Morgunblaðið - 20.05.1999, Blaðsíða 48

MORGUNBLAÐIÐ
^48 FIMMTUDAGUR 20. MAÍ 1999
UMRÆÐAN
Varnarbanda-
lag í vígahug
SÚ VAR tíð að ís-
lendingar töldu sig
vera hlutlausa þjóð ok
voru stoltir af þeirri af-
stöðu, sérstaklega í vit-
skertum heimi síðari
heimsstyrjaldar. Hlut-
leysisstefnan var tekin
svo alvarlega, að ekki
'kom til álita að þjóðin
gerðist stofnaðili Sa-
meinuðu þjóðanna
1945, þar sem sigur-
vegarar stríðsins
gerðu þá kröfu að Þýð-
skalandi væri sagt
stríð á hendur. Þátt-
taka Islands að SÞ árið
1946 var gerð með yfir-
lýsingu um hlutleysi.
Ef farið er lengra aftur í tímann má
minna á yfirlýsingar Islands um
hlutleysi við fullveldissamningana
1918.
Samþykki Islands á yfirstandandi
árásum NATO á Júgóslavíu er því
skýlaust brot á friðarhefðum þjóðar-
innar ok sáttmálum sem hún er aðili
að, sem þátttakandi að Sameinuðu
þjóðunum ok NATO sjálfs. Á meðan
liðhlaupinn frá Arkansas lætur
sprengjum rigna yfir þjóðir Jú-
góslavíu, Albana jafnt
sem Serba, þrátta Is-
lendingar um fánýta
hluti í kosningabaráttu
sem sett er á svið af aug-
lýsingastofum. Getur
verið að þjóðin sé reiðu-
búin að leyfa skammsýn-
um stjórnmálamönnum
að sparka burt einni af
burðarstoðum íslenskrar
tilveru?
Sáttmáli Sameinuðu
þjóðanna
í sáttmála SÞ segir
svo um tilgang samtak-
anna:
„Kafli I - Tilgangur
SÞ er:
1. Að viðhalda alþjóðlegum friði
ok öryggi ok í þeim tilgangi: að beita
áhrifaríkum ok sameiginlegum að-
ferðum til að hindra ok fjarlægja
ófriðarhættu ok til að bæla niður
árásir eða annað friðrof ok að setja
niður alþjóðlegar deilur eða milda
aðstæður sem gætu leitt til ófriðar, í
samræmi við réttarreglur ok alþjóð-
leg lög.
2. Til að ná fram þeim markmið-
um, sem getið er um í kafla I, skulu
Loftur Altice
Þorsteinsson
samtökin ok aðildarríki þess fylgja
eftirfarandi siðareglum.
3. Öll aðildarríkin skulu útkljá al-
þjóðlegar deilur sínar með friðsam-
legum hætti ok á þann hátt að ekki
ógni alþjóðlegum friði ok réttlæti.
4. I alþjóðlegu samhengi skulu öll
aðOdarríkin sneiða hjá hótunum um
valdbeitingu ok notkun vopnavalds
gegn landfræðilegum yfirráðum eða
stjómmálalegu sjálfstæði annarra
ríkja eða haga athöfnum á nokkurn
annan hátt sem ekki eru í samræmi
Utanríkismál
*
Samþykki Islands á
yfírstandandi árásum
NATO á Júgóslavíu,
segir Loftur Altice
Þorsteinsson, er því
skýlaust brot á friðar-
hefðum þjóðarinnar
ok sáttmálum sem
hún er aðili að.
við tilgang hinna Sameinuðu þjóða.“
Þannig er Ijóst að árásir af því tagi
sem NATO stendur fyrir í Jú-
góslavíu brjóta algjörlega í bága við
sáttmála SÞ ok jafnframt að í fram-
haldinu hljóta Sameinuðu þjóðirnar
að liðast í sundur. Enginn þjóð mun
barninu þínu
forskot
í skólanum
Þáttur tölva í daglegu lífi fer æ stækkandi og tölvukunnátta því nauðsynleg. Þess vegna er eins
gott að byrja snemma að auka við sig þekkingu til að ná forskoti. Tölvuskóli Reykjavíkur býður
upp á gagnleg og skemmtileg tölvunámskeið fyrir börn og unglinga í allt sumar.
1. Börn 6 -10 ára, 24 stundir.
Kynning á Windows og notendaforritum sem fylgja því. Ýmis kennslu- og
leikjaforrit skoðuö og þar á meðal forrit sem þjálfa rökhugsun. Kynning á
Netinu og kennd er leit þannig að nemendur getir sótt skrár, leiki o.fl.
inn á Netið. Nauðsynlegt er að nemendur séu orönir læsir.
2. Windows 10 -14 ára, 24 stundir.
Megin áhersla er lögð á að nýta tölvu sér til gagns og er kennt á PC tölvur.
Farið er í fingrasetningu, vélritunaræfingar, Windows stýrikerfi,
ritvinnslu, teikningu, almenna tölvufræði, töflureikni, Netið og leiki.
