Morgunblaðið - 17.10.2000, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tækifæra leitað fyr-
ir íslensk fyrirtæki
í þróunarlöndunum
Morgunblaðið/Jim Smart
Halldór Ásfrrímsson utanríkisráðherra handsalar samninginn við Árna
Magnússon frá Þróunarsamvinnustofnun íslands. Lengst til vinstri er
Úlfar Steindórsson, framkvæmdastjóri Nýsköpunarsjóðs atvinnulífsins.
UTANRÍKISRÁÐUNEYTIÐ, Ný-
sköpunarsjóður atvinnulífsins og
Þróunarsamvinnustofnun Islands
hafa gert með sér samning um að að-
stoða íslensk fyrirtæki við öflun við-
skiptatækifæra í þróunarríkjunum.
Vettvangurinn hefur verið nefndur
Viðskiptaþróun og formlegur um-
sjónaraðili verður viðskiptaþjónusta
utanríkisráðuneytisins, VUR. Þetta
var kynnt á blaðamannafundi í utan-
ríkisráðuneytinu í gær. Þar kom
fram í máli Halldórs Ásgrímssonar
utanríkisráðherra að um næstu ára-
mót hefst þróunarstarf í Uganda og
verður sett þar upp starfsstöð í höf-
uðborginni Kampala.
Hlutverk Viðskiptaþróunar verð-
ur að marka stefnu um markaðssókn
og fjárfestingar, vera fyrirtækjum
og fjárfestum til aðstoðar, greina ný
viðskiptatækifæri og fjárfestingar-
möguleika og aðstoða íslensk fyrir-
tæki við að taka að sér verkefni hjá
alþjóðastofnunum svo nokkuð sé
nefnt. Ráðinn verður sérstakur
starfsmaður til að sinna verkefninu
sem jafnframt verður tengiliður við
Alþjóðabankann, en bankinn leggur
áherslu á að eiga samstarf við fyrir-
tæki í heiminum um uppbyggingu
atvinnulífs í þróunarlöndunum. Ut-
anríkisráðherra sagði að stjórnvöld
hefðu þrýst mjög á Alþjóðabankann
að styðja meira við uppbyggingu
sjávarútvegs í þróunaraðstoðinni og
gera það í samvinnu við þær þjóðir
sem þar hafa náð langt. )H4ð okkar
mati hefur Alþjóðabankinn ekki
sinnt þessu verkefni nægilega vel.
Við þrýstum núna síðast á bankann á
fundi hans í Prag því það er einmitt á
þessum sviðum sem íslensk fyrir-
tæki geta átt mikla möguleika,"
sagði Halldór.
Gert er ráð fyrir að verkefnið vari
í þrjú ár og að þeim tíma liðnum
verður tekin ákvörðun um framhald.
Heildarkostnaður af verkefninu er
áætlaður níu milljónir króna á ári
sem skiptist jafnt milli samnings-
aðila.
Auðveldar aðgang
Utanríkisráðherra sagði að þýð-
ingarmikið væri að koma þekkingu á
framfæri við hin fátækari ríki. „Það
eru að sjálfsögðu ekki eingöngu
stjórnvöld sem búa yfir þekkingu.
Það liggur gífurlegur þekkingarauð-
ur í atvinnulífinu og það er þessi
reynsla sem þarf að koma á framfæri
til þess að þróunarhjálp geti leitt til
þess að þessar þjóðir geti hjálpað sér
sjálfar," sagði utanríkisráðherra.
SAMKVÆMT niðurstöðum Rann-
sóknamiðstöðvar Háskóla Islands í
jarðskjálftaverkfræði voru jarð-
skjálftarnir á Suðurlandi í júní sl.
þeir hörðustu frá því mælingar hóf-
ust. I ágripi að skýrslu rannsókna-
miðstöðvarinnar segir að með ólík-
indum sé að tjón skyldi ekki verða
meira en raun ber vitni. Hefðu bygg-
ingar á Suðurlandi þolað áraun
skjálftanna aðeins verr, hefði tjón
orðið mun meira þar sem íbúðarhús-
næði og önnur mannvirki hefðu mörg
hver hreinlega hrunið.
Einnig kemur fram að skemmdir
bygginga, sér í lagi þeirra eldri, geti
rist dýpra en ætla megi við fyrstu
sýn. Rannsóknamiðstöðin áætlar að
Úlfar Steindórsson, framkvæmda-
stjóri Nýsköpunarsjóðs atvinnulífs-
ins, segir að mörg fyrirtæki hafi leit-
að til sjóðsins með hugmyndir að
verkefnum á þeim svæðum sem Þró-
unarsamvinnustofnunin hefur unnið.
