hættum,
sem skipulagðar aðgerðir öfgafullra umhverfissinna gegn
fiskveiðum geta haft í för með sér. Því er nauðsynlegt að
vera vel á verði.
Davíð Oddsson kvað íslendinga ætla næsta árið að leggja
áherzlu á að nýta upplýsingatæknina við miðlun upplýsinga
um norrænan menningararf, norrænt vísindastarf og
samfélagsmál. „Víkingatíminn var á sinn hátt tími útrásar
norrænnar menningar og hún blómstraði vegna þeirra
erlendu samskipta, sem víkingarnir áttu, en ekki þrátt fyrir
þau. Upplýsingatæknin er á sama hátt ævintýraleg
samskiptabylting, sem gefur menningu og listum á
Norðurlöndum aukinn þrótt ef við nýtum hana á réttan
hátt,“ sagði forsætisráðherra í Osló. Það er vel, að
íslendingar setji mark sitt á norrænt samstarf með
hagnýtingu upplýsingatækninnar það ár sem þeir verða í
forustu. Til þess eru þeir vel í stakk búnir.
ÍMYND FISKVINNSLU
FISKVEIÐAR og fiskvinnsla verða eflaust um ókomin ár
mikilvægasti undirstöðuatvinnuvegur þjóðarinnar. í
fiskinum felast gífurleg verðmæti og fiskur er hollur og
góður matur, sem er eftirsóknarverður um víða veröld.
Verkamannasamband íslands efndi um helgina til
ráðstefnu um málefni fiskvinnslunnar og þar kom m.a. fram,
að betri starfsmenntun bætir jákvæða ímynd
fiskvinnslunnar. Ekki veitir af, því að oft og einatt hefur
gengið erfiðlega að fá fólk til starfa. Atvinnurekendur hafa
því þurft að leita að starfsfólki erlendis. Er nú svo komið, að
tíundi hver starfsmaður er af erlendu bergi brotinn.
Um tíu þúsund manns hafa lokið grunnnámskeiðum í
fiskvinnslu frá því er þau hófust á árinu 1986. Á aðalfundi
Samtaka fiskvinnslunnar var samþykkt menntastefna
þeirra. Þar er að finna nýjar tillögur um starfsfræðslu
fiskverkafólks, sem Samtökin og Verkamannasambandið
hafa haft samvinnu um að móta. Þar er m.a. lagt til, að
fiskvinnslufólki verði gert kleift að stunda bóklegt nám í
frítíma sinum og kostir Netsins verði nýttir til fjarkennslu.
Menntun í þessum þætti atvinnulífsins er ekki síður
mikilvæg en á öðrum sviðum þess. Hún eykur starfsfólkinu
víðsýni og gerir það meðvitað um mikilvægi starfa sinna.
Fulltrúi á ráðstefnu VMSÍ kvað umhugsunarvert, að fólk
hætti í fiskvinnslu til þess að fara í lægra launuð störf. Hann
taldi nauðsyn að bæta sjálfsmynd fiskverkafólks. Það væri
unnt að gera með aukinni starfsmenntun, sérstaklega á sviði
tækni- og tölvuþekkingar.
Fælni fólks við vinnu í fiskvinnslu er sjálfsagt af mörgum
toga og getur verið einstaklingbundin. En fagna ber
viðleitni aðila vinnumarkaðarins til að bæta menntun fólks í
þessari starfsgrein og starfsaðstöðu þess. Það er mikils um
vert, að fiskvinnsla laði að sér fólk, svo mikilvæg sem hún er
þjóðarbúinu.
Hús fyrir foreldra
vímuefnaneyter
FORELDRAHOPUR Vímu-
lausrar æsku og samtökin
sjálf vinna nú að undirbún-
ingi stofnunar Foreldra-
húss. Starfsmenn samtakanna og
jafnframt ráðgjafar við undirbún-
inginn era þau Sigrún Hv. Magnús-
dóttir félagsráðgjafi og Páll Biering
geðhjúkrunarfræðingur. Þau hafa
bæði unnið við meðferð unglinga í
vímuefnavanda. Sigi’ún er forstöðu-
maður foreldraráðgjafar Vímulausr-
ar æsku og Páll, sem vinnur að dokt-
orsritgerð sinni um unglinga og of-
beldi, starfar einnig við foreldraráð-
gjöfina.
Þau segja mikla þörf á auknum
stuðningi við for-
eldra. „Foreldrar
eiga mjög erfitt
þegar barnið er í
neyslu,“ segja þau.
