Morgunblaðið - 30.11.1999, Blaðsíða 68

68 ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
WARREN BEATTY
EINHVERJIR hafa talað um klíku-
skap og fjölskyldubönd þegar
Warren Beatty, (f. 1938), skaust
skyndilega upp á stjörnuhimininn,
rétt liðlega tvítugur, í mynd Elia
Kazans, Splendor In the Grass,
(’61). Það kom hins vegar von bráð-
ar í ljós að Beatty var fleira gefið
en vera litli bróðir Sliirley McLaine,
sem þá var ein vinsælasta stjarnan
á Hollywood-hvelfingunni. Maður
minnist þess að strax í upphafi
tengdist nafn leikarans fögrum
konum og því linnti ekki fyrr en
hann gekk í hnappelduna með An-
ette Bening, sem hann kynntist er
þau unnu saman við gerð Bugsy,
(’9I). Maðurinn gerði ekki aðeins
allan kvenstjörnufansinn snældu-
vitlausan og eignaðist að nánustu
vinum stórkarla á borð við Jack
Nicholson og Robert Evans, heldur
reyndist hann snillingur í verkefna-
vali og peningamálum. Þar fyrir ut-
an reglusamt, samkvæmisljón sem
virtist alls staðar innsti koppur í
búri og hóf fljótlega afskipti af
stjórnmálum í ofanálag. Varð áber-
andi stuðningsmaður Demókrata-
flokksins og hefur unnið mikið
*starf fyrir þingmenn hans og for-
setaframbjóðendur. Með miklum
mun slakari árangri reyndar en f
skemmtanaiðnaðinum.
Beatty er fæddur í Richmond,
Virginíu, þar sem móðir hans var
leiklistarkennari. Þremur árum
yngri en Shirley, og fylgdi henni
fljótlega eftir á listabrautinni til
New York. Þar vann Beatty sem
byggingaverkamaður og stundaði
jafnframt nám við Ieiklistarskóla
hinnar goðsagnakenndu Stellu Ad-
ier, sem hefur komið við sögu fjöl-
' inargra stórstjarna í kvikmyndum
og leikhúsi. Pilturinn þótti einkar
glæsilegur, það hjálpaði honum við
að fá smáhlutverk í þáttunum um
Dobie Gillis i sjónvarpi og Iiðlega
tvítugur var hann kominn á fjalirn-
ar á Broadway. Þar fékk hann m.a.
hlutverk í nýjasta stykki WiIIiams
Inge, A Loss OfRoses. Nú var Shir-
ley að komast í fremstu röð ungra
Ieikkvenna en Beatty þurfti ekki að
nota nafn hennar til að fá sitt fyrsta
hlutverk í Hollywood, í fyrr-
greindri mynd Kazans. Mótleikari
hans var Natalie Wood og þau hlutu
góða dóma. Beatty var líkt við
Brando, sem leikarinn ungi gaf
ekki mikið fyrir. Þá þegar kom
óvenjumikill metnaður Beattys í
Ijós. Nú gat hann valið úr fjölda
álitlegra hlutverka, en kaus þess í
stað tvö óvenjuleg en ögrandi verk-
efni, The Roman Spring ofMrs Sto-
ne, (’61), á móti Vivian Leigh, og
harla utangátta hlutverk í Mickey
One, (’62), undarlegri mynd leik-
stjórans Arthur Penn. Myndin hlaut
góða dóma og talsvert umtal en
vegnaði illa í miðasölunni. Hún
varð hins vegar kveikjan að frek-
ara samstarfi þeirra félaga. Af-
raksturinn var Bonnie and Clyde,
(’67), mynd sem skráð er stórum
stöfum í kvikmyndasöguna. Fáar ef
nokkrar hafa valdið slíkum straum-
hvörfum sem þessi framúrskarandi
vel gerða glæpamynd sem fléttaði
saman óstjórnlegu ofbeldi, kómedíu
og þjóðfélagsgagnrýni. Auk þess að
fara með aðalhlutverk skálksins
Clydes, framleiddi Beatty þessa vel
lukkuðu aðsóknarmynd. Hún færði
honum því ekki aðeins heimsfrægð
heldur morð fjár upp í hendurnar.