Yfirleitt sé erfitt að komast í verk-
efni á þessum stöðum en með póli-
tískum og diplótmatískum tengslum
í gegnum utanríkisráðuneytið og
sendiráð opnist aðgangur sem auð-
veldi alla framvindu mála. „Við erum
alveg sannfærðir um að þetta verk-
efni á eftir að veita íslensku atvinnu-
lífi tækifæri til þess að koma sínum
vörum og verkefnum á framfæri á
fjöldi bygginga á Suðurlandi sé jafn-
vel það skemmdur að ekki svari
kostnaði að gera við þær. Endanleg-
ar tölur liggi ekki enn fyrir en fjöldi
þeirra skipti að líkindum hundruð-
um. Jafnframt geti skemmdir sem
myndist við svo snarpa jarðskjálfta
tekið nokkurn tíma að koma endan-
lega fram.
Fram kemur að brýn ástæða sé til
að þróa mismunandi jarðskjálfta-
staðla fyrir byggingar og önnur
mannvirki eftir landsvæðum og jarð-
skjálftahættu. Sem dæmi megi nefna
að allverulegar líkur séu á því að Hús
verslunarinnar hefði orðið fyrir al-
varlegum skemmdum í skjálftunum
væri það staðsett á Hellu. Jafnframt
þessum svæðum,“ sagði Úlfar. Hann
benti þó á að það fjármagn sem væri
lagt í verkefnið af hálfu samnings-
aðila væri í sjálfu sér ekki há upphæð
en hún gæti skapað gríðarleg verð-
mæti í framtíðinni. Með fjárhæðinni
ætti að reka verkefnið og koma því af
þurfi að huga sérstaklega að jarð-
skjálftavömum á skjálftasvæðum,
samanber snjóflóðavamir á þeim
svæðum sem búa við stöðuga hættu
af völdum snjóflóða.
10 ára gamlir staðlar
Byggingarstaðlaráð hefur ítrekað
sent erindi til stjómvalda um að unn-
ið verði að því að endurskoða núver-
andi þolhönnunarstaðla sem bygg-
ingarreglugerð vísar til. Hafsteinn
Pálsson, framkvæmdastjóri bygging-
arstaðlaráðs, segir að þolhönnunar-
staðlar sem nú er farið eftir hafi verið
teknir upp fyrir rúmlega tíu áram. I
þeim er að hluta til byggt á dönskum
stöðlum sem era frá því í upphafi
stað. Síðar kæmu væntanlega skil-
greind verkefni út úr þessu starfi
sem þyrftu miklu meira fjármagn til
þess að geta orðið að viðskiptatæki-
færam. Þá tækju aðrir aðilar við,
eins og Nýsköpunarsjóður og aðrir
fjárfestar, og kæmu að málúm.
níunda áratugarins og að hluta á eldri
jarðskjálftastaðli, sem var tekinn upp
hérlendis á áttunda áratugnum. Und-
anfarin ár hefur verið unnið að rann-
sóknaverkefni á vegum byggingar-
staðlaráðs og hluta af verkefninu,
sem fjallar jarðskjálftaálag, lauk fyr-
ir fimm áram með tillögu að jarð-
skjálftakorti. Samhliða að verkefninu
var farið á leit við stjórnvöld að unnið
yrði að gerð þjóðarskjala við evr-
ópsku þolhönnunarstaðlana. Þjóðar-
skjöl tengja samevrópska staðla við
aðstæður í hverju landi fyrir sig. It-
rekaði byggingarstaðlaráð erindið
við stjómvöld í vor og aftur í sumar.
Ráðuneyti byggingamála er um-
hverfismálaráðuneytið.
Jarðskiálftarnir á Suðurlandi þeir hörðustu síðan mælingar hófust
Oskir um endurskoðun
byggingarstaðla ítrekaðar
Bifreiðamar eru af gerðinni Mercedes Benz Vito CDI.
Lögreglan
fær fjórar
nýjar
bifreiðir
HARALDUR Johannessen ríkis-
lögreglustjóri afhenti á föstudag
lögrcglustjóranum í Reykjavík,
Böðvari Bragasyni, fjórar eftir-
litsbifreiðir af gerðinni Mercedes
Benz Vito CDI. Þetta eru fyrstu
Mercedes Benz bifreiðimar sem
lögreglan tekur í notkun til al-
mennra eftirlitsstarfa.
Nú er 161 lögreglubifreið á land-
inu. I fyrra voru 28 endurnýjaðar en
á þessu ári hefur Iögreglan keypt 41
nýja bifreið. Af þeim em 28 til notk-
unar hjá lögreglunni í Reykjavík.
Harður
árekstur í
Aðaldal
HARÐUR árekstur varð milli
tveggja bíla á gatnamótum
Norðausturvegar og afleggjar-
ans að Sandi í Aðaldal um miðjan
dag á sunnudaginn. Höfnuðu
báðir bílamir utan vegar. Era
þeir mildð skemmdir og jafnvel
taldir ónýtir.
Hjón sem vora í öðrum bílnum
sluppu ómeidd. Fjórir vora í hin-
um bílnum og var enginn þeirra í
bílbeltum. Þeir sluppu þó með
skrámur en lögreglan á Húsavík
telur mikla mildi að enginn slas-
aðist alvarlega í árekstrinum.
