Morgunblaðið - 30.11.1999, Síða 33

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1999 33
LISTIR
Sigur
Leikfélags
Húsavíkur
Ljósmynd/Sigurður P. Björnsson
Frá Húsavík
LEIKLIST
Lei kf é 1 ag Húsavíkiir
HALTI BILLI FRÁ MIÐ-
EY
eftir Martin McDonagh. íslensk
þýðing: Karl J. Guðmundsson og
Hallmar Sigurðsson. Sönglextar:
Friðrik Steingrímsson. Leikstjóri:
Hallmar Sigurðsson. Leikarar:
Sigurður Hallmarsson, Herdís
Birgisdóttir, María Axfjörð, Guð-
ný Þorgeirsdóttir, Halla Rún
Tryggvadóttir, Sigurður Illuga-
son, Baldur Kristjánsson, Frið-
finnur Hermannsson og Jóhann
Kr. Gunnarsson. Hljómsveit: Ingi-
mundur Jónsson, Kristín Magnús-
dóttir, Line Werner og Sigurjón
Sigurðsson. Hönnun leikmyndar:
Hallmar Sigurðsson, Sveinbjörn
Magnússon og Siguröur Sigurðs-
son. Búningar: Dómhildur Antons-
dóttir, Kristín H. Guðmundsdóttir
og Regína Sigurðardóttir. Förðun
og hárgreiðsla: Steinunn Áskels-
dóttir, Ásdis Skarphéðinsdóttir og
Ásta Hermannsdóttir. Lýsing: Jón
Arnkelsson og Einar Halldór Ein-
arsson. Leikhljóð: Áskell Geir
Birgisson. Sýningarstjórar: Ása
Gísladóttir og Margrét Sverris-
dóttir.
HÚSVÍKINGAR fagna aldar-
afmæli Leikfélags Húsavíkur árið
2000 og þeim merku tímamótum
ætla þeir fagna allt leikárið, sem
hófst með Islandsfrumsýningu á
leikriti Martins McDonagh Halti
Billi frá Miðey síðasliðið
föstudagskvöld. Og það er ekki að-
eins aldarafmæli leikfélagsins sem
er tilefni hátíðar á Húsavík um
þessar mundir, heldur er einnig
haldið upp á merkisafmæli hjón-
anna Sigurðar Hallmarssonar og
Herdísar Birgisdóttur, en sá fyrr-
nefndi heldur upp á 55 ára Ieika-
fmæli og 50 ára leikstjórnara-
fmæli með leikfélaginu í ár, auk
þess sem hann varð sjötugur íýrr
á árinu. Herdís fagnar síðan hálfr-
ar aldar leikafmæli sínu á næsta
ári. Þau Sigurður og Herdís hafa
verið lífið og sálin í Leikfélagi
Húsvíkur í hálfa öld og því ærin
ástæða til að heiðra þau hjón á
þessum tímamótum.
Leikritið Halti Billi frá Miðey,
eða The Cripple of Inishmaan,
eins og verkið heitir á frummálinu,
er eitt þriggja verka McDonaghs
sem mynda Aran-þríleikinn, sem
höfundur ku vera einna þekktast-
ur fyrir. íslenskir leikhúsgestir
þekkja hins vegar betur eitt verka
annars þríleiks hans, Leenane-þrí-
leikinn, en það er Fegurðardrottn-
ingin frá Línakri, sem sló í gegn
hjá Leikfélagi Reykjavíkur á síð-
astliðnu leikári. Leikritið Halti
Billi frá Miðey er mjög ólíkt Feg-
urðardrottningunni frá Línakri -
en ekki síður áhugavert. í þessu
verki bregður höfundur upp tragí-
kómískri mynd af litlu samfélagi á
afskekkri írskri eyju. I gegnum
samskipti örfárra eyjarskeggja er
dregin upp trúverðug mynd af
samfélagi þar sem einangrun, fá-
fræði og fordómar setja svip sinn
á mannlífíð og er hver og ein per-
sóna dregin sterkum dráttum, þar
sem ýmiss konar séi'viska setur
svip sinn á hvern karakter. Satt að
segja er hér um dýrðlegt pers-
ónusafn að ræða og því óneitan-
lega mikill fengur fyi'ir félaga
Leikfélags Húsavíkur að fá að
glíma við hinar einstöku persónur
verksins.
