Morgunblaðið - 17.10.2000, Blaðsíða 30

Morgunblaðið - 17.10.2000, Blaðsíða 30
30 ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBER 2000 MORGUNBLAÐIÐ ERLENT AP Davo Karnicar við komuna til Katmandú í gær. Tugir manna hafa látist úr ebola-sýkinni í N-Úganda Fyrsti faraldurinn í fjölmennum bæ Kampala, Genf. Reuters, AP, AFP. Á skíð- um niður Everest Katmandú. AP. Í»AÐ tók slóvenska íjallgöngu- garpinn Davo Karnicar fjóra sólar- hringa að komast á tind Everest- fjalls, í 8.850 m hæð, en það tók hann hins vegar aðeins fimm tima að fara niður aftur, alia leið niður í grunnbúðir leiðangursins, sem eru í 5.300 m hæð y.s. Hinn 38 ára gamli skiðakennari frá Jezersko í Slóveníu renndi sér án þess að nema staðar á leiðinni frá tindinum niður í grunnbúðirn- ar hinn 7. október síðastliðinn. Þar með varð hann fyrstur til að takast þetta ætlunarverk. Japanski fjall- göngumaðurinn Yichi Miura reyndi að skiða niður hliðar Himaiaya árið 1970, en komst að- eins hiuta leiðarinnar sem Karn- icar fór. „Það er of snemjnt fyrir mig að byija að fagna ... Eg vil fagna þessu og minnast árangursins það sem ég á eftir ólifað. Þetta er frá- bær tilfinning," tjáði Karnicar As- sociated Press eftir að hann sneri aftur til byggða í gær. Með borða og fána á lofti fögn- uðu vinir hans og aðdáendur hon- um innilega á Katmandú-flugvelli i Nepal. Hann virtist úrvinda, en brosti og veifaði til þeirra. Snemma á laugardagsmorgni fyrir viku, hinn 7. október, náði Karnikar upp á hæsta tind Ever- est, ásamt Slóvenanum Franc Oderlap og nepölsku sherpunum Chuldim og Pasang Tenzing, eftir átta klukkustunda klifur um nótt- ina. Eftir tveggja tíma hvfld og und- irbúning lagði Karnicar í skíða- ferðina niður snarbrattar, snævi þaktar hlíðar hæsta fjails veraldar, sem búið hafa um 200 fjallgöngu- mönnum kalda gröf. „Veðrið var fullkomið og að- stæður með bezta móti. Það kom ekkert alvarlegt uppá og ferðin niður gekk vel,“ sagði hann í gær. Með hjálp litillar sjónvarps- myndavélar í hjálmi Karnicars var ferðinni allri sjónvarpað beint á Netinu, á heimasíðu Ieiðangursins (www.everest.simobil.si). Reyndi fyrst fyrir fjórum árum Þetta var önnur tilraun Karn- icars til að skíða niður Everesthlíð- ar. Fyrstu tilraunina gerði hann árið 1996. Þá vildi hins vegar ekki betur til en svo, að daginn sem hann hafði ætlað sér að renna sér niður gekk snjóstormur yfir fjallið frá Tíbethlið þess. Átta fjallgöngu- menn týndu lífi í óveðrinu. Þegar því slotaði voru nokkrir fíngur Karnicars kalnir. Hann missti tvo. Árið áður hafði hann rennt sér niður hið 8009 metra háa Anna- purna-fjall í Nepal, ásamt bróður sínum Andre. Þrátt fyrir að hafa staðizt þessa þrekraun kól Andre illilega á tám í leiðangrinum, missti átta tær og neyddist til að leggja íjallgöngur á hilluna. WHO, Alþjóðaheilbrigðisstofnunin, tilkynnti í gær, að vitað væri, að 43 menn hefðu látist í ebola-faraldrin- um, sem nú geisar í Úganda. Eru nokkrir tugir manna á sjúkrahúsi og líklegt, að tala látinna muni hækka verulega á næstu dögum. Allt að 90% þeirra, sem sýkjast, deyja innan þriggja vikna. Ebola-sýkin hefur ekki áður komið upp í Úganda en hún kom fyrst upp í Kongó 1976 og var þá kölluð eftir fljótinu