Morgunblaðið - 17.10.2000, Blaðsíða 56

MORGUNBLAÐIÐ
56
ÞRIÐJUDAGUK 17 ÓBER 2000
MINNINGAR
FRÉTTIR
ÁRNI
, SIG URJÓNSSON
+ Árni Sigurjóns-
son fæddist í
Vestmannaeyjum 27.
september 1925.
Hann lést á heimili
sínu 1. október síð-
astliðinn og fór útfór
hans fram frá Hall-
grímskirkju 10.
október.
í kvæði sínu „Höfð-
ingi smiðjunnar" fjallar
.JJavíð Stefánsson um
stálsmiðinn sem geng-
ur til skyldustarfa
sinna af viti og skap-
andi mætti og „meitlar og mótar í
stálið sinn mannsdóm - sín krafta-
verk“. „Þá væri þjóðinni borgið, ef
þúsundir gerðu eins“.
Við þá sorgarfrétt að heyra að Ámi
Sigurjónsson væri fallinn frá hugsaði
ég til þessa kvæðis sem í óeiginlegri
merkingu á við alla þá menn sem
móta h'fshlaup sitt og annarra og
skila lífshlutverki sínu óaðfinnanlega.
Það þufti ekki löng kynni af Arna
Siguijónssyni til að meta hann af
verðleikum sínum og persónu. Þau
góðu kynni sem tókust með okkur er
^ utanríkisráðuneytið flutti í sambýli
við lögregluna í Reykja-
vík árið 1972 þróuðust
yfir rúmlega aldar-
fjórðung í samveru í
lögreglustöðinni og í
sendiráðum í samvinnu
um ýmis verkefni.
Spjall yfir kaffíbolla
með Arna eða að snæða
með honum hádegis
verð varð aldrei hvers-
dagslegur viðburður,
því Arna var einkar lag-
ið með sínum hæverska
og skemmtilega hætti
að gæða þær stundir
innsýni í reynsluheim
sinn og miðla öðrum þekkingu til
gagns. Hann varð því mér og mörg-
um starfsfélögum mínum kær og þar
varð skarð fyrir skildi, að öðrum
ólöstuðum, er hann fyrir aldui's sakir
lét af störfum sínum í útlendingaeft-
irhtinu. Til þeÚTa starfa gekk hann í
forystu. Það hrukku sjálfsagt stjörn-
ur á stundum af því stáli er hann sló, í
því erfiða starfi, en þau störf vann
hann af öryggi og drengskap.
Við hjónin vottum fjölskyldu Árna
innilega samúð okkar við fráfall hans.
Helgi Ágústsson
sendiherra.
+
Elskulegur eiginmaður minn,
SIGURÐUR ÓSKAR JÓNSSON
bakarameistari,
lést aðfaranótt mánudagsins 16. október.
Anna Kristín Linnet,
börn, tengdabörn,
7 barnabörn og barnabarnabörn.
+
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
BÁRA SIGFÚSDÓTTIR,
Bjargi við Mývatn,
sem lést á Fjórðungssjúkrahúsinu, Akureyri,
fimmtudaginn 5. október, verður jarðsungin frá
Reykjahlíðarkirkju föstudaginn 20. október
kl. 15.00.
Jón lllugason, Guðrún Þórarinsdóttir,
Sólveig Ólöf lllugadóttir, Birkir Fanndal Haraldsson,
Hólmfríður Ásdís lllugadóttir, Sigurður Guðbrandsson,
Finnur Sigfús lllugason, Guðrún Jónsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
INGIBJÖRG JÓHANNSDÓTTIR,
lést á Hrafnistu í Reykjavík föstudaginn
13. október.
Jarðarförin fer fram frá Áskirkju föstudaginn
20. október kl. 15.00.
Margrét Ingimarsdóttir, Örn Daníelsson,
Jóhann Sigurðsson, Svanfríður Jónasdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Þökkum öllu því góða fólki er vottaði okkur
samúð og veitti aðstoð við andlát og útför
okkar kæru,
ÞORBJARGAR STEFANÍU JÓNASDÓTTUR,
Eyrarvegi 5,
Grundarfirði.
