Morgunblaðið - 17.10.2000, Blaðsíða 68

68 ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
Fombókasölur hafa löngum hafb yfír sér
rómantískt og gimilegt yfírbragð. Þar
koma saman lífskúnstnerar,
menntamenn, kynlegir kvistir og
einfaldlega fólkið sem leið á hjá í
þeim tilgangi að klífa himinhá
bókafjöllin. Egill Egilsson kann-
ÞÆGILEGUR reykelsisilmur liðast um loftið
innan um bókastaflana fremst í anddyrinu.
Þegar inn er komið blasir við gríðarmikill
bókapýramídi sem teygir sig hátt upp til
lofts. „Haggaðist ekki í Suðurlandsskjálftanum," segir
Bragi Kristjónsson, eigandi og bókafaktor í Bókavörð-
unni sem hefur verið á Vesturgötu 17, til sex ára.
Klukkan er nýskriðin yfir tíu að morgni og þeg-
ar eru nokkrir fastagestir mættir, til að rýna í
skruddumar sem teygja sig langt innfyrh’
pýramídann í bókahillum. Aðeins meiri
samræming ríkir fyrir innan þar sem
bókahillurnar eru merktar eftir efnis-
flokkum. Manni verður spum hversu
margar bækur leynast innandyra.
„Þær eru í kringum eitt hundr-
að þúsund,“ segir Bragi og skýst
inni í rangala til að aðstoða einn
viðskiptavininn. En hvemigrötuðu
þær til Braga?
„Mikið af þessum bókum er úr
dánarbúum og svo er fólk sem er
komið á fimmtugs- og sextugs-
^aldurinn að losa sig við bækur
foreldra sinna og sínar eigin um
leið.“
Þegar rölt er um rangala
fofnbókasölunnar og rýnt í
hillumar rekst maður á
margan forvitnilegan bók-
artitilinn. Einn titillinn grípur athygl-
ina: Leiðm-vísir íástarmálum í'yrir
ungarkonur. Höfundurinn er Madd-
ama Tobba og er bókin útgefin af
Bókafélaginu Nýjaí Reykjavík 1922.
Þegar gluggað er í bókina, þá er aug-
ljóst að ef þessi bók hefði verið samin
í dag þá hefðu margar ungpíumar
skríkt yfir leiðbeiningunum. í búðar-
glugga verslunarinnar er lítið hefti
með því forvitnilega heiti Poémes rej-
&ct og er eftir meistara Megas. Á litl-
úm hvítum miða með heftinu kemur
fram að þettta sé handunnin og hand-
skreytt útgáfa elsta kveðskapar hins
umdeilda gúrús. Og verðið er nauða-
sjaldgæft, „aðeins“ kr. 9.500.
Rakir iðnnemar
Morgunblaðið/Egill Egilsson
Feðgarnir Bragi Kristjónsson og Ari G. Bragason í Bókavörðunni.
Undir skutunm
„Em tU einhverjar bamabækur
hérna," spyr ung kona með dóttur
sinni. Allt í einu lítur hún snöggt til
lofts, og síðan á Braga.
„Nú, það lekur,“ segir hún:
„ Já, það era einhverjir rakir iðn-
nemar á næstu hæð fyrir ofan sem
gleyma alltaf að skrúfa fyrir kranann
þegar þeir fai-a í sturtu."
Það er mikið spurt um hinar og
■jjessar bækur og Bragi bregst ljúf-
lega við hverri fyrirspum.
Inn um dymar skýst eitthvað loðið,
og að blaðamanni læðist óþægUeg
hugsun, en léttir stóram þegar lítill
kattarhnoðri hniprar sig niður í einn
stólinn nálægt skrifborðskontór
Braga og malar.
„Þetta er hann Þorsteinn Valdi-
marsson," segir Bragi án þess að h'ta
á köttinn á meðan hann verðmerkir
nokkrar bækur.
„Nafngiftina fékk hann af tveimur
aðstoðarmönnum minum héma, þeim
Þorsteini Davíðssyni (Davíðs Odds-
—^önar) og Valdimar Tómassyni."
