Morgunblaðið - 11.11.1998, Blaðsíða 64

MORGUNBLAÐIÐ
64 MIÐVIKUDAGUR 11. NÓVEMBER 1998
...... ..........
FÓLK í FRÉTTUM
Bækurnar í lífi Bubba Morthens
Stjörnulíf í
Hollywood
Hollywood Handbook. Hollywood
handbókin. Forth Estate Limited,
London, 1996. Bdksala stúdenta. 256
bls. 2.970 krdnur.
Hitler og
Göbbels
spila bingó
Timequake. Timaskjálfti. Höfundur:
Kurt Vonnegut. Gefið út af Vintage,
London, árið 1998. Kilja, 219 bls.
Fæst í Bdkabúð Máls og menningar.
1.315 krónur.
Kurt Vonnegut kveður. Þótt hann
hafi oft lýst því yfir áður bendir allt
til þess að nú megi taka hann trúan-
legan: Kurt Vonnegut er hættur að
skrifa.
Timequake varð til eftir 10 ára
rithöfundarteppu. Að sögn höfund-
ar var fyrsta handritið beinlínis
hræðilegt. Sagan neitaði að láta
skrifa sig. Utgáfudeginum var
frestað og höfundurinn dró upp
styttingasaxið. Þessi bók leit svo
dagsins ljós u.þ.b. ári seinna. Sög-
uþráðurinn í grundvallaratriðum sá
sami en fyllt upp í með örstuttum
smásögum, endurminningabrotum
og dæmigerðum Vonnegut-spak-
mælum.
Bókin inniheldur sumsé allt sem
aðdáendur hans gætu mögulega
óskað sér.
Vísindaskáldið Kilgore Trout er
að sjálfsögðu miðdepill sögunnar.
Orðinn velefnaður og virtur rit-
höfundur þegar tímaskjálftinn
skellur á. Árið 2001 hoppar tíminn
aftur um tíu ár. Mannkynið neyðist
til að endurupplifa síðustu tíu árin í
nákvæmum smáatriðum. Söguleg-
um staðreyndum verður ekki
haggað og atburðir eru því algjör-
lega fyrirsjáanlegh’. Hinn frjálsi
vilji má sín einskis gagnvart örlög-
unum og ekkert óvænt gerist. Lífið
er með öðrum orðum leiðinlegt.
Tímaskjálftinn er áfall fyrir alla.
Sérstaklega þá sem þurfa að ganga
í gegnum sömu hrakföllin aftur,
gera sömu mistök og taka sömu
röngu ákvarðanirnar og fyrir tíu ár-
um. Inn í þetta brjálæðislega plott
fléttast svo algjörlega ótengdir at-
burðir: Síðustu dagar Hitlers og
Göbbels í neðanjarðarbyrginu, þar
sem nasistaleiðtogarnir illræmdu
spila bingó til að láta tímann líða.
Sköpunarsagan, þar sem Guð er
karlmaður en satan kona. Gamlir
fimmaurabrandarar og rismikill
kafli þar sem Vonnegut og Kilgore
Trout hittast og eiga stutt spjall um
lífið og rithöfundabransann.
Síðasta bók Kurts Vonneguts er
kannski ekki hans besta en engu að
síður ómissandi lesning. Fáir rit-
höfundar hafa jafn kærulausan
húmor og
Vonnegut. Enn
fæiTÍ jafn
skemmtilegan og
lifandi stíl. í for-
mála bókarinnar
kvartar hann sár-
an yfir að vera
ekld löngu dauð-
ur. Hann á
einmitt afmæli í
dag, er 76 ára, og
lesendur geta
ekki annað en
fagnað því að
hann hafi tórt.
LÍKT og með margar bækur af
svipuðu tagi á maður frekar erfitt
með að átta sig á þessari handbók
Hollywood í fyrstu. Þegar flett er í
gegnum hana í flýti ægir saman
frekar ósamstilltum hópi mynda í
bland við texta og töflur þannig að
'erfítt er að sjá eitthvert samhengi,
þó allt þetta virðist með því marki
að skapa svolítið smart og móðins
útlit.