Sérstakar þakkir fær starfsfólk Vífilsstaða-
spítala fyrir einstaka umhyggju og hlýju.
Jens Hansen,
Kolbrún Þorvaldsdóttir,
Jónas Þorvaldsson,
barnabörn og systkini.
Ráðstefna FÍB um olíugjald í stað þungaskatts á dfsilbfla
Þungaskattskerfíð
stuðlar að óhag-
kvæmni og mengun
ísland er eina landið í
Evrópu sem enn inn-
heimtir þungaskatt af
dísilbílum en ekki olíu-
gjald. Það hefur leitt til
þess að hér er hæg
endurnýjun vörubíla
og mun færri dísil-
fólksbílar en í öðrum
löndum, að því er fram
kom á ráðstefnu um
málið.
MIKLAR framfarir hafa á síðustu
árum orðið í framleiðslu dísil-
hreyfla, bílarnir eru sparneytnari
en bensínbílar og menga minna,
en Islendingar taka þá ekki í notk-
un í sama mæli og nágrannaþjóð-
irnar þar sem skattlagningin vinn-
ur á móti því. Ljóst er að erfitt
verður fyrir ríkið að ná sömu
tekjum til vegagerðar með olíu-
gjaldi og það nú innheimtir í
þungaskatti af dísilbflum. Kom
þetta meðal annars fram á ráð-
stefnu Félags íslenskra bifreiða-
eigenda um olíugjald.og þunga-
skatt sem haldin var í Reykjavík.
Þungaskattskerfið er erfitt í
framkvæmd og mikið hefur verið
um undanskot, að því er fram kom
hjá Jóni Guðmundssyni, starfs-
manni fjármálaráðuneytisins, á
ráðstefnunni. Ráðuneytið hefur
lengi viljað kerfið feigt. Umræðan
hófst fyrir átta árum og á árinu
1995 samþykkti Alþingi að taka
upp olíugjald. Gjaldið átti að nema
38,50 kr. og að gasolíulítrinn
myndi þá kosta um það bil 70
krónur eða svipað og 98 okt. bens-
ín. Þetta var samþykkt þrátt fyrir
að fyrir lægi að kostnaður við
kerfið yrði verulegur, eða 160
milljónir króna, og kostnaður við
eftirlit næmi um 8% af skatttekj-
unum.
Síðar var framkvæmd laganna
frestað, gerðar ýmsar breytingar
á áformunum og að lokum var
ákveðið að taka upp fyrra þunga-
skattskerfi en gerðar ýmsar um-
bætur á því, sérstaklega inn-
heimtu og eftirliti.
Fram kom hjá Jóni Guðmunds-
syni að ísland væri eina Evrópu-
þjóðin sem innheimti þungaskatt,
flestar þjóðirnar hefðu tekið upp
olíugjald. Hann sagði að olíu-
gjaldskerfið hefði ýmsa kosti,
nefndi að undanskot væru erfiðari,
gjaldendur greiddu skattinn jafn
óðum og þeir tækju olíu og skuldir
hlæðust ekki upp, skattlagning
bensíns og dísilolíu væri með lík-
um hætti, mjög fáir skilaaðilar og
álagningarferillinn mun einfaldari
en í þungaskattskerfinu. Á móti
nefndi hann að dreifingarkerfi ol-
íufélaganna yrði umfangsmeira og
dýrara og verktakar þyrftu að
fjárfesta í tönkum.
Nú lítur út fyrir að gera eigi enn
eina tilraunina til að koma á olíu-
gjaldi því fjármálaráðherra hefur
skipað nefnd til að endurskoða
þungaskattinn og á nefndin sér-
staklega að athuga möguleikana á
að taka upp olíugjald. Að sögn
Jóns er starf nefndarinnar á
frumstigi en henni er gert að skila
af sér í lok mars næstkomandi.
