Morgunblaðið - 15.11.2000, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 15. NÓVEMBER 2000 1 3
FRÉTTIR
Bill Jordan, framkvæmdastjóri Alþjóðasambands fijálsra verkalýðsfélaga, ávarpaði þing ASÍ
BILL Jordan, framkvæmdastjóri Al-
þjóðasambands frjálsra verkalýðsfé-
laga (ICFTU), segir mikilvægt að
hugað verði að neikvæðum hliðum al-
þjóðavæðingarinnar. Það verði að
tryggja öllu launafólki lágmarksrétt-
indi og öryggisnet. Hann sagði í ræðu
á þingi ASI að það skorti pólitískan
viija að uppræta fátækt úr heiminum.
Til að sjá þróunarlöndunum í eitt ár
fyrir grunnheilsugæslu, menntun,
vatni, hreinlætásaðstöðu og næringu
þyrfti minna fé en þær 50 milljónir
dollara, sem á hverju ári væri varið í
sígarettur í Evrópu einni.
ICFTU eru 50 ára gömul samtök
sem ná til verkalýðsfélaga í 145 lönd-
um. Innan þess eru um 123 mUljónir
félaga, þar af um 43 mUljónir kvenna.
Sambandið hefur náin tengsl við
Evrópusamband verkalýðsfélaga og
Alþjóða vinnumálastofnunina.
Erum ekki á móti
alþjóðavæðingu
,Aiþjóðasamband frjálsra verka-
lýðsfélaga er ekki andvígt alþjóða-
væðingu,“ sagði Jordan í samtaU við
Morgunblaðið. „Við teljum að í al-
þjóðavæðingunni feUst miklir mögu-
leikar fyrir allan heiminn. En við vör-
um eindregið við neikvæðum hliðum
alþjóðavæðingarinnar. Við höfum
hvatt þjóðarleiðtoga til að taka með í
reikningin þá sem ekki hagnast af al-
þjóðavæðingu. Við teljum að í þróun-
arríkjunum verði að vera tU staðar fé-
lagslegt öryggisnet. Staðan er víða sú
í þessum löndum að ef þú hefur ekki
vinnu ertu i algjörri fátækt og nýtur
alls engra félagslegra réttinda. Við
teljum að það verði að byggja upp
heUbrigðis- og ahnannatrygginga-
kerfi í þessum löndum. Við teljum að
slíkt félagslegt öryggiskerfi byggi
upp stöðugleika í þessum löndum,
sem þau þurfa nauðsynlega á að
halda.
Það er athyglisvert að skoða það
sem gerðist í A-Asíu fyrir nokkrum
árum. Þar hafði milljónum manna
verið lyft úr fátækt meðan ríkin nutu
efnahagslegrar velgengni, en á ör-
skömmum tíma var fótum kippt und-
an þeim og þeir voru jafnvel enn verr
standir en áður. Ef þarna hefði verið
til staðar lágmarksöryggisnet hefði
það hjálpað löndunum til að koma á
Allir launþegar
búi við félagslegt
öryggisnet
Framkvæmdastjóri Alþjóðasambands
frjálsra verkalýðsfélaga ávarpaði þing ASI í
gær. Hann gagnrýndi alþjóðavæðinguna og
sagði að pólitískan vilja skorti til að útrýma
fátækt í heiminum.
efnahagslegum stöðug-
leika. Það eru því
skynsamleg eftiahagsleg
rök fyrir kröfum okkar.
Málið snýst ekki bara
um manngæsku.
Barnaþrælkun enn
að aukast í heiminum
Við teljum einnig að í
heimi þar sem ftjáls
markaður ræður ríkjum
verði að standa vörð um
réttindi launamanna. í
því sambandi höfum við
lagt mesta áherslu á
nokkur atriði. I fyrsta
lagi frelsi launþega til að
vera í verkalýðsfélagi.
Þessi krafa er ekki sett fram til þess
að fjölga félagsmönnum okkar heldur
teljum við að sagan hafi kennt mönn-
um að þar sem verkalýðsfélög hafa
fengið að starfa og þróast hafi vöxtur
orðið stöðugri og jafnari. Stærsti
ókosturinn við alþjóðavæðinguna er
að hún felur ekki í sér neina tilraun til
að skipta hinum efnahagslega ávinn-
ingi með réttlátum hætti.
I öðru lagi leggjum við mikla
áherslu á jafnrétti og að útrýma mis-
rétti af öllu tagi. Þama
erum við auðvitað fyrst
og fremst að hugsa um
stöðu kvenna, sem
sækja út á vinnu-
markaðinn af miklum
krafti um þessar
mundir.
í þriðja lagi berj-
umst við gegn bama-
þrælkun. Nú eru um
250 milljónir barna í
bamaþrælkun og sú
tala hefur hækkað á
síðustu ámm og flest
bendir til að bama-
þrælkun sé enn að auk-
ast í heiminum.
Ef tækist að koma á
lágmarksréttindum launafólks alls
staðar í heiminum fælist í því vöm
gegn því sem stundum er rætt um, að
ódýrt vinnuafl í þróunarríkjunum
taki vinnu frá fólki á Vesturlöndum.
Ef stéttarfélög væm til staðar í þess-
um löndum og þeim væri kleift að
setja fram kröfur og gera samninga
myndi draga úr þessu.
