Morgunblaðið - 17.09.1999, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 17 SEPTEMBER 1999 46
list hans. Þó fór svo að lokum að ég
flutti fyrirlestur um tónskáldið
vegna söguverkefnis (að sjálfsögðu
að áeggjan Jóhannesar) og áttaði
mig þá á því að hér var um „merki-
legan karakter" að ræða, eins og
Jóhannes orðaði það - alveg eins og
hann var sjálfur.
Eg færi Jóhannesi mínar hjart-
ans þakkir fyrir alla þá alúð og
hlýju sem hann sýndi mér til hinsta
dags.
Blessuð sé minning Jóhannesar
Jónassonar.
Sigrún Brynja.
„Heyrðu Jói lögga. Geturðu lyft
rúminu þínu alveg upp svo nefið á
þér klessist við loftið,“ spurði sonur
minn, þegar hann sá Jóhannes lyfta
sér upp í rafknúnu sjúkrarúminu.
Þetta var í síðustu heimsókn minni
til Jóhannesar á Vífilsstaði. Við
hlógum báðir að athugasemd pilts-
ins og ég sagði: „Heldur þú að Jó-
hannes sé eins og Chaplin í Einræð-
isherranum?" Þar með var tónninn
gefinn og upphófust bráðskemmti-
legar samræður um Chaplin, Bust-
er Keaton og fleiri. Kvikmyndir
voru eitt af aðaláhugamálum okkar
Jóhannesar. Við höfðum séð flestar
kvikmyndir sem hér höfðu verið
sýndar allt frá miðri öldinni, bæði
góðar og slæmar. Þekking Jóhann-
esar á kvikmyndum var ótrúleg.
Það var sama hvort rætt var um
hálistrænar kvikmyndir eða þriðja
flokks kúrekamyndir, Jóhannes
ræddi um þær af jafnmiklum áhuga.
Sagan bak við kvikmyndina, fróð-
leikur um gerð hennar, leikaraætt-
fræðin, ástamálin og hvað eina sem
myndina snerti var látið fljóta með.
Jóhannes hafði mjög gaman af að
velta fyrir sér hvemig mynd hefði
komið út hefðu aðrir leikarar verið í
hlutverkunum. Það sem mér fannst
svo skemmtilegt við hann var að
hann gat notið hasarmynda eins og
strákur og myndir Sylversters
Stallone og Jackie Chan skemmtu
honum jafn vel og myndir eftir
Eisenstein og Fellini.
Það gegndi öðru máli um tónlist-
ina, áhugi hans þar var eingöngu á
sígilda sviðinu. Þó sagði hann mér
eitt sinn að hann hefði haft gaman
af jazzinum fram að Miles Davis,
sem honum þótti of kaldur, og að
fyrir margt löngu hefði hann verið
Úiðhollari RoUing Stones heldur en
Bítlunum.
Eg kynnist Jóhannesi fyrir um 15
árum, þegar áhugi minn á óperum
var að vakna. Þá vann hann í Hljóð-
færahúsinu við hliðina á Stjömu-
bíói. Það var ómetanlegt að njóta
leiðsagnar hans við val á tónlist og
flytjendum. Hann hélt oft langa og
fróðlega fyrirlestra um kosti og
galla hverrar útgáfu, svo manni
þótti jafnvel nóg um.
Það var gaman að ræða við hann
og alltaf kom ég fróðari af hans
fundi. Stundum fannst mér það
jafnvel óþægUegt, því mér fannst ég
vera frekar þiggjandi en gefandi í
okkar samræðum. Einhvem tímann
vomm við að ræða um málaralist og
hugsaði ég að gaman væri að snúa
dæminu við, og ég segði honum eitt-
hvað sem hann ekki vissi. Eg fór að
tala um yngri myndlistarmenn, sem
ég var hrifinn af og hélt að nú hefði
ég pálmann í höndunum. Því var
ekki að heilsa, Jóhannes kannaðist
við þá flesta. Þá spurði ég hann
hvort hann hefði gaman af list þess-
ara manna. Svar hans er mér mjög
minnisstætt og hefur orðið mér til
umhugsunar hlutverk lista. Jóhann-
es svaraði: „Nei, ekki get ég nú sagt
það, en það verður að viðurkennast
að þeir em hluti af sögunni." Svona
gat hann lagt óhlutlægt og sagn-
fræðilegt mat á hlutina.
Eitt aðaleinkenni Jóhannesar var
hjálpsemi hans og greiðvikni.
