Morgunblaðið - 17.09.1999, Blaðsíða 38

38 FÖSTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1999
KIRKJUSTARF
MORGUNBLAÐIÐ
Fákeppni
og frelsi
Ætla verður að forsœtisráðherra uppfylli
samkvæmniskröfuna og mœli fyrir
nauðsyn þess að fákeppni verði brotin upp
á öllum sviðum íslensks viðskiptalífs.
Æ
tli auðstéttinni
nýju takist að
takmarka mál-
frelsi íslenskra
stjómmála-
manna? Eitt er víst; nokkrum
talsmönnum markaðsvæðingar
og óheftra viðskipta er að takast
að sverta frelsið og samkeppnina
líkt og rónamir hafa komið óorði
á brennivínið.
Davíð Oddssyni forsætisráð-
herra var á dögunum efnislega
sagt að þegja og skammast sín.
Þar var á ferð-
VIÐHORF
Eftir Ásgeir
Sverrisson
inni fulltrúi
Bónus-versl-
anakeðjunnar
en þar á bæ
hafa menn, að
sögn, ekld gert annað undanfari-
nn áratug eða svo en að leita leiða
til að bæta hag alþýðu manna í
þessu landi með því að lækka verð
á matvælum. Niðurstaða þeirra í
því efni liggur nú týrir; því háleita
markmiði verður einungis náð
með því að Bónus og móður- og
systurfyrirtæki þess ráði allri
matvöruverslun á Islandi.
Fyrmefndur vinur alþýðunnar
veittist að Davíð Oddssyni í
byrjun vikunnar eftir að forsæt-
isráðherra hafði leyft sér að
vekja á því athygli að fákeppni
ríkir í matvömverslun á Islandi.
Sagði Davíð Oddsson að ástæða
væri til að hafa áhyggjur af
þessari þróun og huga bæri að
því hvort setja þyrfti reglur til
að tryggja eðlilega samkeppni
milli matvörukaupmanna.
Þessu svaraði fulltrúi Baugs
hf., sem rekur verslanakeðjumar
Hagkaup, Nýkaup, Hraðkaup og
Bónus, efnislega á þann veg að
ummæli Davíðs Oddssonar væm
óábyrg og fallin til þess eins að
lækka verð á hlutabréfum í fyrir-
tækjum á matvælamarkaði.
Tæpast vildi forsætisráðherra
Islands bera ábyrgð á slíkum
hamfömm.
Það er tímanna tákn að for-
maður Sjálfstæðisflokksins og
öflugasti stjómmálamaður þjóð-
arinnar skuli lenda í deilum við
fulltrúa nýju auðstéttarinnar á
Islandi. Viðbrögð forráðamanna
Baugs bregða einnig forvitnilegu
ljósi á þann veruleika, sem nú
blasir við í íslensku viðskiptalífi,
þar sem völdin hafa færst frá
stjómmálamönnunum yfir til lít-
ils hóps fjármála- og athafna-
manna. Fjármagnið berst með
ógnarhraða eftir rafrásum hins
hnattvædda viðskiptalífs og
hyggist stjórnmálamenn grípa
inn í hótar auðvaldið einfaldlega
að leita þangað sem hagstæðari
skilyrði ríkja. Og stjómmála-
mennimir sitja uppi með
skömmina og ábyrgðina á at-
vinnumissi og fjármagnsflótta.
„Nútímavæðingin felur í sér
að bandarískar leikreglur eru
innleiddar," sagði fjölmiðlakóng-
urinn Rupert Murdoch einhverju
sinni en hann hefur safnað fyrir-
tækjum af aðdáunarverðri
græðgi. Þessi bandaríski vem-
leiki eignarhaldsfyrirtækja og
samþjöppunar er íslendingum
heldur framandi. Þótt hér á landi
hafi vissulega risið viðskiptaveldi
einokunar, oftar en ekki nátengd
stjómmálaflokkum, hefur hinn
íslenski kapítalismi verið fjár-
magnshyggja hins smáa, efnis-
hyggja einyrkja, smákaup-
manna, heildsala, handverks-
manna, KR-inga. Þessi hefur
aukinheldur verið hugmynda-
fræði Sjálfstæðisflokksins, sem
náð hefur að gera flestalla Is-
lendinga að smá-kapítalistum
með því að innleiða þá trúarsetn-
ingu á Islandi að allir verði að
eiga húsnæði það, sem hlífir lík-
amshylki þeirra í jarðlífinu. Af
þessum sökum m.a. hugnaðist
leiðtogum Sjálfstæðisflokksins
svo vel sá smá-kapítalismi, sem
Margaret Thatcher innleiddi í
Bretlandi.
