Morgunblaðið - 30.11.1999, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Ríkisstjórnin hyggst selja 15% hlut í Landsbanka og Búnaðarbanka fyrir áramót
Sölunni ætlað að
slá á þensluna
Finnur
Ingólfsson
Halldór J. Kri-
stjánsson
RÍKISSTJÓRNIN heíur samþykkt
að leggja fyrir Alþingi frumvarp við-
skiptaráðherra sem kveður á um
heimild til að selja af hlutafé ríkis-
sjóðs í Landsbanka og Búnaðar-
banka, 15% hlut í hvorum banka fyrir
sig. Miðað við gengi bréfa í bönkun-
um upp á síðkastið er um að ræða sölu
fyi'ir tæplega sex milljarða króna
samtals.
Stefnt er að því að selja 15% af
hlutafé ríkissjóðs í bönkunum tveim-
ur nú í lok desember með áherslu á
dreifða sölu til almennings, en með
því á að hvetja til aukins spamaðar
heimilanna, efla hlutabréfamarkað-
inn og treysta verðmyndun hluta-
bréfa í bönkunum. Aimenningi gefst
jafnframt kostur á að nýta sér kaup
hlutabréfa í bönkunum tii skatt-
afsláttar í samræmi við reglur ríkis-
skattstjóra.
Viðskiptaráðherra tekur ákvörðun
um útfærslu sölunnar að fengnum til-
lögum framkvæmdanefndar um
einkavæðingu, en að sögn Finns Ing-
ólfssonar viðskiptaráðherra hefur
fyrirkomulagið við söluna ekki end-
anlega verið ákveðið.
„Eg á hins vegar von á því að þar
verði um áskriftarfyrirkomulag að
ræða líkt og þegar tugir þúsunda ís-
lendinga skráðu sig fyrir hlutafé bæði
í Landsbanka og Búnaðarbanka í
fyrra, þannig að við veljum svipað
fyrirkomulag og þá í þeim tilgangi að
fá sem virkasta þátttöku almennings í
málinu," sagði Finnur.
Tækifæri til að slá
á þensluna
Hann sagði að sala á 15% hlut í
bönkunum núna væri tilkomin vegna
reglna Verðbréfaþings um að fyrir
mitt næsta ár skuli 25% af eignar-
hlutum bæði í Landsbankanum og
Búnaðarbankanum vera orðin í eigu
annarra aðila en ríkisins. Viðskipta-
ráðherra hefur heimild til að auka
hlutafé í bönkunum allt að
35%, en Finnur sagði að í um-
ræðu um þenslu í þjóðfélaginu
hefði það meðal annars verið
gagnrýnt hve mikil útlána-
aukning viðskiptabankanna
hefði verið, og með því að auka
hlutafé bankanna væri viss
hætta á því að stjómvöld væru
að ýta undir þensluna.
„Þess vegna veljum við frek-
ar þessa leið að selja 15% af
þessum 85% eignarhlut okkar í bönk-
unum og ná þannig fram þessu
markmiði sem við erum skuldbundnir
af að ná fram fyrir mitt næsta ár, en
þegar salan hefur farið fram em
bankarnir í 27% eignarhlut annarra
en ríkisins. Um leið notum við svo
tækifærið til að slá á þensluna með
því að fá almenning til að spara í
kaupum sem þessum. Þá hefur það
sýnt sig að þjóðin vill fá að taka þátt í
svona útboðum og þetta er svona
hvati af okkar hálfu, en við teljum að
það sé lag núna til þess þar sem það
er ekki mjög mikið af hlutabréfum í
umferð.“
Á ekki von á
kennitölusöfnun
Finnur sagðist síður eiga von á því
að kennitölusöfnun færi fram nú líkt
og í fyrra þegar ríkið seldi hlut í bönk-
unum, þar sem í ljós hefði komið að
ábati þeirra sem ekki tóku þátt í
kennitölusöfnuninni í síðasta útboði
varð miklu meiri heldur en þeirra
sem lánuðu nöfnin sín. Hann sagði að
gengi bankanna hefði hækkað ótrú-
lega síðan, en það sýndi að nú væra að
skila sér þær aðgerðir sem stjórnvöld
hefðu gripið til á undanfórnum áram
á markaðnum, t.d. hlutafjárvæðingin,
breytt innra skipulagbankanna og
skráning bankanna á Verðbréfaþingi.