Við lestur bókarinnar koma þó í
ljós nokkuð viðamiklir leskaflar þar
sem sagðar eru bæði sannsögulegar
og skáldaðar sögur sem tengjast
allar Hollywood-lifnaðinum á einn
eða annan hátt. Meirihluti bókar-
inniar á sér síðan beina eða óbeina
tengingu við Chateau Marmont-
hótelið, þar sem flestar stjörnur
-kvikmyndaborgarinnar eiga að hafa
eytt einhverjum nóttum í vellystin-
um og jafnvel nokkru svalli.
Það er nefnilega nokkuð einkenn-
andi fyrir bókina að þar er ekki
skorast undan því að draga dökku
hliðar glanslifnaðarins upp á yfir-
borðið og tvíbend táknmynd
Hollywood, sem vettvangur glæsilí-
fernis og munaðar annars vegar, og
blóraböggull hnignandi siðferðis og
ofbeldisverka nútímans hins vegar,
er sýnd glögglega.
Smásögur bókarinnar fjalla
þannig aðallega um fallandi stjörn-
ur, brostin hjónabönd og spillta
framleiðendur og umboðsmenn. I
fróðleikspunktum bókarinnar er
líka hægt að finna ansi svæsið
‘stjörnuslúður, allt frá jafn hrikaleg-
um atburðum og morði á leikstjór-
anum og ástmanni Lönu Tumer,
William D. Taylor, niður í saklaus-
ari hluti eins og handtöku Roberts
Mitchum vegna kannabisreykinga.
Mitchum er síðan við öllu
viðkunnanlegri staríá, þar sem
hann stendur í uppvaski, í einni af
fjölmörgum skemmtilegum mynd-
um bókarinnar. Aftast í bókinni er
síðan ekki síður fyndin mynd, þar
sem táknmynd stjörnudýrkunar
dagsins í dag, sjálf Björk okkar,
sést á vappi um ganga Marmont-
hótelsins.
Af nógu öðru efni er að taka, t.d.
(stutt viðtöl við leikstjórana Billy
’ Wilder og Francis F.
Coppola og listi yfir
tíðni sjálfsmorðsaðferða
íbúa LA á árunum 1932-
3, svona rétt til að sýna
að ekki var allt sem
sýndist þá frekar en nú í
kringum Hollywood-lí-
fernið.
Ritstjóri verksins,
André Balazs, ku vera
eigandi Chateau Mar-
mont-hótelsins, en þrátt
fyrir það er langt í frá að
~ilum sé að ræða einhvern
fegraðan auglýsingapésa
með glimmeráferð. Að vísu
er útlit bókarinnar nógu
smart en innihaldið er
nokkuð hressileg tiltekt á
Hollywood-ímyndinni í gegn-
um tíðina, þar sem skítnum
undir glanslifnaðinum er
W skrapað upp á yfirborðið.
Ástarjátning til
íslenskra fjalla
- Hvernig bækur lestu aðal-
lega?
„Þessa dagana les ég aðallega
fræðibækur um fluguveiði. Eg
hef gaman af því að fræðast og
læra. Þessi lesning er hluti af því
að verða gdður listamaður með
stöngina."
- Hver er besta bókin sem þú
hefur lesið?
„Eg held að besta bókin sem ég
hef lesið sé Nýja testamentið."
-Afhverju?
„Eg held það þurfi vart að
. skýra það. Hún hefur allt það til
að bera sem góða bók þarf að
prýða. Hún er ekki eins djöfulleg
í grimmd sinni og Gamla testa-
mentið. 1 öðru lagi snertir hún
alla þætti mannlegs samfélags
og vitundarlífs manna frá frum-
kristni og fram á þennan dag.