Þessi tegund fjármagnshyggju
er að líða undir lok. Um allar
jarðir em viðskiptablokkir og
stórfyrirtæki að ýta einyrkjun-
um út af markaðinum í krafti
„hagkvæmni stærðarinnar".
Langt er síðan þessarar þróunar
tók að gæta á íslenska matvöra-
markaðinum og ef til vill má
telja það eitt fréttnæmt við um-
mæli Davíðs Oddssonar að þau
skuli ekki hafa fallið fyrr.
Samþjöppun í viðskiptalífinu
fylgja áður óþekkt völd. Deila
forsætisráðherra og nýju auð-
stéttarinnar blossaði upp í liðn-
um mánuði þegar þekktasti ör-
eigi Islands, stór-forstjóri á
þvottakonulaunum, keypti banka
ásamt nokkrum vinum sínum.
Með þessum kaupum hrandi
stefna ríkisstjómar Davíðs
Oddssonar varðandi einkavæð-
ingu fjármálastofnana til granna.
Frekari átök fjármagnsins og
stjómmálastéttarinnar eru yfir-
vofandi því hér er ekki einungis
tekist á um verðmæti heldur
einnig völd. Þegar hefur verið
deilt um hvað hugtakið „dreifð
eignaraðild" þýði í raun og næst
mun athyglin beinast að því
hvemig skilgreina beri „eðlilega
samkeppni". Baráttan verður
enn hatrammari fyrir þá sök að
hún fer fram í yfirþyrmandi ná-
lægð örríkisins.
Pólitískt framkvæði Davíðs
Oddssonar í þessu efni hlýtur
hins vegar að teljast mjög mikil-
vægt. Ætla verður að forsætis-
ráðherra uppfylli samkvæmnis-
kröfuna og mæli fyrir nauðsyn
þess að fákeppni verði brotin
upp á öllum sviðum íslensks við-
skiptalífs. Það gildir ekki síst um
olíu- og tryggingafyrirtæki og
ýmsan rekstur á sviði sam-
gangna og flutninga. Fátt kæmi
öreigum þessa lands betur því
reynslan kennir að fjármagnið,
sem flæðir svo frjálst, fer ekki
um íbúðahverfin þeirra.
Reglur era vondar, almennt til
óþurftar og næstum alltaf til
leiðinda. Nauðsynlegt er á hinn
bóginn að skýrar, fáar og ein-
faldar leikreglur gildi í samfélag-
inu. Þetta á ekki síst við um við-
skiptalífið, ábyrgð þess er mikil
því það er ein meginforsenda
þess að frjálst og siðað þjóðfélag
fái þrifist.
Rússar hafa fengið að kynnast
því hvemig siðleysi græðginnar
getur leikið eitt samfélag. „Allt
sem kommúnistamir sögðu okk-
ur um sósíalismann var lygi. Hitt
er verra að allt sem þeir sögðu
okkur um kapítalismann reynd-
ist vera satt,“ er nú viðtekin
speki austur í Moskvu.
Fákeppni og samþjöppun auðs
og valda er raunveraleg ógnun
við framfarir undanliðinna ára á
Islandi.
Safnadarstarf
Kirkjudagur
Langholts-
safnaðar
VIÐ hátíðarmessu kl. 11, á kirkju-
degi Langholtssafnaðar hinn 19.
september, mun biskup Islands,
Karl Sigurbjörnsson, helga nýtt
orgel og nýjan steinda kórglugga.
Með þeim áfanga hefur söfnuður-
inn stigið stórt skref í að fullgera
Langholtskirkju. Þá mun bætt og
fegurri kirkja án efa styrkja öflugt
söng- og tónlistarstarf safnaðarins,
sem og að bæta enn aðstöðu þeirra
sem vilja halda tónleika í Lang-
holtskirkju.
Hafa marvíslegar endurbætur
verið gerðar á kirkjunni að innan.
Þær helstar eru að gólfið í kór
kirkjunnar var sléttað og kirkjan
hefur öll verið máluð. Þá var loftið í
kórnum lagfært með tilliti til hljóm-
burðar. Áformað er að láta smíða
nýtt altari sem fellur vel inn í hina
nýju mynd kirkjunnar.
