Morgunblaðið - 09.11.2000, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2000 4Í)
virk«
& s§ cslasio
*&****>
e * * jpÍ3dE?flÍ««*
...ef þú kaupirfimm 1
iý y W 1 Flamme d'amore *
y* * * kristalsglös. |
JpK\ c Gerið góð kaup! "2 S
•í.' (MmíL
ia io-i8, 9* 10-14. Bæjarlind i-3, sími 544 40 44 A
TILBOÐ ^
Rúllukragapeysa 2.900 • Buxur 3.900 • Bolir 1.900 • Hnepptar peysur 4.900 • Skyrtur 2.900
STÆRRI STÆRÐIR • FALLEGUR FATNAÐUR
Stærðir 34-46
PARTTWO
Kringlunni 8-12 • s. 568 6845
Þróun mála
á landsbyggðinni
RAÐSTEFNA um
þróun mála á lands-
byggðinni var haldin í
Háskólanum á Ákur-
eyri í haust. Þessi ráð-
stefna var hin fjórða í
röðinni af árlegum
ráðstefnum hjá sam-
tökunum „Nordic-
Scottish University
Network for Rural
and Regional Develop-
ment“.
Ráðstefnunni var
stjórnað af Inga Rún-
ari Eðvaldssyni sem
er hinn íslenski sam-
starfsaðili samtakanna
hér á landi. Á ráð-
stefnunni voru fjórir málaflokkar
til umfjöllunar: Þróun mála á hverj-
um stað í fámennum byggðarlög-
um, hvernig landsbyggðin metur
sjálfa sig, víxlverkun þéttbýlis og
dreifbýlis og þjónusta og menntun
á landsbyggðinni.
Noddy McMinn sagði frá skosk-
um smábændum á skoska hálend-
inu og baráttu þeirra fyrir að fá
meira land en til þess þarf laga-
breytingu. I meira en öld hafa stór-
bændur átt landið. Bændur sem
bjuggu á jarðskikum voru reknir
burt svo að jarðirnar gætu stækkað
og hentað betur fyrir fjárbúskap,
kornrækt eða veiðimennsku. Núna
er verið að breyta lögunum.
Erindi fmnsku fyrirlesaranna
fjölluðu um þá þróun landsbyggð-
arinnar sem inngangur og þátttaka
Finna í Evrópusambandinu leiddi
til.
Hilkka Vihinen talaði um endur-
skipulagningu hreppanna sem átti
sér stað áður en hafín var fram-
kvæmd stuðningsáætlunar fyrir
hreppana. Tuula Isosuo fjallaði um
stuðningsáætlun fyrir hreppana
sem landbúnaðarráðuneytið í Finn-
landi kom af stað þegar ljóst var að
hrepparnir höfðu fleiri góðar hug-
myndir en þær sem Evrópusam-
bandið gat fjármagnað.
Finnska áætlunin nefnist POMO
og gerði mönnum kleift að bregðast
við til aðstoðar fínnskum þorpum
og hreppum, m.a. með því að stofna
virk félagasamtök íbúanna á staðn-
um (Local Action Groups).
Ríkisstjórnin hefur nú hvatt öll
sveitarfélög á landsbyggðinni til að
stofna slík félagasamtök.
Heikki Eskelinen sagði frá
evrópskri samvinnu sem stefndi að
því að skapa pólitíska samstöðu um
frekari samvinnu íbúa dreifbýlis og
þéttbýlis. Að hans mati var einmitt
þessi norræna-skoska samvinna
gott dæmi um hvernig fólk, sem
hefði fengið svipað uppeldi og hefði
svipað gildismat, ætti auðveldara
_ Frfða Vala
Asbjörnsdóttir
með að skilja hvert
annað heldur en fólk
sem kemur frá ólíkum
menningarsvæðum og
loftslagi, t.d. fólk frá
Norður- og Suður-
Evrópu.
Antony Lindgi'en
frá háskólanum í Lu-
leá fjallaði um þau
sveitarfélög í Norður-
Svíþjóð þar sem eru
stíflur fyrir vatnsorku-
ver. En þau fá árlega
bætur eða óþæginda-
þóknun til nota fyrir
íbúana á svæðunum
þar sem stíflurnar eru.
Rannsóknir Lind-
grens leiddu í ljós að í flestum til-
fellum ákvað sveitarstjórnin hvern-
ig þessum peningum var varið - og
var það ekki alltaf til bóta fyrir
byggðirnar þar sem stíflurnar eru.
Byggö
Fjarnám er spennandi
tækifæri til framhalds-
menntunar, segir Fríða
Vala Ásbjörnsddttir,
fyrir þá sem eiga ekki
heimangengt.
Framlag Norðmanna fjallaði um
mismun á lífí unga fólksins í lönd-
unum nálægt heimskautsbaugnum
- bæði varðandi ólíkt kyn og ólík
lönd.
Aðeins einn þátttakandi var frá
Danmörku og var hann reyndar sá
eini sem ekki var tengdur háskóla.
