Morgunblaðið - 09.11.2000, Blaðsíða 40

40 FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Þingmenn og
hnefaleikar
KÆRU þingmenn,
það er kominn tími til
að þið verðið kynntir
fyrir íþrótt sem hing-
að til hefur verið
ranglega kynnt á ís-
landi. Það eru áhuga-
mannahnefaleikar
sem um ræðir og það
sem ég ætla að segja
ykkur eru staðreyndh-
sem sýna fram á að
ólympískir hnefaleik-
ar eru með öruggustu
íþróttagreinum sem
til eru í heiminum. Ól-
ympískir hnefaleikar
eru með elstu keppn-
isgreinum sem stund-
aðar hafa verið á Ólympíuleikum
og hafa þeir vérið hluti af Ólymp-
íuleikunum síðan 1904 og með það
góðum árangri að til stendur að
fjölga í greininni og taka inn
hnefaleika fyrir konur fyrir næstu
Ólympíuleika. íslendingar eru ekki
eina þjóðin sem hefur þurft að
taka ákvörðun um það hvort leyfa
skuli ólympíska hnefaleika eða
ekki, allar þjóðir heims hafa lagst
yfir það og niðurstaðan verið sú
sama alls staðar: leyfðir í ljósi
lágrar slysatíðni. Allar þjóðir
heims hafa leyft ólympíska hnefa-
leika nema íslendingar! Hvað veld-
ur því að íslendingum er ekki gert
kleift að stunda íþrótt sem allar
aðrar þjóðir heims stunda? Hver
eru rök þeirra 27 þingmanna sem
greiddu atkvæði á móti því hnefa-
leikafrumvarpi sem lagt var fyrir
Alþingi í vetur og börðust hvað
harðast fyrir því að frumvarpið
yrði fellt? Ég fylgdist náið með
málflutningi og fannst mér aðal-
lega bera á tvenns konar rökum
hjá þeim sem á móti frumvarpinu
voru, má þar nefna höfuðmeiðsl og
háa meiðslatíðni. Við skulum skoða
þetta aðeins nánar. Arið 1986 var
Johns Hopkins-sjúkrastofnuninni í
Bandaríkjunum, sem sérhæfir sig í
lækningum á höfuðmeiðslum, falið
að kanna höfuðmeiðsl hjá áhuga-
hnefaleikamönnum. Þetta var
stærsta rannsókn sem fram hefur
farið á áhugahnefaleikamönnum og
náði yfir fjögur .hundruð iðkendur
frá sex borgum. AiIir voru þeir á
svipuðum aldrí og með mjög líka
fortíð og allir voru þeir á sama
menntunarstigi, niðurstöðurnar
voru afgerandi. Þar til í dag er
þetta stærsta og skipulegasta
rannsókn sem fram
hefur farið í áhuga-
mannahnefaleikum og
það fundust engin
merki um að þeir
hefðu skaddast á
heila, né heldur að
þeir ættu við minnis-
leysi að stríða eða
væru með breytta
rödd. Niðurstöðurnar
voru því þær að það
væri ekki að finna
neinn mælanlegan
skaða, hvorki á heila
né á taugakerfi, af
völdum áhugamanna-
hnefaleika. Keppni í
ólympískum hnefa-
leikum verður að fara fram undir
eftirliti íþróttasambands þess
lands sem hún á að fara fram í.
Hver iðkandi verður að gangast
undir stranga læknisskoðun fyrir
Hnefaleikar
Hvað veldur því, spyr
Guðjón Vilhelm, að Is-
lendingum er ekki gert
kleift að stunda íþrótt
sem allar aðrar þjóðir
heims stunda?
og eftir hverja keppni. Verði iðk-
andi fyrir meiðslum verða að líða
60 til 90 dagar þar til hann má
keppa aftur, eftir því hvers eðlis
meiðslin eru, að því tilskildu að
hann standist læknisskoðun. Öllum
iðkendum er skylt að klæðast
hlífðarbúnaði sem er höfuðhlíf og
verður hún að vera samþykkt af
viðkomandi yfirvöldum í hverju
landi fyrir sig. Allir iðkendur skulu
klæðast punghlífum og allir iðk-
endur skulu klæðast þar til gerð-
um hönskum, sem eru ætlaðir til
iðkunar í ólympískum hnefaleikum,
sem þýðir að þeir eru sérhannaðir
til að draga úr skaðsemi höggsins
og eru merktir með hvítri rönd.
