Morgunblaðið - 30.11.1999, Qupperneq 55

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1999 55
HESTAR
almennt viðui’kennt að íslenski
hrossastofninn er enn í dag, þrátt
fyrir framfarir í ræktun, of gang-
samur. Til þess að ganga á stinnu og
hreinu tölti þurfa býsna mörg hross
utanaðkomandi hjálp, til dæmis með
þyngri fótabúnaði að framan en aft-
an. Á það ekki síður við um þegar
kunnáttu eða getu knapans eru tak-
mörk sett. Hestamenn verða einnig
að spyrja sig einnar grundvallar-
spurningu áður en þeir taka afstöðu í
þessum málum. Ef hestur er góður
og auðveldur á tölti til almennra út-
reiða sé hann með tíu millímetra
þykkar skeifur að framan og þynnri
skeifur að aftan en nærri skeiðtölti
og vandriðnari sé hann á jafnþung-
um skeifum framan og aftan. Hvers
vegna skyldi knapinn þá ekki nota
seinni kostinn?
Fækkun keppenda og fjöldi
hesta úr keppni
Staðreyndin er sú að á meðal ís-
lenskra hesta er verulegur fjöldi sem
fellur undir þessa lýsingu og þessi
spurning því mjög brennandi. Með
því að þrengja svigrúmið með fóta-
búnað í keppni er verið að gera hin-
um svokölluðu frístundareiðmönnum
mun erfiðara fyrir í keppni og má þvi
ætla að sá mikli almenni áhugi íýTÍr
keppni myndi dvína með slíkum ráð-
stöfunum. Annað sem einnig myndi
gerast er að óþekktur fjöldi hrossa
myndi falla út úr keppni þar sem
þeir þættu ekki eins spennandi kost-
ur og fyrr. Þessi tvíþætta þróun yrði
sjálfsagt mjög samtvinnuð og telja
margir hana geta haft mjög skaðleg-
ar afleiðingar fyrir framþróun hesta-
mennskunnar á íslandi. Færri kepp-
endur sem þýddi hægari framfarir í
reiðmennsku, sölumöguleikar á stór-
um hópi hesta rýrðust ásamt því að
þeir lækkuðu í verði.
Heiðarleiki og svikin vara
Nú kann einhver að spyrja hvort það
sé ekki verið að selja svikna vöru ef
hesturinn þurfi þyngri fótabúnað að
framan eða aftan? Svarið er hiklaust
nei segja margir og bætt er við að ef
kaupandinn fær vitneskju um hvern-
ig upplag hestsins sé og hvernig
meðhöndla skuli hann og á það að
sjálfsögðu við um margt fleira en
járningu og fótabúnað. Einn viðmæl-
anda segir að ef íslenskir hestar eru
markaðssettir sem fullkomlega
hreingengir náttúrutöltarai' sem
þurfi alls enga hjálp með fótabúnaði
er að sjálfsögðu ekki farið með rétt
mál. Við höfum töluverðan fjölda
hrossa sem stendur undir þessari
fullyrðingu en við eigum ennþá
nokkuð í land með að geta sagt að
frávik frá henni sé undantekning.
Annað sem vert er að geta í þessu
Órækur vitnisburður um rétta stefnu í ræktun er sá stöðugt vaxandi
fjöldi hrossa sem fer vel á kynbótahlífunum en betur má ef duga skal.
Hér fer Þöll frá Vorsabæ og Magnús Trausti Svavarsson á kynbóta-
sýningu á Gaddstaðaflötum. Gangurinn hreinn og lyftir vel, einmitt
það sem stefnt er að.
sambandi er sá mikilvægi hlekkur í
mai-kaðssetningu á íslenskum hest-
um sem er fræðslan um það hvernig
við notum hann og hvaða möguleika
hann býður þá upp á. Meðan ekki
eru framleiddir fleiri náttúrutöltarar
verður fræðsla um fótabúnaðinn að
fylgja með í pakkanum. Ef menn
ætla að vera heiðarlegir í viðskiptum
verða þeir fyrst að vera heiðarlegir
gagnvart sjálfum sér og því sem þeir
eru að gera og skynja hið raunveru-
lega umhverfi sem þeir búa við og
haga sér samkvæmt því.