Hvenær sem tU hans var leitað
brást hann vel við og hætti ekki fyrr
en honum þótti fullreynt. Fékk ég
margsinnis að njóta þessa.
Ég og fjölskylda mín þökkum fyr-
ir okkur, þökkum gefandi kynni og
einlæga vináttu hans.
Sigurður Örlygsson.
Miðvikudaginn 8. september
hringdi Elín Mjöll, systir Jóhannes-
ar, í mig og tjáði mér að hann væri
látinn. Lát hans kom mér ekki beint
á óvart því heUsufar hans hafði ver-
ið bágborið um skeið. Félagatengsl
og vinskapur okkar Jóhannesar hef-
ur nú staðið óslitið í þrjá áratugi og
því langar mig til að minnast hans
fáum orðum. Upphafið var að þá fór
Jóhannes að birtast á æfingum
glímudeUdar KR. Fljótlega kom í
ljós að þessi vörpulegi maður hafði
ýmsar góðar hugmyndir fram að
færa um nýbreytni á vegum
glímunnar.
Á miðjum áttunda áratugnum
beittum við okkur fyrir því sem for-
ystumenn deUdarinnar að fá tU
landsins WUly Baxter, skoskan
fangbragðamann, tU að kenna hér-
lendum ólympísk og grísk-róm-
versk fangbrögð. Nokkur hópur
glímumanna æfði þessi fangbrögð
af áhuga en ekki varð framhald á
vegna tregðu forstöðumanna
glímunnar að viðurkenna hið er-
lenda fang.
Áratug síðar þegar glímumenn
hófu utanferðir og keppni í þjóðleg-
um fangbrögðum Skota, Englend-
inga og Frakka var Jóhannes aðal-
maðurinn í því öUu, enda afar vel tU
þess fallinn, málamaður góðvu-, van-
ur fararstjóri og félagsmálamaður
og hafði ódrepandi áhuga á hvers
konar fangbrögðum sem íslending-
ar gætu stundað. Það kom af sjálfu
sér að Jóhannes veitti forstöðu
nefnd GLI um erlend samskipti
sem voru geysimildl á þessum tíma.
Svo þegar við glímumenn gengum í
stjórn IFCW (Keltneska fang-
bragðasambandsins) 1987 var Jó-
hannes okkar forsvarsmaður enda
sá hinn sami WUliam Baxter þá for-
maður samtakanna.
Jóhannes varð glímudómari 1975
og hafði talsvert til málanna að
leggja þegar var verið að endur-
skoða lög og leikreglur sambands-
ins. Það kom af sjálfu sér að þegar
stofnað var Glímudómarafélag ís-
iands 1986 gerðist hann fyrsti for-
maður þess og leiddi það fyrstu ár-
in. Jóhannes sótti marga fundi og
þing sem forsvarsmaður glímu-
manna bæði hér heima og erlendis
og var ófeiminn við að leggja sitt
pund á vogarskálina. Hann var full-
trúi glímunnar í ólympíunefnd allt
tU loka þeirrar nefndar og sat all-
mörg íþróttaþing. Það kom í hans
hlut að sækja ársþing Alþjóða fang-
bragðasambandsins (FILA) í Róm
1989 þegar gengið var frá inngöngu
Glímusambandsins og hélt hann þá
tölu sem vakti talsverða athygli um
sögulega heimUdasöfnun GLÍ á
þjóðlegum fangbrögðum um allan
heim sem Þorsteinn Einarsson hef-
ur tekið saman.
Ég á margar góðar minningar frá
heimsóknum tU Jóhannesar á
Rauðalækinn og þar var vel veitt í
mat og drykk hvort sem var á jól-
um, áramótum eða um þorrann. Þar
átti Jóhannes notalegt heimili
ásamt Kollu, eiginkonu sinni, og
Sigrúnu, stjúpdóttur. Jóhannes var
afar stoltur þegar Sigrún útskrifað-
ist úr lögfræði og líktist helst litlum
dreng, slík var ánægjan þegar hann
var að kaupa og afhenda henni út-
skriftargjöfina. Nú er Jóhannes far-
inn og nú verður bið á að síminn
hringi og hans djúpa rödd segi:
„Halló, hvar ertu staddur núna?“
Næst þegar hann hringir verð ég
væntanlega á sama stað og hann og
þá verður óþarfi að spyrja.
Ég vU votta Elínu Mjöll, systur
hans, og öðrum aðstandendum sam-
úð. Um leið og ég kvéð kæran vin
vU ég sem fyrrverandi formaður
Glímusambandsins og núverandi
formaður Glímudómarafélags ís-
lands þakka margvísleg störf hans
að málefnum glímunnar og sam-
starf okkar að þessum málum um
áratuga skeið.