„Þeim líður oft eins
og þeir hafi brugð-
ist í uppeldishlut-
verkinu, þeir þurfa
stuðning annarra
foreldra og leið-
beiningar um hvert
þeir eigi að snúa
sér í kerfinu. Við
ætlum að veita
þeim aðstöðu til að
sækja fyrirlestra, fá
viðtöl við sérfræð-
inga og aðra for-
eldra.“
Þörfin fyrir slík-
an stuðning við for-
eldra hefur komið í
ljós á síðustu tveim-
ur árum í starfi for-
eldrahóps Vímu-
lausrar æsku. „Við
erum með síma-
þjónustu allan sól-
arhringinn og ætl-
um að halda því
áfram, en við verð-
um líka að geta
veitt foreldram
meiri stuðning á
kvöldin og um helg-
ar, þegar heimili
þeirra er oft í hers
höndum vegna
vímuefnaneyslu
barnsins. Þetta
starf hefur allt ver-
ið unnið í sjálfboða-
vinnu og aðstöðu-
leysið er farið að há
okkur verulega. Við
erum því að leita að
góðu húsnæði, þar
sem foreldrastarfið
gæti verið öflugt og
hugmyndin er sú að
öll starfsemi Vímulausrar
verði þar undir einu þaki.“
Foreldrar vita oft ekki hvert þeir eiga að
snúa sér þegar barnið þeirra á við áfengis-
eða fíkniefnavanda að stríða. Ragnhildur
Sverrisdóttir kynnti sér hugmyndir um For-
eldrahús, þar sem foreldrar geta leitað til fé-
lagsráðgjafa, fengið ábendingar um hvert
þeir eigi að snúa sér til að koma barninu í
meðferð og þegið stuðning annarra foreldra,
sem þekkja vandann af eigin raun.
VIMULAUS æska fékk fyrir skömmu heilsuverðlaun heilbrigðisráðherra, „Fjöregg
æsku
Leitað til ríkis og borgar
Vímulaus æska hefur þegar leitað
til ríkisins eftir stuðn-
ingi og núna er verið að
kanna hvort eitthvert
hús í eigu ríkisms gæti
nýst samtökunum. Þá
hafa samtökin einnig
leitað eftir stuðningi
Reykjavíkurborgar.
Sigrún og Páll segja að
í fyrstu hafi verið horft
til þess að Foreldra-
húsið yrði mjög mið-
svæðis, hugsanlega í
miðbæ Reykjavíkur, en
líklega verði sú hug-
mynd ekki ofan á, enda
veigri margir foreldrar
barna í neyslu sér við
að fara niður í miðbæ
um helgar.
Páll segir að margir séu boðnir og
búnir að veita foreldrum góð ráð, en
upplýsingarnar geti verið mjög mis-
vísandi þótt viljinn sé góður.
„Foreldrar eiga líka oft erfitt með
Sigrún Hv.
Magnúsdóttir
að koma orðum að vandanum, þeir
vona að grunsemdir þeiiTa séu ekki
á rökum reistar og senda því sjálfir
frá sér óljós skilaboð. Þeir hafa
kannski leitað til félagsráðgjafa, sem
hefur ekki áttað sig á
vandanum vegna þessa.
Foreldrum finnst líka
mjög erfitt að taka á
neyslu barna, þeir óttast
að hegðun barnsins
versni ef það er svipt
þeirri þjónustu sem það
fær heima hjá sér, þeir
veigra sér við að leita til
lögreglunnar og svo
mætti lengi telja. Tog-
streitan er mikil milli
þess að vera gott for-
eldri og að taka á neysl-
unni af hörku. Fólk vill
ekki trúa að þetta sé að
gerast, en þegar það
loks áttar sig verður
áfallið svo mikið, að
margir fara í varnarstöðu og eiga
erfitt með að leita hjálpar."
Styðja foreldra fyrstu skrefin
Sigrún segir að foreldrar eigi líka
oft erfitt með að senda börn sín í
meðferð, því þar með telji þeir sig
sleppa hendinni af uppeldi þeirra.
„Foreldrahúsið gæti orðið þessi eini
staður, þar sem foreldrar geta rætt
allar hliðar neyslunnar
og vandans sem henni
fylgir. Við styðjum for-
eldra fyrstu skrefin,
förum með þeim í við-
talstíma hjá sérfræð-
ingum ef þeir vilja og
hjálpum þeim að orða
vandann. Það er ekki
nema von að fólk, sem
aldrei hefur þurft að
leita aðstoðar fyrir fjöl-
skylduna, þekki ekki
það kerfi sem það þarf
að ganga inn í. Það
þekkir ekki mun á fé-
lagsráðgjafa og félags-
fræðingi, en hjá For-
eldrahúsinu getur það
talað við aðra foreldra,
sem voru einu sinni í nákvæmlega
sömu stöðu.“
Betri aðstaða fyrir foreldrahóp-
inn virkjar án efa fleiri til starfa, að
sögn Sigrúnar og Páls. „Við gerum
Biei