Það var Barbara Diklev. Hún er
starfsmaður „Hele Norden skal
leve“ sem er samstarfsvettvangur
frjálsra félagasamtaka á Norður-
löndum sem bera hag landsbyggð-
arinnar fyrir brjósti. Heimsókn
hennar til Islands var í fyrsta lagi
til að taka þátt í ráðstefnunni og
einnig að veita stuðning átaki á
stofnun áþekkra félagasamtaka á
Islandi og þau sem til eru á hinum
Norðurlöndunum. íslensku sam-
tökin mætti kalla „Landsbyggðin
lifi“, og myndu þau stuðla að betra
lífí á landsbyggðinni. í fyrirlestri
sínum fjallaði Barbara um skóla á
landsbyggðinni. Kom hún þar fram
með þrjár ástæður fyrir skólahaldi
á landsbyggðinni: Skólinn er fé-
lagsleg og menningarleg undir-
staða hins litla sveitarfélags og
skólinn býður líka upp á möguleika
á sameiginlegum uppákomum.
Þeirrar skoðunar gætir oft í sveit-
arfélögum að hægt sé að spara pen-
inga með því að leggja skóla niður.
I mörgum sveitarfélögum í Dan-
mörku hafa menn skipt um skoðun
hvað þetta varðar vegna þess að út-
gjöldin verða meiri sé til lengri
tíma litið. Ungar fjölskyldur hætta
að flytjast til staðarins og húsin
standa auð. Tími til leikja minnkar
að sama skapi og tími í flutninga
vex. Dagur í lífi yngstu barnanna
er svo stuttur að nauðsynlegt er að
gefa þeim eins mikil tækifæri og
mögulegt er til að leika sér og læra.
Ein af lausnunum á vandamálum
einangi-unar kann að vera meiri
notkun Netsins - jafnvel líka fyi’ir
yngstu kynslóðina. Þannig fæst
hvatning frá öðrum og einnig má
samnýta kennslugögn á Netinu.
Barbara lagði áherslu á að
vandamálin væru nær því þau sömu
á öllum Norðurlöndunum og benti á
heimasíðu „Hele Norden skal
Leve“: www.hele-norden.dk.
Flest erindin voru frá íslandi,
enda flestir þátttakenda þaðan.
Forstöðumaður þróunarsviðs
Byggðastofnunar á Sauðárkróki,
Bjarki Jóhannesson, talaði um
landbúnaðar- og hreppapólitík á
Islandi og vandamálin sem verða á
vegi þeirra sem vinna að þróunar-
málum í svo víðáttumiklu landi.
Ingi Rúnar Eðvarðsson benti á
hvernig Háskólinn á Akureyri hef-
ur opnað dyr að nýrri þróun á sínu
svæði. Núna koma þangað mun
fleiri vel menntaðir einstaklingar
en áður. Gott dæmi um þetta er að í
kjölfar tækifæris til hjúkrunar-
náms á Akureyri hefur orðið mun
auðveldara að ráða fólk til starfa
við Fjórðungssjúkrahúsið á Akur-
eyri. Rektor Háskólans á Akureyri,
Þorsteinn Gunnarsson, sagði frá
því í sínu framsöguerindi að hlut-
fallslegur fjöldi nemenda sem
stundar nám við Háskólann á Ak-
ureyri og sest að utan háskólabæj-
arins er fjórum sinnum meiri en í
Reykjavík. Staðsetning háskóla úti
á landsbyggðinni virðist því koma
að meira gagni varðandi atvinnu-
uppbyggingu í landinu öllu heldur
en staðsetning háskóla í höfuðborg-
inni. Áheyrendur kunnu vel að
meta þetta sjónarmið. Einnig virt-
ist hið nýja fjarnám vera spennandi
tækifæri varðandi framhaldsmenn-
tun fyrir þá sem eiga ekki heiman-
gengt.
Ráðstefnan á Akureyri var góð
og mjög vel heppnuð og getur hinn
ungi háskóli á Akureyri verið stolt-
ur af henni. Niðurstöður margra
rannsókna má nota á ýmsa vegu.
Er það hlutverk stjórnmálamanna
og embættismanna að nýta niður-
stöðurnar til þess að koma málum,
sem eru til hagsbóta fyrir lands-
byggðina, í framkvæmd.
Höfundur er formaður undirb ún-
ingsnefndar að stofnun samtakanna
„Landsbyggðin Iifi“.
Loftpressur
Skrúfupressur
-stimpilpressur
GRACE
ROSNER
Kvensíðbuxur
þrjár skálmalengdir
mikið úrval
Suðurlandsbraut 50, sími 533 0100,
(bláu húsin við Fákafen).
Opið virka daqa 10-18, lauqard. 10-16.
Allar stærðir og gerðir.
Hagstætt verð.
Eigum einnig
loftþurrkara
í mörgum stærðum
og gerðum.
Komið og skoðið
í sýningarsal okkar
í Akralind 1, Kópavogi.
Aðstoðum við val á
loftpressum og
loftþurrkurum
í samæmi við
afkastaþörf fyrirtækja.
PAÐ LIGGUR I LOFTINU
iWSHÁi s mKÍ Hr«
Akralind 1, 200 Kópavogur,
sími 564 3000.
NY GLÆSILEG VERSLUN I KRINGLUNNI