Þessi hvíta rönd verður að lenda á
því svæði sem má slá andstæðing-
inn á, annars telst höggið ekki gilt.
Ólympískir hnefaleikar snúast
um að skora stig og telst sá sigur-
vegari sem hefur skorað fleiri stig
að loknum fjórum tveggja mínútna
Guðjón
Vilhelm
KOSTABOÐ
Allt ab
30%
afsláttur
lotum. Fari annar hvor iðkandinn
15 stig fram úr hinum ber dómara
að stöðva bardagann. Ekki eru
gefin nein aukastig slái annar hinn
niður eða roti andstæðinginn
(þessi regla er til þess fallin að
iðkendur leggi meiri áherslu á
hraða og tækni en höggkraft).
Minna en eitt prósent allra ólymp-
ískra hnefaleikakeppna endar með
rothöggi, þ.a.l. sjáum við að tíðni
rothögga er vart mælanleg.
Árið 1998 gerði öryggisnefnd
íþrótta- og tómstundamála Banda-
ríkjanna rannsókn á tíðni meiðsla í
íþróttum og viti menn, ólympískir
hnefaleikar urðu númer 71 á list-
anum, langt fyrir neðan nær allar
þær íþróttir sem við þekkjum hér
á landi. í Ijósi þessara niðurstaðna
hafa margar þjóðir tekið upp á því
að hvetja til iðkunar á ólympískum
hnefaleikum. Á hverju ári fer fram
keppni í Bandaríkjunum í ólymp-
ískum hnefaleikum sem nefnist
„Silver gloves“ (silfurhanskarnir)
og er hún ætluð krökkum á aldr-
inum 8-15 ára, það eru að meðal-
tali á ári síðustu átta ár um 2.700
þátttakendur sem taka þátt í yfir
2.000 keppnum á ári sem gera um
sex þúsund lotur á ári. Hvað haldið
þið að meiðist margir krakkar í
þessari keppni (sem er sú stærsta
sinnar tegundar í heiminum) á ári?
Svar: Ekki einn. Það hefur ekki
komið upp eitt einasta tilfelli síð-
ustu átta ár þar sem læknishjálpar
hefur verið þörf í kringum þessa
keppni. Og þetta er íþrótt sem á
að vera svo hættuleg. Ef farið er í
víðara samhengi og teknar allar
keppnir sem fram fóru í ólympísk-
um hnefaleikum í Bandaríkjunum
frá 1997-8 þá komu þar upp 98 til-
vik þar sem meiðsl kröfðust lækn-
ishjálpar.
Þetta eru ótrúlegar tölur, 98
meiðslatilvik í keppnum þar sem
þátttakendur voru 22.872 og
keppnirnar voru yfir 23 þúsund
talsins. Þessar tölur ná yfir „Gold-
en gloves“, „Silver gloves" og allar
þær sýningar sem fram fóru á
vegum staðbundinna hnefaleika-
klúbba sem og allar þær fylkja- og
landskeppnir sem náðu yfir
Bandaríkin.
Allt sem ég er búinn að skrifa
hér í þessari grein eru staðreyndir
og ég get sannað þær fyrir hverj-
um sem vill fá að sjá.
Nú langar mig til að spyrja þig,
lesandi góður, í ljósi allra þessara
staðreynda sem hér að framan eru
raktar: Er þetta íþrótt sem á skilið
að vera kippt út úr hópi tuga ann-
arra íþrótta, þar sem tíðni meiðsla
er hærri, og vera bönnuð? Ég segi
fyrir mig: Auðvitað ekki, það á
engin íþrótt sem samþykkt er af
alþjóðaólympíunefndinni og öllum
öðrum löndum heims að vera
bönnuð á íslandi. Við eigum að
virða mannréttindi og reyna frekar
að skapa okkur sérstöðu í öðrum
málefnum en þeim að traðka á
rétti náungans.