Þótt ég sé trúaður hefur það
ekkert með val mitt á Nýja testa-
mentinu að gera. Eg held að allir
þeir sem kunna að meta góðar
bókmenntir sjái snilldina í þeirri
bók. Flestir hljóta að vera sam-
ROBEOTMitcUun."»
uppvaskið anð 1949.
mála því að það eru afar ritfærir
pennar sem skrifa Nýja testa-
mentið. Þetta er frábært sagn-
fræðilegt bókmenntaverk."
- Hvað með ljóð?
„Eg les Ijóð allt árið um kring.
Finnst gott að grípa í Ijóðabók.
Skáldsögurnar les ég meira í
törnum, les oft margar íeinu.“
- Hvað ertu að lesa núna?
„Bókin sem ég er að lesa heitir
Fjallamenn og er eftir Guðmund
Einarsson frá Miðdal. Þetta er
stórkostleg bók og ég hef sjald-
an eða aldrei lesiðjafn fallega
ástarjátningu til íslenskra
fjalla. “
- Nú var að koma út bókin
Box eftir þig og Sverri Agnars-
son. Hvenær hófst áhuginn á
hnefaleikum?
„Ætli ég hafi ekki verið sex til
sjö ára þegar ég hreifst af hnefa-
leikum, en þeim kynntist ég í
Danmörku þar sem mikil um-
ræða var um hnefaleika á sínum
tíma. Ég hef fylgst með hnefa-
leikum alla mína ævi, en ætli
vendipunkturinn hafi ekki verið
Muhammad AIi. Þá fyrst og
fremst snilli lians í hringnum og
síðan réttindabarátta hans fyrir
málefnum svartra og um leið
hvítra í Bandaríkjunum. “
- Nú eru hnefaleikarar eins og
Tyson ekki beinlinis þekktir fyr-
ir góðsemina eða réttinda-
baráttu?
„Nei, það er rétt. Tyson er
sennilega einn besti þungavigt-
arboxari okkar tíma. En hann
fyrst og fremst frægur fyrir líf
sitt utan hringsins og svo vegna
eyrnabitsins. En auðvitað spila
inn í hans mál uppeldisleg atriði,
æskan og annað. “
- Hefurðu þá ekki lesið tals-
vert um hnefaleika?
REX Reed og Raquel Welch
í Myru Breckinridge árið
1970 á svölum Chateau Mar-
mont, herbergi 54.
„Jú, það hef ég gert ígegnum
árin. Tvær bækur um hnefaleika
eru í sérstöku uppáhaldi hjá
mér, In this Corner eftir Peter
Heller, en hún er líklega ein
frægasta bókin sem skrifuð hef-
ur verið um hnefaleika. Síðan er
ævisaga Thomas Hauser um
Muhammed Ali líklega besta
ævisaga sem skrifuð hefur verið
um hnefaleikara."
- Hvað ætlarðu að lesa af jóla-
bókunum?
„Ég ætla að lesa Steingrím
[Hermannsson], þótt ekki væri
nema til þess að fá staðfestingu
á þvísem ég hef sungið um í
gegnum árin um spillinguna íís-
lenska flokkakerfínu. Síðan mun
ég alveg örugglega lesa nýju
bókina hans Einars Kárasonar.
Svo neyðist ég til að lesa seinna
bindi Guðbergs [Bergssonar]
fyrst ég las fyrri hlutann í
fyrra.“
- Hvað! Neyðist?!
„Já. Mér fannst fyrri hlutinn
ofsalega klínískur og mikil fjar-
lægð í frásögninni sem pirraði
mig dálítið, en ég verð samt að
lesa framhaldið fyrst ég las þá
fyrri. Svo er það auðvitað Thor
Vilhjálmsson, en égheffylgst
með honum ígegnum árin og
finnst endurminningabækur
hans með því allra besta sem
skrifað hefur verið á íslandi."