Áhersla er lögð á að leita á Netinu og ná í skrár, eins og leiki o.fl. Námið
miðar að almennri tölvuþekkingu þannig að nemendur geta að því loknu nýtt
sértölvuna við nám og leik.
3. Tölvuforritun fyrir 11-15 ára, 24 stundir.
Kennt er að forrita í Visual Basic. Farið er í grunnatriði forritunar og
stefnt að því að nemendur geti sett saman einfalda leiki meö hreyfimyndum og
hljóði. í lok námskeiðs fá allir nemendur afrit af leikjunum sem hópurinn
smíðar á námskeiðinu og um 1 MB af forritunarkóðum sem eru lítil forrit eða
forritabútar sem nota má við frekari forritun.
Kr. 13.900,-
Kr. 13.900,-
Kr. 15.900,-
4. Framhaldsnám fyrir 11-15 ára, 24 stundir. Kr. 15.900,-
Vefsíðugerð með Frontpage Express, vistun á Netið o.fl. Myndvinnsla með
Photoshop og Microsoft Gif Animator, kennt að ná í myndir af Netinu, breyta
þeirri og laga og nota síur. Hljóðvinna, tekin upp tónlist af geisladiskum,
hljóði breytt yfir í Mp3, vinnsla með hljóöbrot og tónlistarheimasíður.
Útvarpsstöðvar á Netinu skoðaðar.
2 Tölvuskóli
Reykjavíkur
Borgartúni 28, síml 561 6699
www.tolvuskoli.ls
tolvuskoll @ tolvuskoll.ls
lengur hafa hvatningu tO að virða
sáttmálann. Forustumenn NATO
munu einnig verða að svara til saka
fyrir afbrot sín. Sannast sagna eru
lögformlegar forsendur fyrir hendi
til að leiða Davíð Oddsson ok Hall-
dór Árgrímsson fyrir stríðsglæpa-
dómstólinn í Haag.
Sáttmáli NATO
í sáttmála NATO segir svo um til-
gang „varnarbandalagsins:
„Formáli: - Aðildarþjóðir að þess-
um sáttmála staðfesta stuðning sinn
við tilgang ok grunnreglur sáttmála
hinna Sameinuðu þjóða ok löngun
sína til að halda frið við allar þjóðir
ok ríkisstjómir. Þær eru ákveðnar
að tryggja frelsi, sameiginlegan
menningararf ok menningarhefðir
þátttökuþjóðanna, sem byggðar eru
á lýðræðisreglum, frelsi einstaklinga
ok lagarétti. Þær munu leitast við að
auka stöðugleika ok velmegun á
Norður-Atlandshafssvæðinu. Þær
era ákveðnar í að sameina krafta
sína til sítmeiginlega varna ok til að
viðhalda friði ok öryggi. Þær sam-
þykkja því þennan Norður-Atlands-
hafs sáttmála.
Grein 1. Með tilvísun til sáttmála
Sameinuðu þjóðanna lofa þátttak-
endur að leysa allar alþjóðlegar deil-
ur, sem þeir eru aðilar að, með frið-
samlegum hætti ok haga aðgerðum
þannig að alþjóðlegum friði, öryggi
ok réttlæti sé ekki ógnað. Þeir heita
jafnframt að sneiða hjá hótunum um
valdbeitingu, á alþjóðlegum vett-
vangi, á nokkum þann hátt sem ekki
er í samræmi við tilgang Sameinuðu
þjóðanna."
Ekki þarf sérstaka lagaþekkingu
til að skilja að yfirstandandi árásir á
Júgóslavíu brjóta í bága við yfirlýst-
an tilgang NÁTO. Hinsvegar er eðli
NATO allt annað en Sameinuðu
þjóðanna hvað varðar ábyrgð gagn-
vart umheiminum. NATO er lokaður
klúbbur sem getur tekið upp árásar-
stefnu þrátt fyrir fógur fyrirheit um
hið gagnstæða. Ábyrgð aðildarþjóða
NATO er þess vegna gagnvart SÞ
ok þeim skuldbindingum sem aðild
að þeim fylgir. Ábyrgðin er bundin
við einstakar þjóðir ok aðild að
NATO veitir ekkert skjól fyrir refs-
ingum vegna glæpa, þótt unnir séu í
nafni NATO.
Stríðsglæpir íslands
Það er erfitt að horfast í augu við
þá staðreynd að Island tekur nú þátt
í stríðsglæpum, með samþykki okkar
á hernaðaraðgerðum gegn Jú-
góslavíu. Hlutleysisstefna landsins
er svívirt með þessu framferði ok
það svo blygðunarlaust að furðu sæt-
ir. Hvorki Alþingi né utanríkismála-
nefnd fá tækifæri til að fjalla um
málið. Framkvæmdavaldið tekur sér
umboð til að umbylta utanríkisstefnu
landsins án minnsta tillits til stjórn-
arskrárbundinna takmarkana á
valdsviði þess.