Rögnvaldur Ólafsson.
Kveðja frá Landssambandi
lögreglumanna
Tilvera okkar er undarlegt ferðalag.
Við erum gestir og hótel okkar er jörðin.
Einir fara og aðrir koma í dag
því alltaf bætast nýir hópar í skörðin.
En þó eru sumir sem láta sér lynda það
að lifa úti í horni, óáreittir og spakir,
því það er svo misjafnt sem mennirnir leita
að
og misjafn tilgangurinn sem fyrir þeim vakir.
Pá verður oss ljóst að framar ei frestur gefst
né færi á að ráðstafa nokkru betur.
Því alls, sem lífið lánaði, dauðinn krefst
í líku hlutfalli og Methúsalem og Pétur.
(Tómas Guðmundsson)
Þessar ljóðlínur Tómasar Guð-
mundssonar koma oft upp í hugann,
þegar samferðamenn eru kvaddir.
Æviárin eru mismörg og æði mis-
jafnt hve miklu við komum í verk.
Jóhannes Jónasson naut ekki langr-
ar ævi en hann kom miklu í verk,
var hafsjór fróðleiks og áhugamálin
nær ótæmandi. Hann var lands-
kunnur fyrir þátttöku sína í spum-
ingakeppnum og nú síðast sem full-
trúi Islendinga í Norrænu keppn-
inni „Kontrapunkten".
Jóhannes hafði mikinn áhuga á
félagsmálum sinnar stéttar, hverju
nafni sem þau nefndust. Hann hefur
eflaust haft þetta í blóðinu enda var
faðir hans, Jónas Skjöldur Jónas-
son, einn aðalhvatamanna að stofn-
un Landssambands lögreglumanna
árið 1968 og formaður þess fram til
ársins 1982. Árin þar á undan hafði
hann verið í forystu Lögreglufélags
Reykjavíkur og félagsleg málefni
því verið Jóhannesi nærtæk um-
ræðuefni á yngri árum. Samferða-
menn Jóhannesar nutu góðs af því
að hann var víðlesinn og stálminn-
ugur. Nærvera hans var nauðsynleg
þegar færa þurfti kröfur og rök-
stuðning í texta og oftar en ekki
setti hann undir lekann þegar ekki
var nógu skýrt að orði kveðið. Þau
eru ófá skiptin sem við höfum setið
á rökstólum undanfarin ár eða
skipst á skoðunum símleiðis um
málefni líðandi stundar. Hvorugur
ætlaðist til þess af hinum að við
værum sammála um markmið og
leiðir en báðir ákveðnir í að eiga síð-
asta orðið. Það skipti ekki öllu hvor
hafði betur, skoðanaskiptin urðu til
þess að kostir og gallar voru krufnir
til mergjar. Jóhannes sóttist ekki
sérstaklega eftir því að vera til-
nefndur í stjómir eða nefndir en
bauð jafnan fram aðstoð sína ef á
þyrfti að halda. Aðstoðar var oftar
en ekki leitað og býður mér í grun
að Jóhannes hafi í reynd tekið þátt í
starfí fleiri nefnda og vinnuhópa
með óbeinum hætti en formlegum.
Jóhannes hafði oftast vindinn i
fangið við úrlausnir þeiira félags-
legu viðfangsefna sem hann tók sér
fyrir hendur. Hann var tillögugóður
og hafði lag á að afla hugðarefnum
sínum fylgis. Hann hafði ríka rétt-
lætistilfinningu og var ráðagóður
þeim sem hann taldi sæta ósann-
gjamri málsmeðferð. I málflutningi
sínum um fagleg málefni lagði hann
mikið upp úr félagslegu þjónustu-
hlutverki lögreglunnar, ekki síst
varðandi bamavemdarmál og að-
búnað drykkjusjúkra. Hann sagði
skoðanir sínar tæpitungulaust og
hafði lag á að krydda þær hóflegu
háði. Kímnigáfa hans er eftirminn-
anleg, þá list að geyma rúsínuna í
pylsuendanum, kunni hann betur en
margir aðrir.
Lögreglumenn sjá á bak góðum
starfsfélaga og vini. Spor hans
liggja víða og munu halda minningu
hans á lofti um ókomin ár. Fyrir
okkar hönd þakka ég samstarf, vin-
áttu og óeigingjamt starf í þágu
samtaka okkar. Systur hans, Élínu
Mjöll, ættingjum og vinum votta ég
dýpstu samúð.