Ebola. Er um að ræða veirusjúkdóm, sem smitast með blóði eða öðrum líkamsvessum og staðfest hefur verið, að hann getur borist úr öpum í menn. Oftast banvænn á skömmum tíma Fyrstu einkennin koma fram fjórum dögum eftir smitun og líkj- ast þá flensu. Síðan fylgja uppköst og niðurgangur og 10 til 15 dögum síðar veldur veiran miklum blæð- ingum og blæðir þá úr augum, nefi, eyrum og öðrum líkamsopum. Stundum kemur fyrir, að sjúkdóm- urinn verði fólki að bana á tveimur sólarhringum. Læknir nokkur lýsti sjúkdómnum með þessum orðum: „Það er eins og að horfa á einhvern leysast upp fyrir augunum á sér.“ Engin lækning er til við ebola og ekki er vitað hvers vegna sumir lifa hann af. Ekki er heldur alveg víst hvar veiran lifir þótt vitað sé, að apar geta smitað menn. Frá 1976 hefur ebolafaraldur komið upp nokkrum sinnum, fyrir utan Kongó í Gabon, Súdan, á Fflabeins- ströndinni og í Líberíu, og fellt í valinn um 800 manns af um 1.100, sem hafa smitast. Yfirleitt stendur faraldurinn aðeins í nokkrar vikur vegna þess, að þeir, sem sýkjast, deyja áður en þeir smita aðra. Faraldurinn kom að þessu sinni upp í Gulu, stærsta bænum í Norð- ur-Úganda, en á þeim slóðum hafa skæruliðar látið mikið til sín taka sl. 13 ár. Vegna ófriðarins hafa þús- undir manna flúið til bæjarins af landsbyggðinni og gerir það barátt- una við sjúkdóminn enn erfiðari en ella. Áður hefur sjúkdómurinn stungið sér niður í litlum þorpum en ekki í fjölmennum bæjum. Smitast við útfarir? Eins og fyrr segir var í gær vitað með vissu um 43 látna en líklega eru þeir miklu fleiri. Haft er eftir hjúkrunarfólki, að fólk, sem komið hefur á sjúkrahúsið í Gulu af lands- byggðinni, segi frá dauða margra þar. Læknar í Gulu telja, að margir hafi smitast við útfarir en það er siður við erfisdrykkju, að allir þvoi sér um hendur í sömu skálinni áður en sest er að snæðingi. Heilbrigðisyfirvöld í Úganda eru illa undir það búin að glíma við faraldur af þessu tagi en þeim hefur borist hjálp víðs vegar að og í gær var von á nokkrum sérfræðingum frá Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni. Til landsins hafa einnig verið send lyf og önnur sjúkragögn en sjúkra- húsið í Gulu er illa búið að öllu leyti. Ekkert gler er í gluggum og frá- rennslismál eru í ólestri. Hefur ver- ið skýrt frá því, að þrjár hjúkrunar- konur séu meðal þeirra, sem látist hafa af völdum sjúkdómsins, og aðrar tvær eru sjúkar. Talið er víst, að þær hafi smitast áður en ljóst var um hvaða sjúkdóm var að ræða. Faraldurinn hefur valdið ótta í nágrannaríkjum Úganda og hefur landamæragæsla verið hert, til dæmis við kenýsku landamærin. Það endar með mála- miðlun ©Amos Oz 2000. s Eina lausnin á deilum Israela og Palestínu- manna er að þjóðirnar búi í tveim, sjálf- stæðum ríkjum og þær leggi sig fram um að verða siðaðir grannar. En Yasser Arafat hefur nú ýtt undir hatursbylgju meðal múslima gegn gyðingum, segir ísraelski rithöfundurinn Amos Oz. Reuters Palestínsk telpa mundar gervibyssu við jarðarför manns, sem beið bana í átökum við ísraelska hermenn, í Ramallah á Vesturbakkanum í gær. NÝJA stríðið milli ísraela og Pal- estínumanna er óþarft og það er vitfirring. Allir í jafnt ísrael sem Palestínu vita