Loks kom fram hjá Jóni Guð-
mundssyni að tekjur af þunga-
skatti hefðu tvöfaldast frá árinu
1995, eða úr 2 milljörðum í um 4
milljarða kr. á ári. Hann lét í ljós
þá skoðun að erfitt yrði að ná þeim
tekjum með olíugjaldi. Almennt
væri talað um að verð á dísilolíu
með skatti þyrfti að vera svipað
eða lægra en verð á blýlausu bens-
íni.
Fram kom hjá fulltrúa olíufélag-
anna, Ólafi Jónssyni, starfsmanni
Skeljungs, að til þess að olíugjald-
ið skilaði sömu tekjum og þunga-
skatturinn þyrfti gjaldið að vera
42,93 kr. á lítra og það hefði í för
með sér að verð á dísilolíulítranum
færi í 103 krónur. Það sagði Ólafur
að gengi ekki.
Dísilfólksbílar ekki
valkostur hér
Miklar framfarir hafa verið í
smíði dísilhreyfla á undanförnum
árum og hefur það leitt til þess að
dísilbílar eru í mikilli sókn á mark-
aðnum. Fram kom í erindi Ásgeirs
Þorsteinssonar, frá Fræðslumið-
stöð bílgreina, að dísilvélar væru
meira að segja farnar að keppa við
bensínvélar í sportbfla. Dísilvél-
arnar eyða mun minna eldsneyti
en bensínvélar og menga auk þess
mun minna.
Þórður H. Ólafsson, skrifstofu-
stjóri í umhverfisráðuneytinu,
sagði að losun gróðurhúsaloftteg-
unda frá samgöngutækjum hefði
aukist mjög á síðustu árum og
myndi gera það á næstu árum ef
ekkert yrði að gert. Taldi hann að
olíugjald gæti stuðlað að notkun
minni dísilbíla og það myndi draga
úr mengun.
Árni Jóhannsson, frá Samtök-
um iðnaðarins, lagði áherslu á að
gjaldtaka væri veigamikill þáttur í
samkeppnisskilyrðum fyrirtækja.
Hvergi þekktist skattur eins og ís-
lenski þungaskatturinn, allar ná-
grannaþjóðirnir hefðu tekið upp
olíugjald. Vakti hann athygli á að
endurnýjun væri hæg í vörubíla-
flotanum. Vegna mikilla framfara í
gerð dísilbfla væru nýjustu bflarn-
ir sparneytnari og menguðu
minna en þeir eldri. Vakti hann at-
hygli á því að Evrópusambandið
væri sífellt að herða kröfur um
mengunarvarnir og væri nú að
boða breytta gjaldtöku. Það kæmi
illa við gömlu olíuhákana á Islandi.
Lagði Arni áherslu á mikilvægi
þess að fylgja alþjóðlegri þróun og
taka upp olíugjald. Það væri nauð-
synlegur undirbúningur að endur-
nýjun gamals og úrelts bílaflota.
Eyrún Ingadóttir, frá Samtök-
um landflutningamanna, sagði að
ótvírætt hagræði væri af olíu-
gjaldi. Menn gætu dregið sjálfir úr
skattgreiðslum með því að spara
eldsneyti, tfl dæmis með betra við-
haldi bílanna eða endurnýjun. 01-
íugjald myndi hins vegar breyta
mjög rekstrarskilyrðum einstakra
stétta innan samtakanna, svo sem
eigenda fólksflutningabifreiða,
leigubflstjóra og eigenda krana-
bfla. Lagði hún áherslu á að koma
yrði til móts við þessa hópa.
Runólfur Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri Félags íslenskra
bifreiðaeigenda, sagði að þunga-
skatturinn væri ranglátur skattur
gagnvart fólksbflum. Hann mis-
munaði dísilbflum gagnvart bens-
ínbílum og dísilbílum innbyrðis.