Allar götur síðan hefur Beatty ver-
ið einn af eftirlætissonum Holly-
wood-borgar. Myndin hlaut
óvægna dóma í upphafi, en þegar
ljóst var hvert stefndi, sneru fjölm-
argir gagnrýnendur blaðinu við,
drógu orð sín til baka, báðu-Beatty
afsökunar og tóku til við að mæra
myndina og aðstandendur hennar
upp í hástert. Mun slíkt teljast frek-
ar óalgengt.
Upp frá þessu hefur Beatty verið
afar vandfýsinn á öll sín verkefni
og lék í aðeins tveimur myndum
uns hann leikstýrði Shampoo, (’75).
Þær voru ekki af verri endanum;
~McCabe and Mrs Miller, (’71), þar
Ur Bulworth, (’98), nýjustu mynd leikarans og leikstjórans. Rannn-
pólitisk, óvenjuleg, metnaðarfull ádeila, sem kom út á myndbandi hér-
lendis í haust.
Beatty hitti í mark á öllum sviðum; sem leikari, framleiðandi og meðhöf-
undur Heaven Can Wait, (’ 78).
sem Beatty leikur torgefinn og ást-
fanginn framkvæmdamann í land-
nemaþorpi í Villta vestrinu. Ljóð-
ræn, með ágætu tónlistarinnleggi
eftir Leonard Cohen, sjúskuð og
kaldhæðnisleg, ein af bestu mynd-
um Roberts Altmans. Hin er Parall-
ax View, (’74), pólitískur tryllir frá
Alan J. Pakula, og hlutu báðar þess-
ar myndir afgerandi góða dóma.
Shampoo, (’75), þjóðfélagsádeil-
an sem Beatty valdi sem sitt fyrsta
leikstjórnarverkefni, hugnast sjálf-
sagt best vinstri sinnuðum Banda-
ríkjamönnum áttunda áratugarins.
Þegar Nixon og repúblikanar sátu
einir að kjötkötlunum en kratar
urðu að láta sér nægja hlutverk
Gáttaþefs. Myndin er ekki beysin í
dag sem háðsádeila á válegt stjórn-
málaástand sjöunda áratugarins,
en á sína spretti. Ekki síst Lee
Grant, Julie Christie og Goldie
Hawn, sem vinkonur hárgreiðslu-
pinnans og kyntröllsins. Beatty
endurtók leikinn í Heaven Can Wa-
it, (’78), sem hann framleiddi og
leikstýrði auk þess að fara með að-
alhlutverkið. Myndin naut góðs
gengis og var tilnefnd til Óskar-
sverðlaunanna. Hann hlaut þau
sjálfur þrem árum síðar fyrir
Rauðliða - Reds, draumaverkefni
um síðasta árið í ævi bandarfska
kommans Johns Reed. Ferðalag
hans til Moskvu og dálæti á Bylting-
unni.
Beatty hvfldi sig frá stjórnmálun-
um í Ishtar, (’84), sem er hans eina,
alvarlega feilspor á gifturíkum
ferli. Að þessu sinni framleiddi
hann og fór með aðalhlutverkið
ásámt Dustin Hoffman, en lét vin-
konu sinni, Elaine May, eftir leik-
stjórnina. Meiningin var að endur-
vekja galsafenginn ævintýraheim
„Road-“mynda þeirra Bob Hope,
Dorothy Lamour og Bing Crosby,
og annarra slíkra gamanmynda
fyrri ára. Þær fyrirætlanir runnu
Kvikmyndaleikarinn, leikstjór-
inn, framleiðandinn og kvenna-
ljóminn, Warren Beatty, um það
leiti sem hann sló í gegn í Bonnie
ogClyde, (’67).
út í sandinn, í orðsins fyllstu merk-
ingu, þar sem myndin gerist að tals-
verðu leyti í Sahara-eyðimörkinni!