Systurnar Katrín Osbourne
(María Axfjörð) og Elín Osbourne
(Guðný Þorgeirsdóttir) búa saman
og reka þorpskrána. Þær hafa alið
upp fatlaðan munaðarleysingja,
halta Billa (Friðfínnur Hermann-
sson), og þeirra fábreytilega líf
snýst í kringum persónu hans og
velferð. Þær María Axfjörð og
Guðný Þorgeirsdóttir voru bæði
sannfærandi og samstiga í túlkun
sinni á hinum miðaldra systrum og
uppskáru margan hláturinn. Sú
fyrrnefnda túlkaði Katrínu á ang-
urværan hátt og átti sannfærandi
samtöl við stein. Sú síðarnefnda
átti mörg ógleymanleg svipbrigði
sem túlkuðu vandlætingu hennar í
annarra garð. Friðfínnur Her-
mannsson hélt vel utan um per-
sónu halta Billa sem þorpsbúar
telja vonlausan og vangefinn
vegna hinnar líkamlegu fötlunar,
en sem býr yfír tilfinningum sem
hann flíkar þó ekki. Friðfmnur
kom vel til skila bæði vonum og
vonbrigðum persónunnar.
Systkinin Lenu og Badda leika
þau Halla Rún Tryggvadóttir og
Jóhann Kr. Gunnarsson. Halla
Rún var óborganlega hortug og
framhleypin og Jóhann skapaði
skemmtilega einfaldan sælkera
sem er hálfhræddur við glennuna
hana systur sína - eins og von er!
Sigurður Illugason leikur Dúdda-
didda Bennet, hranalegan sjó-
mann og ekkil sem beitir hnefa-
réttinum óspart en hefur þó
viðkvæma taug ef svo ber undir.
Baldur Ki'istjánsson var virðuleg-
ur og ábúðarmikill í hlutverki
McSharrys læknis.
En að öllum þessum ágætu leik-
urum voru það þó heiðurshjónin
Sigurður Hallmarsson og Herdís
Birgisdóttir sem áttu salinn í hlut-
verkum mæðginanna Jonnapitta-
mikka og Múttu O’Dougal. Jonn-
ipittimikki er „fréttasnápur" (eða
öllu heldur „kjaftakerling") þorps-
ins. Hann er sífellt á höttunum
eftir fréttum (og ekkifréttum) sem
hann síðan ber samviskusamlega
út um alla eyju og heimtar laun í
matarformi. Hann býr með ní-
ræðri móður sinni og elda þau
mæðginin grátt silfur alla daga og
óska þau hvort öðru í gröfina af
mikilli elju. Þau Sigurður og Her-
dís fóru bæði á kostum í leik sín-
um og samleik.. í samskiptum
þeirra rís kómík verksins hæst og
réðu Sigurður og Herdís á aðdá-
unarverðan hátt við hlutverkin og
misstu aldrei einbeitinguna þótt
salurinn orgaði af hlátri. Ef þetta
er ekki leiksigur veit ég ekki hvað
það orð merkir.
Hallmar Sigurðsson leikstjóri
(sem er eins og flestum mun kunn-
ugt sonur þeirra Sigurðar og Her-
dísar) hefur náð undraverðum
árangri með þessum hópi „áhuga-
leikara“ sem að sýningunni
standa. Hallmar á stóran þátt í
sýningunni því auk þess að leik-
stýi’a, er hann annar þýðandi
verksins og einn af hönnuðum
leikmyndar. Allir þessir þættir
eru unnir af vandvirkni og mikilli
útsjónarsemi. Þýðing Hallmars og
Karls Guðmundssonar er frábær;
textinn ólgar af fjöri og dettur
hvergi niður í flatneskju. Sviðs-
myndin er að sama skapi vel hönn-
uð og sannfærandi, sérstaklega
má nefna bryggjuna og bátinn
(sem reyndar ekkert sést af nema
mastrið en það er líka nóg til að
gefa sannfærandi tilfinningu fyrir
því að báturinn sé þarna allur).
Búningar og förðun setja síðan
punktinn yfír i-ið í þessari sýn-
ingu. Sérstaklega athyglisvert er
hversu förðunin er vel unnin,
t.a.m. er gei-vi hinnar níræðu
Múttu O’Dougal alveg frábært.
Ekki verður annað sagt en að
upphaf þessara hátíðarhalda Leik-
félags Húsavíkur hafí verið sér-
staklega vel lukkað. Sýningin á
föstudagskvöldið var glæsileg í
alla staði og fór þar saman, eins og
framan greinir, afar skemmtilegur
texti, góður leikur og vönduð um-
gjörð. Einnig setti lifandi tónlist
mikinn svip á sýninguna, en á milli
atriða spilaði hljómsveit írsk þjóð-
lög við söngtexta Friðriks Stein-
grímssonar. Hvort tveggja féll
mjög vel að leikverkinu í heild.
Undirrituð skemmti sér konung-
lega og vonast til að sjá sýninguna
aftur á fjölum Þjóðleikhússins í
vor; varla verður önnur leiksýning
af landsbyggðinni hlutskarpari í
hinni árlegu samkeppni áhugaleik-
húss um sýningarrétt á því sviði.