Sveitarsljórnarmenn á Austurlandi skoðuðu álver í Noregi
Miklar tækniframfarir
að verða í álverunum
SMÁRI Geirsson, formaður Sam-
bands sveitarfélaga á Austurlandi,
segir að sveitarstjórnarmenn í
Sunndal, Aardal og Karmöy í Nor-
egi hafi heitið sveitarstjórnunum á
Austurlandi samstarfi og stuðningi
vegna fyrirhugaðrar uppbyggingar
álvers á Reyðarfirði. Tólf sveitar-
stjórnarmenn á Austurlandi vora í
Noregi fyrir helgina og kyntu sér
starfsemi álvera í Noregi og ræddu
við sveitarstjórnarmenn á stöðun-
um um samskipti þeirra við Norsk
Hydro og hvernig þar er tekið á
samfélagslegum málum.
„Þetta hefur verið mjög lærdóms-
ríkt og ég held að allir í hópnum séu
sammála um að þetta sé mjög vel-
heppnuð ferð. Þetta hefur opnað
augu okkar fyrir mjög mörgum
hlutum og við eram án efa miklu
betur í stakk búnir til að taka á mjög
mörgum málum eftir þessa ferð,“
sagði Smári.
Skoðuðu þrjú álver
í upphafi ferðarinnar fór hópur-
inn til Sunndalsöra á Mæri, en þar
hefur verið starfrækt álver frá árinu
1954 og er nýbúið að ákveða að end-
urnýja það og stækka. Þar búa um
7.400 íbúar. Þaðan fór hópurinn til
Aardals í Vestur-Noregi, en þar er
álver í um 4.000 manna samfélagi og
rafskautaverksmiðja í um 1.500
manna samfélagi. Loks fór hópur-
inn til Karmöy, en þar er stærsta ál-
verið í um 37.000 manna sveitarfé-
lagi.
Smári sagði að segja mætti að
samfélögin í Sunndal og Aardal
byggðu að stærstum hluta á starf-
semi álveranna. Önnur atvinnu-
starfsemi væri meira og minna háð
henni. Hann sagðist ekki eiga von á
að þannig yrði þetta ef álver yrði
reist á Austurlandi því þar væru fyr-
ir öflug fyrirtæki á ýmsum sviðum.
„Sveitarstjórnamenn sem við höf-
um rætt við í Noregi hafa lýst sig til-
búna til samstarfs við okkur á öllum
sviðum. Þeir hafa langa reynslu af
þessum málum.
Þeir eru almennt ánægðir með
samstarfið við Norsk Hydro. Auð-
vitað hafa komið upp ýmis vandamál
og það sem þeir nefndu helst var að
tæknifarmfarir í álveranum hafa or-
sakað fækkun starfa í þessari grein
eins og ýmsum öðram. Þetta hefur
auðvitað ákveðin samfélagsleg
áhrif. Það er mjög áberandi hér
hvað Norsk Hydro, sem á allar þess-
ar verksmiðjur, og sveitarfélögin
hafa tekið á þessum málum með já-
kvæðum hætti og verið samstiga."
Smári sagði að það hefði verið
fróðlegt að skoða álverin. „Það sem
vekur mesta athygli okkar era þær
gríðarlegu framfarir sem hafa átt
sér stað í þessum iðnaði. Við skoðuð-
um í Aardal tilraunaverksmiðju þar
sem verið er að þróa nýja bræðslu-
ofna, sem eru meðal þeirra full-
komnustu sem þekkjast í dag. Þetta
eru þeir ofnar sem áformað er að
nota á Reyðarfirði. Það er búið að
taka ákvörðun um að stækka álverið
í Sunndal og er stefnt að því að rífa
niður elstu hluta verksmiðjunnar,
sem hefur neikvæðustu áhrifin á
umhverfið og þar sem vinnuum-
hverfið er lakast. Það vekur athygli
hvað munurinn er mikill á gömlu og
nýju tækninni. Við höfum fengið
mjög góðar upplýsingar um um-
hverfisáhrif álveranna. Þrátt fyrir
að þau séu öll að einhverju leyti með
gamalt kerfi hafa orðið miklar fram-
farir í umhverfismálum og mengun
er langt fyrir neðan þau viðmiðun-
armörk sem stjórnvöld setja.“
Smári sagði að álverin í Sunndal
og Aardal væru staðsett í þröngum
fjörðum inn á milli hárra fjalla.
Þarna hefðu áður verið talsverð um-
hverfisvandamál, en þar hefði orðið
mikil breyting á. Hann sagði einnig
vekja athygli hvað íbúðabyggðin
væri nálægt álveranum. Þarna
væru hús alveg við lóð álveranna.
Þannig yrði þetta hins vegar ekki á
Reyðarfirði þar sem gert væri ráð
fyrir að reisa álver um 6 kílómetra
frá byggðinni.