Orgelhátíð 19.-26. september. í
tilefni af vígslu nýs orgels verða
haldnir fjölmargir tónleikar vikuna
19.-26. september undir yfirskrift-
inni „Orgelhátíð". Á vígslutónleik-
unum á sunnudag 19. sept. kl. 16.30
leikur bandarískur organisti, Peter
Sykes. Á þriðjudagskvöld 21. sept.
kl. 20 verða kór- og orgeltónleikar
undir stjórn Jóns Stefánssonar; á
miðvikudagskvöld kl. 20 leikur
Björn Steinar Sólbergsson, org-
anisti Akureyrarkirkju, á hið nýja
orgel; á fimmtudagskvöld heldur
Jón Stefánsson, organisti Lang-
holtskirkju, orgeltónleika, og hátíð-
inni lýkur sunnudaginn 26. sept. kl.
17 með orgeltónleikum próf. Mich-
ael Radulescu frá Vínarborg. Á
kórtónleikunum verða nokkur ný
tónverk frumflutt.
Öllum velunnurum Langholts-
kirkju er boðið á hádegistónleika.
Sérstök athygli er vakin á hádegis-
tónleikum frá mánudegi til föstu-
dags kl. 12-12.30. Þá er opið hús,
þ.e. enginn aðgangseyrir, og eru
allir velkomnir. Boðið er upp á
kaffisopa eftir tónleikana í hádeg-
inu en á föstudag verður hægt að
kaupa súpu eins og venjulega á
föstudögum og kostar súpa og
brauð kr. 400.
Með komu glæsilegs orgels og fag-
urs kórglugga í Langholtskirkju
hefur langþráður draumur margra
ræst. í mörg ár hafa velunnarar
kirkjunnar stutt orgelsjóð með
ýmsu móti, s.s. reglulegum fram-
lögum, minningargjöfum, tónleik-
um o.fl. Hátt í eitt þúsund manns
hafa á þessum áratug verið skráðir
fastir styrktarmenn sjóðsins, og
sumir hafa gefið fasta upphæð á
mánuði allan þennan áratug. Þessi
fórnfýsi og trúfesti margra varð til
þess að söfnuðurinn skrifaði undir
samning um kaup á orgeli frá
Nock-orgelverksmiðjunni í Banda-
ríkjunum vorið 1997, en þá voru
rúmar 20 milljónir í sjóðnum.
Söfnun í gluggasjóð Langholts-
kirkju á sér nokkru styttri sögu, þó
að fyrstu gjafir fyrir steindum
gluggum hafi farið að berast um
miðjan síðasta áratug. Árið 1997
var gengið til samninga við Sigríði
Ásgeirsdóttur, glerlistamann, um
að hanna steinda glugga í alla
kirkjuna. Kvenfélag Langholts-
sóknar og félagar í sóknarnefnd
hafa haft umsjón með söfnun í
gluggasjóð síðan 1997, og hefur
kvenfélagið alls lagt fram eina og
hálfa milljón í gluggasjóð. Styrktar-
menn sjóðsins hafa greitt fasta
upphæð á mánuði og einnig hafa
veglegar minningargjafir borist.
Þar sem enn skortir nokkuð á að
tekist hafi að safna íyrir orgelinu
og gluggum verða orgel- og glugga-
sjóðir áfram til, og era öll framlög
þegin með þökkum.
Fyrir hönd Langholtssafnaðar
færi ég öllum þeim sem hafið látið
fé af hendi rakna í orgelsjóð og
gluggasjóð innilegar þakkir fyrir
fórnfýsi og hlýhug.
Verið velkomin til hátíðarmessu
kl. 11, þar sem nýja orgelið hljóm-
ar, kórar kirkjunnar syngja og
leiða söfnuðinn í lofgjörð með hinu
nýja hljóðfæri.
Eftir messuna býður Kvenfélagið
upp á léttar veitingar í safnaðar-
heimilinu.
Jón Helgi Þórarinsson,
sóknarprestur.
Barna- og ung-
lingastarf
Landakirkju
í Eyjum
BARNASTARFIÐ í Landakirkju í
Vestmannaeyjum hefur verið með
líflegasta móti undanfarin ár. I vet-
ur verður vonandi enn meiri sveifla
á okkur því nú ætlum við að halda
upp á kristnitökuafmælið með góðri
kirkjusókn á öllum sviðum.