„Með þessu er það að gerast að
verðmæti þjóðarinnar í þessum fyrir-
tækjum era að margfaldast og þau
era meiri en nokkur hafði áður gert
sér grein fyrir,“ sagði hann.
I útboðinu í fyira fengu starfs-
menn bankanna forkaupsrétt að bréf-
um á lægra gengi en var í almenna út-
boðinu, og í gærmorgun kynnti
viðskiptai'áðherra stjómum starfs-
mannafélaga bankanna fyrirhugaða
sölu.
„Það gerði ég af þeirri ástæðu að í
greinargerð með framvarpinu sem á
sínum tíma var lagt fyrir um hluta-
bréfabreytingu viðskiptabankanna
var gert ráð fyrir því að við myndum
ekki selja heldur auka hlutaféð. Nið-
urstaðan er sú sama þegar allt kemur
til alls, en ég vildi kynna þeim þessa
forsendubreytingu sem orðið hefur,
þ.e. að við treystum okkur ekki tU við
þessar aðstæður að auka hlutafé og
gefa bönkunum þannig aukin tæki-
færi tU þess að halda áfram útlána-
aukningu, og þessu var ágætlega tek-
ið af stjómum starfsmanna-
félaganna," sagði Finnur Ingólfsson.
Landsbankinn fagnar
hlutafjárútboði
Halldór J. Kristjánsson, banka-
stjóri Landsbanka Islands, segist
fagna ákvörðun ríkisstjómarinnar
um sölu á hlutafé ríkisins í Lands-
banka. „Þetta er í fullu samræmi við
yfirlýsingu viðskiptaráðherra og
bankaráðs Landsbankans sem gefin
var út í tengslum við hlutafjárútboðið
í september á síðasta ári. í útboðslýs-
ingu kom fram að yfir 25% af
hlutafé bankans yrði í
dreifðri eign íyrir 1. júní árið
2000,“ segir Halldór.
„Við teljum þetta mjög
æskilega aðgerð fyrir bank-
ann og fögnum því að geta
fengið með þessum hætti
fleiri fjárfesta og hluthafa að
bankanum. Einnig er mikil-
vægt að með áuknu hlutafé á
markaði verður verðmyndun
bréfanna betur tryggð og virkari við-
skipti með hlutabréf í þessu næst-
stærsta fyrirtæki á markaðnum,“
segir Halldór.
Hann segir Landsbankann styðja
markmiðið um dreifða eignaraðild.
„Sú stefna hefur tekist mjög vel í
Landsbankanum. Þau 15% sem era á
markaðnum era í eigu 7.000 hluthafa í
mjög dreifðri eign. Stærsti hluthafinn
að þessum 15 prósentum á um 3%, sá
næststærsti rúmt prósent en aðrir
hluthafar með minna en 0,5%,“ segir
Halldór.
Æskilegt að hærri fjárhæð
færi I tilboðssölu
Halldór segist sáttur við það fyrir-
komulag að áhersla verði lögð á
dreifða sölu til almennings en ákveð-
inn hluti fari í tilboðssölu. „Mitt sjón-
armið er reyndar að það mætti vera
heldur hærri fjárhæð sem fer í til-
boðssölu nú en á síðasta ári. Það er
æskilegt að tryggja dreifða eignarað-
Od í sessi en það er einnig æskilegt að
fá stærri hluthafa til liðs við bankann.
Því væri rétt að mínu mati að sá hluti
sem fer í tilboðssölu nú yrði a.m.k.
nokkur prósent," segir Halldór og
nefnir sem dæmi þriðjung eða fjórð-
ung af þeiiTÍ fjárhæð sem verður seld
að þessu sinni.
Gengi bréfa Landsbankans lækk-
aði um 4,4% á Verðbréfaþingi íslands
í gær í níu viðskiptum sem námu
rúmum 5 milljónum. Lokagengi bréfa
í Landsbankanum í gær var 3,90 en í
almennu hlutafjárútboði á síðasta ári
var gengið 1,9. Gengi hlutabréfa í
Búnaðarbankanum lækkaði hins veg-
ar um 0,2% í fjóram viðskiptum í gær
sem námu rúmum tveimur milljón-
um. Lokagengi hlutabréfa Búnaðar-
bankans í gær var 4,55 en hlutafé
Búnaðarbankans var boðið á genginu
2,15 í útboðinu í lok síðasta árs.