að þegar því lýkur mun lausnin verða tvö ríki. Jafnvel fólk sem alls ekki getur sætt sig við þessa lausn veit að engin önnur er til, hún er óhjákvæmileg. Fyrir mann eins og mig, sem hefur allt sitt líf unnið að friði, er stríðið persónulegt áfall. Ég hef tekið þátt í baráttunni fyrir því að fá Israela til að viðurkenna rétt Palestínumanna til eigin ríkis og fullveldis. Frá því í júlí 1967, rétt eftir sex daga stríðið þegar ísrael- ar stóðust tilraun sameinaðra arabaþjóða til að gera út af við rík- ið, hafa ég og félagar mínir í friðar- hreyfingunni í Israel reynt að byggja brú milli ísraela, sem hafa þybbast við og örvæntingarfullra Palestínumanna. Stundum hafa landar mínir litið á mig sem svik- ara og tveggja rikja lausnina sem rýtingsstungu í bak gyðingdómsins. Árið 1994 viðurkenndu ísrael og Frelsishreyfing Palestínu, PLO, loks hvort annað á fundi í Ósló og urðu sammála um grundvöll sem friðarferli yrði byggt á. Á ýmsu hafði gengið en framfarir höfðu orðið. Við vorum alveg að ná markmiðinu. Á undanförnum tveim árum hef- ur orðið mikiþ hugarfarsbreyting meðal Israela. í fyrsta sinn í sög- unni var meirihluti ísraela reiðu- búinn að sætta sig við sjálfstætt ríki Palestínumanna á Vesturbakk- anum og Gaza. Ehud Barak lét reyna til hins ýtrasta á þanþol þess- arar brothættu afstöðu þegar hann í Camp David-viðræðunum bauðst til að láta Palestínumenn fá yfirráð 90% alls landsvæðis á Vestur- bakkanum og viðurkenna Palestínu- ríki með höfuðstað í Austur- Jerúsalem. Þótt hann væri því mjög frábitinn sætti hann sig jafnvel við að staðimir helgu í Jerúsalem myndu verða undir gæslu múslima. Þetta var til einskis. Arafat sneri aftur heim frá Camp David í ágúst og kallaði sjálfan sig hinn nýja Saladín. Blöð og aðrir fjölmiðlar Palestínumanna hófu þegar að berja bumbur heilags stríðs gegn gyðingum „til að fá aftur staðina helgu.“ Arafat er holdi klæddur harm- leikur fyrir þjóðirnar báðar. Það er hann sem hefur átt frumkvæðið að nýrri hatursfullri bylgju ofbeldis í viðleitni sinni til að ýta undir ofsa- reiði meðal araba allra og um ver- öld múslima til að koma af stað jihad, Heilögu stríði, gegn gyðing- um. Þegar ég hlusta á málflutning opinberra fjölmiðla Palestínumanna og menntamanna á bandi Arafats get ég ekki furðað mig á aftökun- um sem múgurinn stóð fyrir í Ram- allah. Palestínska þjóðin er að kafna úr eitri hins blinda haturs. Þessu mun ljúka. Því mun ljúka með málamiðlun og tvö ríki verða lausnin. Hvorki gyðingar né Palest- ínumenn munu fara nokkurn skap- aðan hlut. Þeir geta ekki búið sam- an eins og sameinuð og ham- ingjusöm fjölskylda, vegna þess að þeir eru ekki sameinaðir, þeir eru ekki hamingjusamir og varla hægt að segja að þeir séu fjölskylda. Eina lausnin er að draga einhvers staðar markalínu í samræmi við búsetumynstur þjóðanna og gerast nágrannar. Ekki bræður og systur, aðeins siðaðir grannar. Þetta mun gerast og jafnvel fyrr en flestir geta ímyndað sér á þess- um hræðilegu tímum. Þegar það gerist mun hinir látnu úr röðum beggja stara á okkur án afláts og spyrja hvers vegna, hver var ástæðan? Sem stendur virðist Ar-afat vera einn um að geta svarað.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.