Höfundur er þjálfari í ólympískum
hnefaleikum.
OL- OG VINEFNI
ingarsala 10—50% afsl.
' CWE, HE/GAR oX fl.

Einnig afsláttur af áhöldum og ilatum
eigið öl og vín
á ölflösku frá kr. 20
á vínflösku frá kr. 60
mihaldið af heimalöguðu
Iferslunin
7M4RK1Ð
Ármúla 40 Sími: 553 5320
Efndir en
ekki nefndir
„RÍKISSTJÓRNIN ályktar að
stefnt skuli að verulegri fækkun al-
varlegra umferðarslysa fram til árs-
ins 2000. Ríkisstjórnin mun beita sér
fyrir því að opinberir aðilar sem
vinna að umferðarmálum vinni
stefnumarkandi langtímaáætlun íyr-
ir árin 1995 til 2000 um forvarnarað-
gerðir á sviði umferðaröryggismála."
Þannig hljóðar ríkis-
stjórnarsamþykkt sem
gerð var þann 24. nóv-
ember árið 1994.
I greinargerð með
þessari ályktun voru
tilgreindar ýmsar væn-
legar leiðir til að ná
settu marki og sérstak-
lega nefnd nokkur for-
gangsverkefni. Eitt
þeirra var að „sam-
ræma lög og reglur
öðrum umferðarörygg-
isaðgerðum til að
tryggja árangur.“ Lagt
var til að „löggæsla
verði efld og aðgerðir
hennar samræmdar við
aðra aðila sem að um-
ferðaröryggismálum vinna.“ Þá var
sett inn á þennan forgangslista að:
„Veghaldarar efli umferðaröryggis-
þátt í nýbyggingu umferðarmann-
virkja og efli þjónustu sem eykur
umferðaröryggi."
Vissulega eru markmiðin góð sem
sett voru fram í þessari ríkisstjómar-
samþykkt. Lítið hefur hins vegar
orðið úr efndum á þeim sex árum
sem liðin eru frá því þau voru fest á
blað. Og sannarlega er kaldhæðnis-
legt að lesa um þau „forgangsmál"
ríkisstjómarinnar að efla umferðar-
löggæslu og nýbyggingar umferðar-
mannvirkja á sama tíma og hvort
tveggja er skorið niður! Grátlegast
er þó að þurfa að standa frammi fyrir
slíkri orðabrigð í kjölfar þeirrar
þungu slysaöldu sem riðið hefur yfir í
umferðinni að undanfömu með þeim
mannfómum ungs fólks sem dæmin
sanna. Það er til lítils að skrifa
skýrslur á skýrslur ofan og skipa
nefndir sem gera áætlanir um fram-
kvæmdir sem leiða til fækkunar um-
ferðarslysa þegar efndimar vantar.
Nú nýlega kom út enn ein umferð-
aröryggisáætlunin. í formála hennar
segir Sólveig Pétursdóttir dóms-
málaráðherra m.a.: „Ég hef þá bjarg-
föstu trú að þessa þjóðfélagsmein-
semd megi lækna. Við getum fært
stöðu umferðarmála í munheillavæn-
legra horf. Til þess verðum við að efla
eftirlit löggæslu." Og brýnustu við-
fangsefnin að mati dómsmálaráð-
herra era þau „að auka notkun bíl-
belta, spoma gegn ölvunarakstri og
gegn ólöglegum hraðakstri.“ Ráð-
herra vitnar í niðurstöður rannsókn-
amefndar umferðarslysa fyrir árið
1999 sem „sýna að algengustu orsak-
ir og afleiðingar slysa era skortur á
bílbeltanotkun, áfengisneysla og
hraðakstur og nefndin komst að sam-
bærilegum niðurstöðum vegna slysa
á árinu 1998.“
Þegar þessi orð era skoðuð hlýtur
maður að velta fyrir sér á hverju hin
„bjargfasta trú“ ráðherrans hvíli.