Jónas Magnússon, formaður LL.
Það er mikill sjónarsviptir að Jó-
hannesi Jónassyni. Hann var slíkur
fróðleiksbmnnur, að samneyti við
hann jafnaðist á við að eiga aðgang
að alfræðibókum á margvíslegustu
sviðum. Þessum fróðleik og frjóum
hugljómunum sínum, sem þar af
spunnust, miðlaði hann stöðugt og
oftar en ekki á þann hátt að hann
setti viðmælandann í stöðu þess er
geta skal hvað koma muni, líkt og í
fomkvæðunum.
Við Jóhannes kynntumst um það
leyti sem ég vann að því fyrir hönd
Listahátíðar í Reykjavík að koma á
sýningu Niflungahrings Richards
Wagners á Listahátíð 1994. Sýning
þessi varð til að þjappa saman öllum
sönnum áhugamönnum um
Wagner, sem áður höfðu mest verith-
hver í sínu homi. Á málþingi, sem
haldið var í tengslum við sýninguna,
var Jóhannes í hópi þeirra fræði-
manna, sem fengnir vora til að tala
og hélt þá afar sköruglega, kraft-
mikla ræðu um mikilvægi íslenskra
fombókmennta fyrir gerð Niflunga-
hringsins. Hann lýsti því m.a. yfir,
að Niflungahringur Wagners væri
dýrasti tollur sem íslenskri menn-
ingu hefði verið goldinn. Marga rak
í rogastans yfir fullyrðingum Jó-
hannesar, en aðrir fengu þarna
staðfestingu grunsemda sinna um
þau miklu áhrif sem Eddumar,’
Völsungasaga og Þiðrekssaga höfðu
á Richard Wagner. Nú þegar fyrir
dymrn liggur útgáfa á niðurstöðum
rannsókna dr. Ama Bjömssonar
um þetta efni er vert að benda á
ómetanlegan þátt Jóhannesar, en
það var einkum honum og Jóhanni
J. Ólafssyni stórkaupmanni að
þakka að þessar rannsóknir Áma
urðu að veruleika.
Árið 1995 tók ég þátt í því með
Ama Tómasi manni mínum, Jó-
hannesi og öðru góðu fólki að koma
á fót Richards Wagners félagi á ís-
landi. Er félagið var stofnað í des
SJÁ NÆSTU SÍÐU
t
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir, afi og lang-
afi,
JÓN VIGFÚSSON
frá Holti
í Vestmannaeyjum,
verður jarðsunginn frá Landakirkju laugar-
daginn 18. september kl. 10.30.
Sigurður Jónsson, Ásta Arnmundsdóttir,
Vigfús Jónsson, Hrönn Baldursdóttir,
barnabörn, barnabarnabörn
og barnabarnabarnabarn.
t
Ástkær móðir okkar, amma og langamma,
JÓNA FRIÐRIKSDÓTTIR,
Hólavöllum 18,
Grindavík,
lést miðvikudaginn 15. september.
Minningarathöfn verður í Grindavíkurkirkju
mánudaginn 20. september kl. 17.00.
Jarðarförin auglýst síðar.
Fyrir hönd systkina,
Katrín Frigg Alfreðsdóttir.
t
Ástkær eiginkona mín, dóttir, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
VIOLA PÁLSDÓTTIR,
Hlíðarvegi 44,
Siglufirði,
verður jarðsungin frá Siglufjarðarkirkju laugar-
daginn 18. september kl. 14.00.
Kristinn Rögnvaldsson,
Eivor Jónsson,
Guðrún Sonja Kristinsdóttir, Baldur Benonýsson,
Margrét Ragna Kristinsdóttir, Sigurður Már Sigmarsson,
Katrín Kristinsdóttir
og barnabörn.
t
Útför eiginmanns míns, föður okkar, tengda-
föður og afa,
EIRÍKS H. GUÐNASONAR
fyrrv. tollvarðar,
Jökulgrunni 7,
Reykjavík,
sem lést föstudaginn 10. september, fer fram
frá Áskirkju í dag, föstudaginn 17. september,
kl. 13.30.
Bryndfs Tómasdóttir,
Sólveig Eiríksdóttir,
Eiríkur Eiríksson, Marie M. Eiríksson,
Auðunn Eiríksson, María Sighvatsdóttir
og barnabörn.
t
Systir mín og amma okkar,
BERGLJÓT BENJAMÍNSDÓTTIR,
er látin.
Útför hennar fer fram frá Fossvogskapellu föstudaginn 24. september
kl. 10.30.
Jósefína og barnabörn.