Aðspurður segir Halldór J. Krist-
jánsson Iækkun á gengi hlutabréfa
Landsbankans í gær í samræmi við
eðlileg markaðslögmál. „Markaðui'-
inn metur það svo að nú dragi úr
umframeftirspurn og við þær aðstæð-
ui' er eðlilegt að hlutabréfin lækki
nokkuð. Ég átti fyllilega von á þess-
um viðbrögðum markaðarins," segir
Halldór.
Knappur tími til ad
Ijúka málinu
Stefán Pálsson, bankastjóri Búnað-
arbankans, segist ekki hafa átt von á
mikilli lækkun á verði hlutabréfa í
Búnaðarbankanum í gær. „Tölur frá
Búnaðarbankanum era mjög góðar
en bankinn er á góðri leið eftir því
sem tölur úr sex og níu mánaða upp-
gjöram sýna.“
Hann segir væntanlegt hlutafjár-
útboð eðlilegt framhald einkavæðing-
arstefnu sem tekin var í fyrra. „Ég tel
það mjög mikilvægt að gefa almenn-
ingi kost á að eignast hlut í bönkunum
með því að ti'yggja dreifða eignarað-
ild. Það er einnig skynsamlegt að
selja almenningi hlutafé ríkisins í
hlutum,“ segir Stefán.
Að mati Stefáns er tíminn til ára-
móta fremur knappur til að ljúka mál-
inu. „Við eram að skoða hvort þetta
er gerlegt,“ segir Stefán. Um 30.000
eigensdur era að Búnaðarbankanum
en mikil þátttaka var í hlutafjárútboði
á síðasta ári. Stefán efast ekki um að
mikill áhugi verði einnig nú.
Byggðaráð lýsir yfír áhyggjum af lokun mjólkurstöðvarinnar á Hvammstanga
Sól-Víking óskar viðræðna
um áframhaldandi rekstur
BYGGÐARÁÐ Húnaþings vestra
hefur áhyggjur af framtíð mjólk-
urstöðvarinnar á Hvammstanga og
starfsöryggi fólksins en til stendur
að mjólkurstöðinni verði lokað ári
eftir að Mjólkursamsamsalan í
Reykjavík festir kaup á henni. Nú
hefur Sól-Víking sýnt áhuga á að
ganga til samstarfs við kúabændur
um áframhaldandi rekstur sam-
lagsins.
Mjólkursamlagið á Hvamms-
tanga er í eigu Kaupfélags Vestur-
Húnvetninga. Stjórn kaupfélagsins
og Mjólkursamsalan í Reykjavík
hafa náð samkomulagi um kaup
MS á samlaginu en stjórn Kaupfé-
lags Vestur-Húnvetninga ákvað
eftir fund með fulltrúum kúabænda
í gær að fresta fulltrúaráðsfundi
sem vera átti um málið í dag.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins er söluverð mjólkursam-
lagsins, það er að segja fasteigna,
lausafjár, birgða, eignarhlutar í
Osta- og smjörsölunni og viðskipta-
vildar, á bilinu 150 til 160 milljónir
kr. Guðlaugur Björgvinsson, for-
stjóri MS, sagðist í gær ekki geta
staðfest þetta eða gefið aðrar upp-
lýsingar um efnisatriði samnings-
ins við Kkupfélag Vestur-Húnvetn-
inga, aðilar hefðu verið ásáttir um
að gera það ekki að svo stöddu.
Fulltrúafundi
frestað
Innleggjendur í mjólkursamlag-
ið, kúabændur í Vestur-Húna-
vatnssýslu, hafa fjallað um málið
að undanförnu. Var meðal annars
haldinn félagsfundur í Nautgripar-
æktarfélagi Vestur-Húnvetninga
fyrir helgi. Að sögn Skúla Einars-
sonar, formanns Nautgriparæktar-
félagsins, gera mjólkurframleið-
endur tilkall til eignarhlutar í
Mjólkursamlaginu. Þeir hafi óskað
eftir frestun fulltrúafundar Kaup-
félagsins sem vera átti í dag, til að
leysa það mál og athuga tilboð Sól-
ar-Víkings.
Mættu þeir á fund með stjórn
Kaupfélagsins í gær og skýrðu þar
hugmyndir sínar. Guðmundur
Karlsson, formaður stjórnar Kaup-
félags Vestur-Húnvetninga, sagði
að afstaða Kaupfélagsins til krafna
kúabænda um eignarhlut í Mjólk-
ursamlaginu væri skýr; Kaupfélag-
ið ætti Mjólkursamlagið alfarið.