Soffía Auður Birgisdóttir
Sönglög Em-
ils Thorodd-
sen í Salnum
í SALNUM í Kópavogi annað
kvöld, miðvikudagskvöld, kl. 20.30,
verður söngdagskrá helguð Emil
Thoroddsen. Það eru þeir Þoi'geir
Andrésson tenór, Sigurður Skag-
fjörð Steingrímsson barítón og
Jónas Ingimundarson píanóleikari
sem flytja öll einsöngslög Emils
Thoroddsen.
Lögin eru Islands hrafnistu-
menn, Sjómenn íslands, í fögrum
dal, Vöggukvæði, Smalastúlkan,
Matgoggsvísur, Gengið er nú, Vík-
urbragur, Til skýsins og Búðar-
vísa, Um nótt, Kveðja, Wiegenlied,
Sáuð þið hana systur mína,
Komdu, komdu kiðlingur, Mitt er
ríkið, Syndaflóðið, Vísa Guðmun-
dar Scheving og Berserkjabragur.
Emil Thoroddsen
Emil Thoroddsen fæddist í
Keflavík 16. júní 1898. Löngu inn-
an við 10 ára aldur var slagharpan
orðin honum kær og viðráðanlegt
hljóðfæri. Menntaskólanám full-
nægði ekki fróðleiksþörf Emils,
enda hneigðist hugur hans einkum
að myndlist og tónlist. Hann sigldi
til Kaupmannahafnar að loknu
stúdentsprófí og las listasögu við
Hafnarháskóla, iðkaði píanóleik og
fékkst nokkuð við að mála. Smám
saman snéri Emil sér með meiri
alvöru að tónlistinni. Hann var í
Kaupmannahöfn til ársins 1920, en
síðan í Leipzig og Dresden í
Þýzkalandi í fjögur ár. Hann sneri
aftur til íslands árið 1924.
Páll Isólfsson, dómorganisti og
aldavinur og samstarfsmaður tón-
skáldsins, segir í grein í Morgun-
blaðinu 9. maí 1954, sem birt var í
tilefni af flutningi á tónverkum
Emils í Þjóðleikhúsinu: „Emil
Thoroddsen var fjölgáfaðasti lista-
maður, sem ég hef fyrir hitt á líf-
sleiðinni. Hann var ágætur rithöf-
undur, prýðilegur listmálari, snjall
píanóleikari og merkilegt tónskáld.
Það ver eins og allt léki í höndum
hans. En hann miklaðist aldrei af
gáfum sínum. Til þess voru þær of
miklar. Tónverk Emils eru ekki
Emil
Thoroddsen
Jónas
Ingimundarson
Sigurður
Skagfjörð
Þorgeir
Andrésson
íkhjarta, án þrauta og
án tilgerðar. Hann
þurfti ekki á því að
halda að tolla í „tízku
eða þjóna „ismum“ ...
Emil var heimsborg-
ari í list sinni, en þó
ekki síður íslenzkur
fyrir það. Hann hafði
gott vald yfir formun-
um, var rökvís í hugs-
un og hámenntaður í
tónlist, víðsýnn og víð-
feðmur . . . í tónlist
Emils Thoroddsen
endurspeglast allir
hans miklu mannkost-
ir.“
mikil að vöxtum. En mörg þeirra
eru hreinustu perlur og bera sköp-
unargáfu hans fagurt vitni. Þau
streyma eðlilega út frá hans mús-
Arið 1944 hlaut
Emil fyrstu verðlaun
fyrir lagið Hver á sér
fegra föðurland er
hann samdi í tilefni af
stofnun l&lenska lýð-
veldisins. Sennilega
er það síðasta verkið
sem hann samdi í
tónum þvf að Emil
Thoroddsen lést það
sama sumar.
Tónleikarnir eru í
Röð 3 á Tíbrártón-
leikum Salarins í
Tónlistarhúsi Kópa-
vogs. Miðaverð á tón-
leikana er kr. 1.500
og það er BYKO sem
styrkir RÖÐ 3.
Miðapantanir og sala í anddyri
Salarins alla virka daga frá kl. 9-
16 og frá kl 19- 20.30 tónleika-
daga.
Kringlu-
Kristur í Hús-
dýragarðinn
GUNNAR Karlsson sýnir hluta
myndverksins Kringlu-Kristur í
fjárhúsinu í Húsdýragarðinum í
Laugai'dal. í fréttatilkynningu segir,
að verkið hafí upphaflega verið gert
til að hanga í verslunarmiðstöðinni
Kringlunni, en varð að víkja þaðan
fyrir jólaskrauti og bauðst
Húsdýragarðurinní Laugardal til
að hýsa Kringlu-Krist.
Jakkapeysurnar
fást í Glugganum
Glugginn
Laugavegi 60, simi 551 2854