Enn sem komið er virðist hún vera
einungis orðin tóm. Hvernig er t.d.
hægt að ætlast til að hægt sé að auka
notkun bílbelta, spoma við hrað- og
ölvunarakstri og bæta umferðar-
mannvirki á sama tíma og ekkert
fjármagn fæst til að hrinda þeim
markmiðum í framkvæmd? Sam-
kvæmt upplýsingum sem fram koma
í títtnefndri umferðaröryggisáætlun
var mikill meirihluti þeirra sem lét-
ust í umferðarslysum, sem farþegar
eða ökumenn í bílum á áranum 1987-
1999, ekki í bílbelti. Á þessu tímabili
lést 191 einstaklingur í umferðar-
slysum annaðhvort sem farþegar eða
bílstjórai’. Þar af sátu 71 með bílbelt-
ið spennt en 121 gerðu það ekki.
Flestir sem létust hefðu lifað slysið af
hefðu þeir notað bílbelti, svo vitnað
sé í skýrslu rannsóknamefndar um-
ferðarslysa.
Það er löngu viðurkennd stað-
reynd að afleiðingar umferðarslysa
era í jöfnu hlutfalli við þann hraða
sem bíllinn var á þegar
slysið varð: Því meiri
hraði því alvarlegri
áverkar. Þá er það
einnig sorgleg stað-
reynd að fimmta hvert
banaslys á íslandi teng-
ist ölvun við akstur. Á
undanfömum áram
hefur hlutfall látinna og
mikið slasaðra í um-
ferðarslysum í dreifbýli
aukist umtalsvert.
Ástæðan er einföld:
Umferðareftirlit utan
þéttbýlis hefur nánast
lagst af á undanförnum
árum ef frá er talið
þjóðvegaeftirlit lög-
reglunnar á Blönduósi
sem skilað hefur miklum árangri.
Þar af leiðir að ökumenn komast upp
með að aka án bílbelta, undir áhrifum
áfengis eða á manndrápshraða á
þjóðvegakerfi sem er fyrir löngu
hætt að bera umferðarþungann. Á
sama tíma er umferðarlöggæsla
skorin niður og dregið úr fram-
kvæmdum á nauðsynlegum umferð-
armannvirkjum. Og enn era samdar
Umferðaröryggi
Það er til lítils að skrifa
skýrslur á skýrslur ofan
og skipa nefndir sem
gera áætlanir um fram-
kvæmdir sem leiða til
fækkunar umferðar-
slysa, segir Ólína
Þorvarðardóttir, þegar
efndirnar vantar,
skýrslur og sett háleit markmið. Og
enn boðar dómsmálaráðherra nýja
umferðaröryggisáætlun til næstu
fjögurra ára. Þar segir ráðherra orð-
rétt:
„Einnig þarf að gera áætlun til
lengri tíma, t.d. til 12 ára í samræmi
viðog með hliðsjón af vegaáætlun.
Hún feli í sér bæði markmiðssetn-
ingu og framkvæmdaáætlun. Verk-
efnum verði forgangsraðað á grand-
velli mats á því hvernig fjármunir
nýtast best til að spoma gegn um-
ferðarslysum." Sem sagt, enn ein
skýrslan í burðarliðnum. Enn ein
„markmiðssetningin" fram undan;
enn ein framkvæmdaáætlunin og
enn einn starfshópurinn. En nýjar
skýrslur og háleit markmið duga
skammt ein sér og eru auk þess eng-
in huggun fyrir þá sem misst hafa
sína nánustu á altari þess aðgæslu-
leysis, mér liggur við að segja van-
rækslu, sem ríkt hefur í umferðar-
málum á Islandi undanfarna áratugi.
Innantóm orð era ekki traust und-
irstaða fyrir „bjargfasta trú“. f slensk
þjóð á kröfu á því að yfirvöld gripi til
markvissra aðgerða til þess að
spoma gegn þeim mannfórnum sem
framdar era í umferðinni ár hvert.
Það er nóg komið af orðum, nú viljum
við efndir.
Höfundur er þátttakandi í Stanz-
hópnum, bnráttuhópi gcgn
umferðnrslysum.
Ólína
Þorvarðardóttir
Ókeypis lögfræðiaðstoð
öll fimmtudagskvöld milli kl. 19.30 og 22.00 í síma 551 1012
Orator, félag laganema