Fyrsta bai'naguðsþjónustan
verður 19. september og hefst hún
kl. 11 árdegis. Foreldrar og aðrir
úr fjölskyldunni eru hjartanlega
velkomnir. Öllum er bent á að koma
tímanlega vegna þess að í fyrstu
stundinni skráum við nöfn barn-
anna á veggspjald í forkirkjunni við
komuna. Við tökum upp nýtt efni
og flökkum í tímanum allt aftur til
víkinga og fornra kappa.
Fyrsta samvera kirkjuprakkar-
anna verður þriðjudaginn 21. sept-
ember, ætluð krökkum á aldrinum
7-9 ára. Hefst hún kl. 16.30 að
þessu sinni og eru börnin beðin að
gæta að breyttum tíma. í starfi
kirkjuprakkaranna er farið í leiki,
spunasmiðju, helgileiki og svo er
líka sungið og farið með bænir.
í vetur verða leiðtogar þau Est-
er, Hildur, Sigurþór og Gunnar.
Umsjónarmaður er Hrefna Hilmis-
dóttir. Fyrsta samvera í TTT-starfi
10-12 ára krakka verður fimmtu-
daginn 16. september kl. 17.30. Þar
er líka breyttur tími frá síðasta
vetri. í TTT-starfi fá allir góðir
krakkar mikla útrás í leikjum,
spuna og alls konar tralli. Helgi-
stundin er líka á sínum stað. Aðal-
leiðtogar í TTT era þeir Skafti Örn
Ólafsson og Ólafur Jóhann Borg-
þórsson, auk Kristínar Halldórs-
dóttur og fleiri góðra manna.
Einnig skal minnt á að
mömmumorgnar fara fljótlega af
stað fyrir allra yngstu börnin og
foreldra þeirra. Þær stundir eru
fyrir feður jafnt og mæður ásamt
ungum börnum sínum, þótt heitið
gæti bent til annars. Þeir sem
áhuga hafa era beðnir að hafa sam-
band við sr. Báru Friðriksdóttur,
sem hefur umsjón með þessum
samverum í vetur.
Fyrir unglingana er gott að vita
að „Opið hús“ er öll fimmtudags-
kvöld kl. 20.30 í KFUM&K-húsinu,
Vestmannabraut 5, og æskulýðs-
fundir verða á sunnudagskvöldum
kl. 20.30, sá fyrsti núna á sunnu-
daginn, 19. september.
Að lokum er fermingarfólk vetr-
arins og foreldrar þess minnt á
messuna núna á sunnudaginn kl.
14.00 og kaffi og kynningarfund í
safnaðarheimilinu á eftir. Lifið heil
- í Guði.
Sr. Kristján Björnsson.
Vetrarstarfið í
Hallgrímskirkj u
VETRARSTARFIÐ í Hallgríms-
kirkju er nú óðum að hefjast.
Messa með altarisgöngu er hvern
sunnudag kl. 11. og kvöldmessur
með breytilegu sniði fyrsta sunnu-
dag hvers mánaðar, í fyrsta skipti
3. október. Auk þess eru fyrir-
bænaguðsþjónustur á þriðjudögum
kl. 10,30. Náttsöngur er sunginn
hvert miðvikudagskvöld kl. 21.00
en klukkutíma áður er opið hús í
samvinnu við starfsfólk á Biskups-
stofu í safnaðarsal kirkjunnar, þar
sem rætt verður um málefni líðandi
stundar í ljósi kristinnar trúar. í
hádeginu á fimmtudögum er kyrrð-
arstund með orgelleik og hug-
leiðslu, en að henni lokinni verður
hægt að fá léttan málsverð keyptan
í safnaðarsal kirkjunnar.
Fræðslumorgnar verða kl. 10.00,
á undan guðsþjónustu, hvern
sunnudag í október, nóvember,
febrúar og mars. Þemað á haust-
misseri er „Þættir úr þúsund ára
sögu“, þar sem ýmsir fræðimenn
munu miðla af þekkingu sinni.