Jóhannes Jónsson í Bónus skoð-
aði mjólkursamlagið í síðustu viku
og ræddi við fulltrúa bænda og nú
hefur Sól-Víking óskað eftir við-
ræðum við kaupfélagið og kúa-
bændur um aðild að áframhaldandi
starfrækslu mjólkursamlagsins.
Baldvin Valdemarsson, fram-
kvæmdastjóri Sólar-Víkings, segir
að fyrirtækið gangi vel og sé að
huga að nýjum verkefnum. I fram-
haldi af umræðum um sölu mjólk-
ursamlagsins á Hvammstanga hafi
verið ákveðið að athuga þá mögu-
leika enda sé mjólkursamlagið vel
rekið og hafi gengið vel.
Sól-Víking rekur smjörlíkis- og
safagerð í Reykjavík og ölgerð á
Akureyri. Segir Baldvin að rekstur
mjólkursamlags falli ágætlega að
núverandi starfsemi fyrirtækisins,
hvort sem þar verði áfram rekin
ostagerð eða framleiddar drykkj-
arvörur. Þá vekur hann athygli á
því að Sól-Víking sé með öflugt
dreifikerfi fyrir kældar vörur og
vilji gjarnan nýta það betur. Telur
Baldvin rétt að leita samstarfs við
bændur sem leggja fyrirtækinu til
hráefni og enda sé eðlilegt að þeir
eigi hlut í fyrirtækinu.
Byggðaráð hefur
áhyggjur
Byggðaráð Húnaþings vestra
fjallaði um mjólkursamlagsmálið á
fundi í gærmorgun. Þar gerði for-
maður Nautgriparæktarfélags
Vestur-Húnvetninga, grein fyrir
aðdraganda samkomulags kaupfé-
lagsins og MS og einnig viðræðum
við Bónus og Sól-Víking um áfram-
haldandi starfrækslu mjólkurs-
töðvarinnar. Kom fram að í samn-
ingi kaupfélagsins og Mjólkursam-
sölunnar í Reykjavík er gert ráð
fyrir að starfsemi mjólkurstöðvar-
innar verði hætt eftir eitt ár. í
framhaldi af umræðum á fundinum
lýsti byggðaráð yfir áhyggjum af
framtíð mjólkurstöðvarinnar og
starfsöryggi í fyrirtækinu „en
treystir kúabændum og Kaupfélagi
V-Hún. [til] að finna leiðir til að
tryggja áframhaldandi rekstur fyr-
irtækisins, án þess að til fækkunar
starfa komi.“
Guðmundur Haukur Sigurðsson,
formaður byggðaráðs, segir að átta
eða níu störf séu í mjólkursamlags-
ins og öll störf skipti máli í litlu
samfélagi.
Breytt
úrvalsvísitala
UM næstu mánaðamót verður ljóst
hvaða félög munu mynda Úrvalsvísi-
tölu Aðallista á Verðbréfaþingi ís-
lands frá og með næstu áramótum.
Fyrirtæki era valin inn í vísitöluna
að teknu tilliti til daglegrar veltu og
markaðsverðmætis á tólf mánaða
tímabili.
I Morgunfréttum Islandsbanka
F&M á föstudag kemur fram að eins
og staðan er í dag þá bendi allt til
þess að Olíufélagið hf. og Baugur hf.,
bætist inn í Úrvalsvísitöluna en á
móti falli Opin kerfi hf. og Haraldur
Böðvarsson hf. út úr vísitölunni.
Fyrir í Úrvalsvísitölunni era
Eimskip, Islandsbanki, Landsbanki
íslands, Flugleiðir, Búnaðarbanki
íslands, FBA, Samherji, Grandi,
Þormóður rammi-Sæberg, Marel,
Útgerðarfélag Akureyringa, SÍF og
Tryggingamiðstöðin.
Vægi sjávarútvegs lækkar
Gangi ofangreindar breytingar á
vísitölunni eftir hækkar heildar-
markaðsverðmæti fyrirtækja í vísi-
tölunni um 10 milljarða króna og
einnig verður nokkur breyting á
vægi atvinnugreina innan vísitölunn-
ar. Þannig lækkar vægi sjávarútvegs
úr um 24% í 17% en fyrir einu ári síð-
an vó sjávarútvegur tæplega helm-
ing í vísitölunni. Upplýsingatækni
mun ekki eiga fulltrúa í nýrri vísitölu
en tvær nýjar atvinnugreinar koma
inn, olíudreifing og verslun og þjón-
usta.