Flestir virðast sammála um að
æskilegast sé allra hluta vegna að
ríða hrossum við sem minnstan fóta-
búnað en á það er bent eins og
ástandið er í dag sé langt í frá tíma-
bært að afnema allt svigrúm sem í
dag er leyft í keppni utan kynbóta-
sýninga. Almennt séu hross í dag
járnuð á 8mm skeifur framan og aft-
an séu engin sérstök vandamál við
að glíma í ganglagi. Kunnátta og
þekking í meðferð þessara hjálpar-
tækja sé orðin með þeim hætti að lít-
il hætta sé á misnotkun eins og var
fyrir tæpum þrjátíu árum. Dýra-
læknar sem rætt var við segjast ekki
sjá annað en þær reglur sem í gildi
eru væru innan skynsemis- og
hættumarka. Að sjálfsögðu beri þess
þó að geta að það sé margt annað en
1 'um eingöngu
smíðað af Hansínu og Jens Guðjónssyni
Gullsmlöja
Hansínu
Jens
Laugaveg 20b
v/ Klapparstíg
sími 551 8448
H,-
fótabúnaðurinn einn og sér sem hafi
áhrif á álag á fætur hrossa og end-
ingu eins og fram kom hér að fram-
an.
Nokkur viðbrögð hafa komið frá
Bandaríkjunum vegna þynginga á ís-
lenskum hrossum og þykir mörgum
viðmælenda það eðlilegt. Þar vestra
hafi í áranna rás viðgengist yfirgengi-
leg þynging á ýmsum hrossakynjum
og má þar sér í lagi nefna American
Saddle Bred og Tennessee walking.
Sá fótabúnaður sem notaður hefur
verið á þessi hross sé ekkert í líkingu
við það sem leyft er hér í keppni.
Þarna séu notaðar mun efnismeiri
skeifúi’ og allt upp í sex eða sjöföld
röð af botnum undir framfætur auk
hófhlífa. Illa hefur gengið að stemma
stigu við þessum öfgum þótt eitthvað
hafi áunnist og vel sé skiljanlegt að
fólk sem vill hugsa vel um dýrin og
horfir upp á þessar hörmungar skuli
vera hvekkt á þyngingum. Raun-
sæi eða hugsjónaglansmynd
Með ströngum fótabúnaðarreglum
í kynbótasýningum er stuðlað að ör-
ari framförum í ræktun hreinleika
tölts og sömuleiðis fótaburðar. Ein-
staklingsdómur er ein af undirstöð-
um ræktunarstarfsins og það er
fyrst og fremst hann sem menn
leggja til grundvallar þegar valin era
hross til ræktunar. Því telja menn að
allt sé gert til hins ýtrasta til að
hraða framforam á þessu sviði en
öðra máli gegni um íþrótta- og gæð-
ingakeppni þar sem hlutirnir snúast
meira um reiðmennsku og snilli
hvers knapa.
Nokkrum sinnum hefur greinar-
höfundur fylgst með keppni þar sem
fótabúnaður hefur verið í lágmarki.
Má þar nefna töltkeppni stóðhesta
með 120 gramma þungum hlífum og
8 millímetra skeifúm og svo ung-.^.
hrossakeppni þar sem aðeins vora
leyfðar 8 millímetra skeifur. Af við-
brögðum áhorfenda að dæma var
ekki mikil hrifning með útgeislun
hrossanna þótt þarna færa prýðis-
góð hross. Staðreyndin er sú að
erfitt getur reynst að spóla til baka í
snarhasti. Hestamenn eru orðnir
vanir miklum fótaburði í sýningum
og gleggsta dæmið um það hve hár
og mikill fótaburður fellur vel í
kramið hjá „brekkunni" er hversu
mikil og sterk viðbrögð stóðhestur-
inn Glampi frá Vatnsleysu fékk á
landsmótinu á Melgerðismelum á
síðasta ári í keppni B-flokksgæðinga.
Það er ekkert launungarmál að fjöld-
inn vill hross með háum fótaburði, í
sölu skiptir sköpum hvort hrossið
lyftir fótum vel eður ei. Á það bæði
við um sölumöguleika og verð. Einn
viðmælenda sagði það vera glapræði
að afnema það hóflega svigrúm sem
núverandi reglur leyfðu með þeim
hætti eins og reynt var á ársþingi
LH í haust. Slíkt yrði að gerast í
áföngum að vel athuguðu máli eftir
því sem aðstæður leyfðu en málefna-
legar umræður væru alltaf góðar. Ef
breytingar verða gerðar verða þær
að taka mið af raunveraleikanum í
kringum okkur en ekki af hugsjó-
naglansmynd einhverra einstak- v.
linga.
Sjónvarpssófinn er ein skemmtilegasta nýjung í húsgögnum hin síðari ár. Hann er sérstaklega hannaður til að mæta
kröfum nútímans um aukin þægindi, og er góð leið til þess að láta fara vel um sig við sjónvarpið og slappa af.
Siónvarpssófinn er með innbyggðu
skammeli [ báðum endasætum.
Sjónvarpsófinn er með niðurfellanlegu baki
í miðju sem breytist [ borð með einu handtaki.
Sjónvarpssófinn er fáanlegur í mörgum
tegundum, áklæðum og litum.
Sjónvarpssófinn er húsgagn sem þú vilt
ekki vera án.
Teg. Journey

f|f||P »811.* jpi TTjJMSrl WSm