Ekki væri hægt að gera hann rétt-
látan í núverandi kerfi. Það leiddi
til þess að dísilfólksbílar væru
ekki valkostur hér á landi þótt þeii'
væru nýtnari á eldsneyti en bens-
ínbflar og menguðu minna. Víða í
Evrópuríkjum væri reynt að
stuðla að fjölgun dísilbíla af um-
hverfisástæðum með því að inn-
heimta lægra gjald af dísilolíu en
bensíni.
Hvatti Runólfur mjög til þess að
olíugjald yrði tekið upp. Sagði að
það myndi gera dísilfólksbíla að
eðlilegum og nútíma valkosti.
Lita þarf meirihluta
gasolíunnar
Ljóst er að taka verður upp al-
veg nýtt innheimtu- og eftirlits-
kerfi ef olíugjald verður tekið upp
í stað þungaskatts á dísilbíla. Mik-
ill meirihluti gasolíunnar verður
áfram seldur til annarra notenda
en þeirra sem nú greiða þunga-
skatt. Bætt verður sérstökum lit-
arefnum út í þá olíu sem seld verð-
ur án olíugjalds til þess að unnt
verði að hafa eftirlit með notkun
hennar og draga úr misnotkun. Ól-
afur Jónsson frá Skeljungi sagði
að olíufélögin yrðu að halda ol-
íunni aðskildri í dreifikerfum sín-
um til að tryggja að lituð og ólituð
olía gæti ekki blandast saman.
Hann sagði að á síðasta ári
hefðu um 120 milljónir lítra af gas-
olíu farið á farartæki á landi. Þar
af hefðu 95 milljónir lítra farið á
þungaskattsskyld tæki en 25 millj-
ónir á vinnuvélar og önnur ógjald-
skyld tæki. Auk þess væri önnur
gaslíunotkun, til dæmis til sjávar-
útvegs, um 365 milljón lítrar. Því
væri 80% af gasolíunni gjaldfrjáls
og hana þyrfti alla að lita. Þetta
gerði aðstöðuna öðruvísi á íslandi
en í mörgum öðrum löndum.
Olíufélögin voru sökuð um það á
fundinum að hafa komið í veg fyrir
upptöku olíugjalds á sínum tíma.
Runólfur, framkvæmdastjóri FIB,
sagði að olíureikningur lands-
manna myndi stórlækka við aukna
notkun dísilolíu á bíla og kvaðst
hann vona að það væri ekki ástæð-
an fyrir andstöðu ákveðinna aðila
við upptöku gjaldsins. Ólafur sagði
að afstaða félaganna hefði á sínum
tíma verið sú að ekki væri hægt að
réttlæta upptöku olíugjalds með
litun vegna þess mikla kostnaðar
sem það fæli í sér. Það væri hins
vegar ekki þeirra að ákveða þetta
og þau væru ávallt reiðubúin til að
taka þátt í umræðu og ^stefnu-
mörkun um málið. Lagði Ólafur á
það áherslu í lok máls síns að hver
sem niðurstaðan yrði myndi
kostnaðurinn að lokum lenda á
neytendum, nema ríkissjóður
kæmi þar til sögunnar.
Að lokum upplýsti Greg J.
Thorne, frá Rohm & Haas, sem
meðal annars selur efni og tæki til
litunar olíu, fundarmenn um fyrir-
komulag litunar. Taldi hann að lit-
arefnið myndi kosta Islendinga
um 7,5 milljónir kr. á ári, eða 2,5
aura á lítra. Fram kom hjá Ólafi
Jónssyni að kostnaðurinn væri
mun meiri en næmi kostnaðinum
við sjálft litarefnið, en kerfið réð-
ist að sjálfsögðu af þeim kröfum
sem löggjafinn gerði. Kostnaður-
inn hefði á sínum tíma verið áætl-
aður 2 krónur á hvern lítra en
hann tók fram að kostnaðurinn
hefði ekki verið endurmetinn ný-
lega. Hann lagði áherslu á að ekki
væri vandamál að hækka verðið á
dísilolíu til að innheimta þennan
skatt, hins vegar félli kostnaður-
inn til við þá lítra sem ekki ætti að
greiða skatt af.