Betur gekk til með Dick Tracy,
(’90), byggð á geysivinsælli teikni-
myndasögu og tvímælalaust lang-
besta mynd Beattys sem framleiddi,
leikstýrði og fór með titilhlutverk
spæjarans. Árið eftir kom Bugsy,
afbragðsmynd um ævi hins goð-
sagnakennda stórglæpamann. Sem
átti (líkt og Beatty), rjómann af
Hollywood-aðlinum að vinum,
kunni að blanda saman myrkra-
verkum glæpaheimsins og sljörn-
uskini skemmtanaiðnaðarins og
stofnsetti að lokum spilaborgina
Las Vegas. Þetta bragðmikla og lit-
ríka efni fær stórkostlega með-
höndlun hjá Barry Levinson, hand-
ritshöfundinum James Toback og
firnasterkum Ieikhóp með Beatty
og Benign í aðalhlutverkunum.
Eftir þetta hefur Beatty haft
frekar hljótt um sig. Lék ásamt
Benign, konu sinni, og framleiddi
Love Affair, (’94), sína verstu
mynd. I fyrra kom Bulworth fram í
dagsljósið. Þar var karl kominn aft-
ur á gamalkunnar heimaslóðir
stjórnmálanna og ekki að sökum að
spyrja; myndin hlaut afbragðsdóma
en því miður alltof dræma aðsókn.
Þessa dagana er Beatty að ljúka við
leik í aðalhluverki Town and Coun-
rtry, sem á að frumsýna að ári og
strax að því loknu hefjast tökur á
Mr. Hughes, þar sem Beatty fer
með titilhlutverk goðsagnarinnar.
Annars er það helst að frétta að
Beatty íhugar nú að snúa sér að
stjórnmálum í fullri alvöru - bjóða
sig fram í Kaliforníu í næstu kosn-
ingum. Þá eru Samtök Bandarískra
kvikmyndatökustjóra (ASC), búin
að ákveða að sæma hann sínum eft-
irsóttu „Governor-“verðlaunum í
febrúar nk., fyrir einstakt framlag
sem leikari, framleiðandi og Ieik-
stjóri.
Sæbjörn Valdimarsson
Sígild myndbönd
BULWORTH (’98)
'k'k'kV.2
Beatty fer sjálfur með titilhlut-
verkið í nýjasta leikstjórnarverk-
efninu. Þingmann sem berst fyrir
pólitísku lífi sínu við kosningar til
öldungadeildarinnar ’96. Gerir
stólpagrín að bandarískum stjórn-
málum, lygavefnum, lobbíisman-
um, blekkingunum sem halda
mönnum öðru fremur í æðstu em-
bættum landsins. Bulworth kemur
öllum á óvart, fer að segja sann-
leikann umbúðalaust í miðri kosn-
ingabaráttunni og gerir allt snar-
vitlaust. Fer aukinheldur að eltast
við þeldökka fegurðardís (Halle
Berry) og tekur rapptónlist uppá
arma sína og gerir að vopni í bar-
áttunni. Rappar sig að lokum út úr
vandræðunum. Beatty skýtur fast
og stundum yfir markið en myndin
verður engu að síður með eftir-
minnilegri stjórnmálasatírum 10.
áratugarins. Þar sem hún gekk
ekki of vel í heimalandinu urðu þau
örlög hennar að fara beint á
myndband hérlendis.
DICK TRACY, (’90)
★★★V2
Beatty hefur tekist að skapa eina
bestu, leiknu teiknimynd allra
tíma. Einfaldlega með því að lyfta
sögunni með varúð yfir á tjaldið,
raska útliti hennar sem minnst og
fá til þess aðstoð færustu manna
einsog hönnuðarins Richards Syl-
berts og kvikmyndatökustjórans
Vittorios Storaros. En þessi óvenju
persónulega stíliseraða mynd á
sinn akkilesarhæl sem er söngkon-
an Madonna. Engu að síður einstök
mynd og leikur og gervi nokkurra
litríkustu aukapersóna kvikmynda-
sögunnar er enn ein fjöðrin í hatt-
inn. A1 Pacino, Dustin Hoffman.