„Er þessi stúlka héðan úr göt-
unni?“ spyr einn viðskiptavinurinn og
gjóir augunum að myndinni af Maril-
yn Monroe sem hangir á þverbita
ásamt mynd af skagfirskum kúrek-
um á Skagaströnd, sem var tekin á
síðustu öld, að sögn Braga. GreinUegt
að kúrekahefðin hefur lengi verið við
völd á skagfirskum lendum. Það era
Pedro og Judd í raun-
verulegum heimi
Pedro and Me; Friendship, Loss,
and what I learned eftir Judd Win-
ick. Gefín út af Henry Holt and
Company árið 2000. Bókin innihcld-
ur endurminningar höfundarins um
vinasamband sitt við Pedro Zamora
en þeir voru báðir í'þáttunum Real
World'3 á MTV-sjónvarpsstöðinni.
Áhugasömum er bent á
www.pedroandme.com. Bókin fæst
í myndasöguverslun Nexus VI.
kastað sér í sviðsljósið af fullkom-
lega óeigingjömum ástæðum.
Pedro Zamora var HIV-smitaður
samkynhneigður maður sem var
staðráðinn í að eyða þeim tíma sem
hann ætti eftir á þessari plánetu í að
fræða aðra um veirana og skaðsemi
hennar. Hann var sautján ára þegar
hann smitaðist og ári síðar var hann
byrjaður að ferðast vítt og breitt um
Bandaríkin til þess að halda fyrir-
lestra í skólum. Hann barðist fyrir
„HANN kvaddi
heiminn sem betri
stað en þegar hann
kom að honum. Það
er það mesta sem
nokkur maður getur
afrekað á sinni lífs-
tíð.“
Þessar línur erú
úr myndasögunni
Pedro and Me eftir
Judd Winick. Þar er
rætt um Pedro Zam-
ora en honum kynnt-
ist höfundur við tök-
ur á MTV-sjónvarpsþættinum „Real
World 3“. Þátturinn var þannig unn-
inn að sjö manns sem ekkert þekkt-
ust áður var komið fyrir í húsi í San
Francisco í sex mánuði þar sem þau
svo héldu áfram sínu „eðlilega lífi“.
Nema hvað að sjálfsögðu var nánast
hvert einasta augnablik tekið upp á
myndatökuvélar. Öll urðu þau því
sjónvarpsstjömur á því að leika sig
sjálf. Þátttakendurnir höfðu líklega
allir mismunandi ástæður fyrir því
að vilja draga gluggatjöldin frá
handa hnýsnum augum annama en
líklega hefur einungis einn þeirra
Kennari Judds opnar sig.
því að upplýsa fólk um smitleiðir
veirannarn bæði í þeirri von að koma
í veg fyrir smit og til að gera smit-
beram auðveldara fyrir að fóta sig í
annars illa upplýstu samfélagi.
Þegar Pedro sá auglýsinguna sem
lýsti eftir nýju fólki í þriðja hluta
Real World-þáttaraðarinnar sá hann
þar tækifæri til þess að beina athygli
milljóna manna að málstað sínum.
Höfundurinn Judd Winick hafði
ekki mikið fyrir stafni þegar hann
lagði inn sína umsókn. Honum hafði
ekki tekist að koma hæfileikum sín-
um nægilega vel á framfæri til þess
Vinirnir Judd Winick og
Pedro Zamora.
að geta borgað húsaleiguna með nýt-
ingu þeirra. Hann sá því þama tæki-
færi til þess að slá tvær flugur í einu
höggi, að sleppa því að borga húsa-
leigu í sex mánuði og glæða um leið
myndasöguferil sinn nýju lífi. Hann
vissi fyrirfram að einn
sambýlismaður hans
væri HIV-smitaðm' en
hann granaði ekki hvað
kynnin við hann myndu
breyta lífi hans mikið.
Það er skemmst frá því
að segja að Pedro og
Judd deildu herbergi
og urðu miklir vinir.