Barnastarf vetrarins hefst með
formlegum hætti næsta sunnudag,
19. september, og verður sem áður
tengt guðsþjónustu sunnudagsins
sem hefst kl. 11 f.h. Börnin taka
þátt í guðsþjónustunni fram að
prédikun en fara þá með leiðtogum
sínum í safnaðarsal til að syngja
saman og fá fræðslu við hæfi. Starf
fyrir börn á aldrinum 9 til 12 ára
verður á miðvikudögum í tveimur
hópum, 9 og 10 ára kl. 16.30 og 11
og 12 ára kl. 18. Sú nýbreytni hefur
verið tekin upp í samvinnu- við
Austurbæjarskólann að nemendum
sem eru í lengdri viðveru í skólan-
um er boðið að koma í kirkjuna
einu sinni í viku ef þau óska. Þar
verður m.a. sungið og sitthvað til
gamans gert. Þessar heimsóknir
verða á miðvikudögum kl. 14.45-
15.45.
Á mánudagskvöldum kl. 20 era
fundir í Æskulýðsfélaginu Örk, sem
er ætlað unglingum í 9. bekk og
eldri. Fundirnir era haldnir í kór-
kjallara kirkjunnar. Þar verður
boðið upp á vandað og fjölbreytt
efni, farið í óvissuferðir og helgar-
ferðir og margt fleira. Sérstakir
fundir verða með unglingum í 8.
bekk í tengslum við fermingar-
fræðsluna. Þá verður opið hús í
kórkjallara annað hvert föstudags-
kvöld kl. 20.30-23 þar sem ungling-
amir fá tækifæri til að hittast,
rabba saman, fara í tölvuleiki, leika
borðtennis og horfa á myndbönd
svo eitthvað sé nefnt.
Fermingarfræðslan verður á
fímmtudögum kl. 15-16.30. Fyrsti
fundur með fermingarbörnum og
foreldrum þeirra verður fimmtu-
daginn 23. september kl.20 og fer
innritun þá fram.
Foreldramorgnar verða á hverj-
um miðvikudagsmorgni kl. 10-12.
Þar verður boðið upp á margvíslega
fræðslu um börn og umönnun
þeirra í samvinnu við barnadeild
Heilsuverndarstöðvar Reykjavíkur.
Auk þess verða helgistundir og
fræðsla um trúarlegt uppeldi.
Öldrunarstarf er í kórkjallara
þriðjudaga og föstudaga frá kl.
10.30 og leikfimi fyrir aldraða þessa
sömu daga kl. 13. Þá er opið hús
fyrir aldraða fjórða hvern miðviku-
dag kl. 14-16 með fjölbreyttri dag-
skrá og veitingum. Heimsóknar-
þjónusta er til boða og má koma
óskum um hana til þjónustufulltrú-
ans, Dagbjartar Theodórsdóttur, í
síma 510 1034 á þriðjudögum og
föstudögum kl. 11-12.
Vetrarstarf Kvenfélags Hall-
grímskirkju hefst með haustferða-
lagi sunnudaginn 19. september og
verður lagt upp frá kirkjunni eftir
messu. Fundir verða svo fyrsta
fímmtudag hvers mánaðar með
margvíslegu efni til fróðleiks og
skemmtunar. Kvenfélagið er nú að
láta gera skírnarfont fyrir kirkj-
una, sem hannaður er af Leifi
Breiðfjörð. Til að afla fjár til þessa
verkefnis hyggst félagið selja léttan
málsverð eftir messu nokkra
sunnudaga í vetur, í fyrsta skipti
sunnudaginn 3. október.
Áhugahópur um kristniboð og
hjálparstarf var stofnaður síðastlið-
ið vor og mun halda fundi fyrsta
mánudag í mánuði kl. 20.30. Hlut-
verk hópsins er að styðja við hjálp-
arstarf og kristniboð með fjáröflun,
fræðslu og fyrirbæn. Allir eru vel-
komir á fundi félagsins.
Við Hallgrímskirkju starfa fjórir
kórar, Mótettukór Hallgrímskirkju,
Schola Cantorum, Barnakór og
Unglingakór Hallgrímskirkju. Allir
þessir kórar taka virkan þátt í
helgihaldi safnaðarins auk þess að
halda tónleika, bæði innanlands og
utan. Mörg stór verkefni bíða þess-
ara kóra í vetur.
Hátíðahöldin vegna þúsund ára
kristni í landinu verða áberandi á
nýju starfsári Listvinafélags Hall-
grímskirkju, sem er að hefjast um