Hvað tekur svo við að loknu ger-
eyðingarstríði gagnvart Júgóslavíu?
Þeir milljarðar sem hemaðurinn
kostar munu blikna við hliðina á
kostnaði við uppbygginu landsins,
sem að mestu mun verða kostaður af
Vesturlöndum. Hinar kristnu þjóðir
Júgóslavíu munu að sjálfsögðu verða
aðstoðaðar við að komast af hungur-
stiginu, hvaða afstöðu sem menn
kunna að hafa til Júgóslava í dag. Nú
ættu íslendingar að hafa manndóm
til að mótmæla brjálæði liðhlaupans
frá Arkansas. Okkar sóma er hugs-
anlega enn hægt að bjarga.
Höfundur er verkfræðingur og
stuðningsmaður varnarsamstarfs
vestrænna lýðræðisþjóða.
Att þú ástvin með
geðsjúkdóm?
ÞEIR sem svara
þessari spumingu ját-
andi hljóta að skipta
þúsundum, því sam-
kvæmt skýrslu starfs-
hóps heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra
um stefnumótun í mál-
efnum geðsjúkra eru
geðraskanir meðal al-
gengustu sjúkdóma
sem hrjá þjóðina, eink-
um ungt fólk og aldr-
aða. Geðsjúkir einstak-
lingar þurfa góða og
áreiðanlega heilbrigðis-
þjónustu, en engum eru
þeir þó háðari en sínum
nánustu. Aðstandend-
um geðsjúkra er mikill
vandi á höndum því langvarandi eða
endurtekin veikindatímabil taka af
þeim drjúgan toll og geta jafnvel
stefnt þeirra eigin heilsu í tvísýnu.
Þetta þekkir hópur fólks sem
Fjölskyldulínan
Það er reynsla margra,
segir Sæunn Kjartans-
dóttir, að auðveldara
geti reynst að tala um
viðkvæm mál við
ókunnuga heldur en
vini eða fj ölskyldu.
starfar hjá Geðhjálp af eigin raun.
Þau eiga sjálf ástvini sem þjást af
geðröskun, en hjá Geðhjálp hafa þau
sótt fræðslufundi og námskeið fyrir
aðstandendur geðsjúkra. Þar hafa
þau fengið tækifæri til að ræða um
reynslu sína og fljótlega kom í ljós
að þau áttu ýmislegt sameiginlegt.
Öll höfðu þau fundið fyrir mikilli ein-
semd, sérstaklega fyrst þegar sjúk-
dómseinkenni fóru að koma í ljós, og
öll þekktu þau þörfina fyrir að tala
við einhvern sem skildi
hvað þau væru að
ganga í gegnum. Þessi
umræða varð hvatinn
að stofnun Fjölskyldu-
línunnar.
Fjölskyldulínan er
símaþjónusta sjálfboða-
liða Geðhjálpar sem er
ætluð öllum aðstand-
endum fólks með geð-
sjúkdóma, mökum,
börnum, foreldrum,
systkinum, ættingjum,
vinum, samstarfsfólki
og öðrum. Svarað er í
símann á miðvikudags-
kvöldum á mOli klukkan
20 og 22, en aðra daga
er hægt að hringja og
skilja eftir skilaboð á símsvara og er
þeim svarað eins fljótt og auðið er.
Óll símtöl eru undir nafnleynd og all-
ar upplýsingar eru trúnaðarmál.
Síminn er 800 5090, en símanúmer
Fjölskyldulínunnar er í dagbók Mbl.
Það er reynsla margra að auðveld-
ara geti reynst að tala um viðkvæm
mál við ókunnuga heldur en vini eða
fjölskyldu, svo framarlega sem
fyllsta trúnaðar er gætt. Hægt er að
létta á sér og skoða hug sinn, án þess
að hafa áhyggjur af áliti eða líðan
viðmælandans. Sumir eru þó vantrú-
aðir á gildi samræðna og spyrja
„hverju eins og það breyti að tala um
hluti sem maður fær ekki breytt?"
Vissulega eru takmörk fyrir því sem
orð fá áorkað, en þegar þau eru not-
uð af einlægni og fólk finnur að á það
er hlustað, verða margir undrandi á
að heyra sjálfa sig segja hluti sem
þeir höfðu aldrei hugsað. Við það
breytist sýn þeirra og líðan og því
má sannarlega segja að orð geti ver-
ið til alls fyrst.
Sjálfboðaliðar Fjölskyldulínunnar
leggja ekki fram lausnir á vanda
fólks, en þeir eru búnir reynslu,
skilningi og þolinmæði til að hlusta
og meðtaka hvernig öðrum líður. Ég
hvet aðstandendur geðsjúkra til að
þiggja stuðning þeirra.
Höfundur er hjúkrunarfræðingur
og sálgreinir.
Sæunn
Kjartansddttir