Judd kynntist einnig í
húsinu framtíðai’eigin-
konu sinni, Pam Ling.
Bókin segir frá vin-
áttunni sem myndaðist
milli sambýlisfólksins,
hvernig þau stóðu saman í barátt-
unni við HlV-veiruna og hvernig
Pedro tapaði henni svo tveimur ár-
um síðar.
Minning Pedros er í dag tákn um
mikilvægi þess að halda í vonina og
þess að upplýsa almenning um HIV-
veirana og hvemig hún berst milli
manna. Judd Winick hefur skapað
mannlegt og afar fallegt verk sem
heldur uppi baráttufána Pedros vin-
ar hans um leið og hann viðheldur
minningu hans í huga manna.
Birgir Örn Steinarsson
ekki eingöngu bækur í þessari fombókaversl-
un, því víða með veggjum er hægt að rekast á
myndir af stórstjömum og stónnennum, heil-
ögum mönnum sem konungbomum. A veggj-
unum hanga einnig myndfr af landsfeðran-
um, bæði undangengnum og núverandi,
ásamt ýmsu öðra forvitnilegu sem prýða
húsakynni Bókavörðunnar.
„Áttu til kennslubækur í brids og
skák?“ er spurt af einum
nýkomnum inn.
„Þær era þarna undir skút-
unni,“ segir Bragi án þess að líta
til hliðar.
„Skútunni?" Viðskiptavinurinn
er eitt spumingarmerki en áttar
sig þegar hann horfir framhjá
bókastaflanum þar sem skúta
ein trónir ofan á bókastafla sem
hvílfr á forláta skrifborði.
„Veistu alveg upp á hár hvaða
bækur era hérna innandyra?"
spyr blaðamaður.
„Það má heita að maður þekki
hverja bók, þótt maður hafi ekki lesið
þær allar,“ svarar Bragi.
Það er orðið erilsamt í forn-
bókaversluninni og augljóst að marg-
fr fastakúnnar úr hverfinu era mætt-
ir. Inn á milli rangala ræða menn um
hitamálin hverju sinni og augljóst að
sigursælt knattspymulið í vestur-
bænum er mál málanna eins og
stendur.
Bragi er að reyna að fæla Þorstein
Valdimai'sson burt úr stólnum með
tóbaksklútnum, en umræddur Þor-
steinn hreyfir sig hvergi. Fasta-
gestimir sýna kettinum Þorsteini
hina stökustu virðingu og halda
áfram leitinni að bókinni sem þeir
komu til að leita að.
„Ef þú finnur ekki bókina þá finnur
hún þig,“ segir einn viðskiptavinur-
inn.
„Enhveijireraþaðsemkomavið •
á fombókasölum,“ spyr blaðamaður
Braga.
„Það er allur skalinn bæði uppúr
og niðurúr, Davíð, Össur og Dóri
Blöndal sem era kannski að kaupa
einhveija bók handa einhveijum pót-
intátanum.“
Vaktaskipti
„En eftir hvernig bókum er mest
spurt?“ heldur blaðamaður áfram að
spytja.
„Það era allskonar fræðirit, trú-
málarit, bækur um guðspeki og anda-
trú og draumaráðningar era vinsæl-
ar. Það era þó aðallega fræðibækur,
ættfræðibækur og héraðssögubækur
sem seljast mest.“
Tíminn h'ður við búðarrápið allt
fram að hádegi. Það era komin vakta-
skipti, því Aii Gísli, sonur Braga er
mættm- til að leysa föður sinn af. Þor-
steinn köttur Valdimarsson er horf-
inn á braut en í hans stað eru komnir
fastakúnnar sem láta líða úr sér inn-
an um bækur og tímarit liðins tíma og
teyga í sig anganina af reykelsisilm-
inum. Blaðamaður lætur sig einnig
hverfa á braut með nokkrar bækur í
handaijaðrinum og þakkar pent fyrir
innsýn í heim fornbókaverslunarinn-
aði stemmninguna í fombókabúð
inni á venjulegum haustmorgni.
Ef þri finnur ekki
ína, þá finnur hrin