HEAVEN CAN WAIT (’78)
★★★Vfe
Ruðningskappi (Warren Beatty)
deyr og fer til himna. Finnst sinn
tími engan veginn kominn, kjaftar
sig út úr því og er sendur niður aft-
ur í líki milljónera. Bráðskemmti-
leg kómedía með úrvalsleikurum í
hverju hlutverki (Julie Christie,
Jack Warden, Dyan Cannon, Ja-
mes Mason, Charles Grodin). End-
urgerð myndarinnar Here Comes
Mr. Jordan frá árinu 1941. Beatty
framleiðir og leikstýrir sömuleiðis
og tekst eftirminnilega ánægjulega
vel upp á öllum sviðum. Fín afþrey-
ing fyrir alla aldurshópa.
MYNDBOND
Franskur
hasar
Helmingslíkur
(Une chance sur deux)
S p e 111111111 y n d
★★
Framleiðandi: Christian Fechner.
Leikstjóri: Patrice Leconte. Hand-
rit: Patrick Dewolf og Serge
Frydman. Aðalhlutverk: Jean-Paul
Belmondo, Alain Delon og Vanessa
Paradis. (109 mín.) Frakkland.
Skífan, nóvember 1999. Bönnuð
innan 16 ára.
ÞESSI kvikmynd á sér litla sam-
svörun við hina listrænu ímynd
franskrar kvikmyndagerðar. Hún á
hins vegar mikið skylt við bandarísk-
ar hasarmyndir og
leggur sig jafnvel í
líma við að bæta
um betur. Sportbíl-
ar, mafíur og
þyrlueltingarleikir
eru meðal efnis
sem og byssubar-
dagar og spreng-
ingar mannvirkja
af ýmsu tagi. Aðal-
persónurnar eru vandræðaungling-
urinn Alice (Vanessa Paradis) og
tveir hugsanlegir feður hennar sem
frönsku nýbylgjukempurnar Jean-
Paul Belmondo og Alain Delon leika.
Samleikur þeirra Belmondos og Del-
ons er skemmtilegur og gefur þess-
ari fjarstæðukenndu hasarmynd létt
og kæruleysislegt yfirbragð. Það er
dálítið gaman að þessari mynd, þótt
fáránleg sé.
Heiða Jóhannsdóttir
Fullur af
tómleika
Hringiðan
(Hurlyburly)
D r a m a
★★>/!>
Leikstjóri: Anthony Drazan. Hand-
rit: David Rabe, byggt á leikriti eft-
ir sama höfund. Aðalhlutverk: Sean
Penn, Kevin Spacey, Robin Wright
Penn, Chazz Palminteri og Meg
Ryan. (122 mín.) Bandaríkin. Há-
skólabfó, nóvember 1999. Bönnuð
innan 16 ára.
HÉR segir frá hinum sálar-
kreppta Eddie (Sean Penn) sem náð
hefur langt í Hollywood en er um það
bil að glata fótfestunni í tilverunni.
Hann gengur um
gólf í eiturlyfja-
vímu og reynir að
rökræða tilgan-
gsleysi sitt við
sjálfan sig og álíka
ruglaða félaga sína
og ástvini.
Um er að ræða
kvikmyndaútgáfu
af frægu leikriti
eftir David Rabe sem fjallar um
firrtar og sjálfhverfar manneskjur í
draumaborginni. Þetta er ákaílega
vel skrifað verk sem flæðir áfram í
misóráðskenndum sam- og símtöl-
um. I gegnum orðaflauminn vinna
persónurnar sig ýmist í átt til tortím-
ingar eða algerrar sjálfselsku. Hin
vonlitla endurspeglun á tómlegri til-
veru yrði ef til vill leiðigjörn, a.m.k.
þreytandi ef ekki kæmu til stórgóðir
leikarar í flestum hlutverkum. Mæð-
ir þar mest á Sean Penn sem sýnir
stórleik en aðrir leikarai-, s.s. Kevin
Spacey, Chazz Palminteri, Robin
Wright Penn og Meg Ryan leyfa
snjöllum textanum að njóta sín.
Óvenjusterkur leikritabragur er yfir
þessari mynd, áherslan á texta og
framsögn er mikill. Hringiðan er
áhugaverð, heimspekileg kvikmynd
sem mun sérstaklega henta þeim
sem leita einhvers annars en dæmig-
erðra afþreyingarmynda.
Heiða Jóhannsdóttir