Kína er gott dæmi. Þar hefur
launafólk ekki frelsi til að ganga í
verkalýðsfélög. Allir kjarasamningar
Bill
Jordan
em gerðir af ríkisreknum verkalýðs-
félögum. Afleiðingin er sú að vinnuafl
í Kína er það ódýrasta í heimi. Þar
sem ekki em íyrir hendi í Kína þau
lágmarksréttindi sem ég minntist á
er landið mjög eftirsótt af fjárfestum.
Næstum helmingur af öllum fjárfest-
ingum í þróunarríkjunum á sér stað í
Kína. Það getur ekki verið tilviljun."
Þörf á breytingum innan
verkalýðshreyfíngarinnar
Jordan sagði að alþjóðavæðingin
og þær miklu breytingar sem hefðu
átt sér stað í heiminum kölluðu líka á
breytingar hjá verkalýðshreyfing-
unni.
,JVÍér er kunnugt um að eitt af
meginverkefnum þings Alþýðusam-
bands Islands er skipulagsmál og
þörf verkalýðshreyfingarinnar á að
breyta starfsháttum. Þetta er einnig
eitt af mikilvægustu málum ICFTU.
Nýverið tóku fulltrúar verkalýðsfé-
laga frá 143 löndum víða um heim
ákvörðun að endurskoða starfshætti
hinnar alþjóðlegu verkalýðshreyfing-
ar, þar á meðal allra stærstu verka-
lýðssambanda heims. Endurskoðun-
in, sem við köllum árþúsunda-
verkefnið, miðar að því að skoða
hvemig við getum unnið af enn meiri
krafti og á markvissari hátt í heimi
sem er sífellt að taka breytingum.
Meðal þess sem við þurfum að taka
tillit til er nýir þættir eins og mikil
þátttaka kvenna á vinnumarkaðnum
og aukning í því sem við getum kallað
skammtímaráðningar. Þá er ég að
tala um ráðningar þar sem ekki er
gerður neinn samningur við þig af
neinu tagi. Þú ert ráðinn til tiltekinna
verkefna og hættir þegar þeim er lok-
ið eða þegar vinnuveitandanum hent-
ar. Þetta er það svið vinnumarkaðar-
ins sem vex hraðast um þessar
mundir bæði í þróunarríkjunum og á
Vesturlöndum. Það sjá allir hve mikill
hyldýpismunur er á stöðu þess manns
sem ráðinn er tíl starfa á tilteknum
launum og á tilteknum réttindum,
starf sem hann gegnir hugsanlega
alla starfsævina, og þess manns sem
er í skammtímavinnu og er í sömu
stöðu og hafnarverkamenn voru á
kreppuárunum þegar þeir fengu
vinnu annan daginn en enga vinnu
hinn daginn.
Það er einnig orðið mjög algengt að
stór fyrirtæki séu brotin upp í smærri
fyrirtæki. Þetta þýðir að launamenn
njóta ekki sama öryggis í smærri fyr-
irtækjunum og menn nutu í stóra fyr-
irtækinu. Skyndilega standa menn
frammi fyrir vinnu aðeins til skamms
tíma og útboði á tilteknum verkum og
þjónustu. Markmiðið með breyting-
unum er beinlínis að draga úr starf-
söryggi starfsmanna. Þetta er staða
sem er orðin algeng í mörgum iðn-
ríkjum,“ segir Jordan.
Stuðningsmaður
Evrópusambandsins
Jordan er eindreginn stuðnings-
maður Evrópusambandsins og segir
að í gegnum aðild að sambandinu hafi
launþegar náð að tryggja betur rétt-
indi sín. Hann segir að almennt gfidi
það að ríki sem vinni náið saman í
efnahagsmálum nái betri árangri en
ríki sem gera það ekki. Reynslan af
efnahagsbandalögum í Asíu, S-Amer-
íku, Afríku og víðar sanni þetta. Hann
bendir einnig á þá hættu sem smáum
gjaldmiðlum stafar frá árásum spá-
kaupmanna. Gjaldmiðill Malasíu hafi
t.d. orðið fyrir árásum í Asíu-krepp-
unni þar sem spákaupmenn töldu að
hann stæði höllum fæti.
„Sama gerðist í Mexíkó þegar
milljarðar dollara voru fluttir frá
landinu á 48 klukkutímum vegna
árása spákaupmanna. Afleiðingin var
sú að kaupmáttur launafólks í Mexíkó
lækkaði um helming á örskömmum
tíma. Innan sex mánaða höfðu millj-
ónir launþega misst vinnuna. Þetta
sýnir hvaða völd hinn alþjóðlegi íjár-
málamarkaður hefur.“
Rafræna kosningakerfíð Kjarval notað á þingi Alþýðusambandsins
Einfalt og hentar vel til
kosninga í hlutafélögum
Gagnrýndu
framboð Ara
Skúlasonar
BIRGIR Björgvinsson og Jóhann
Símonarson, fulltrúar Sjómannafé-
lags Reykjavíkur á þingi Alþýðu-
sambandsins, kvöddu sér hljóðs undir
umræðuliðnum önnur mál á þinginu í
gær og gagnrýndu þá ákvörðun Ara
Skúlasonar að gefa kost á sér tíl for-
seta ASÍ.
Birgir beindi orðum sínum að Ai’a
og sagði að þótt hagfræðingar væru
ágætir til síns brúks ættu þeir ekkert
erindi í forystuembættí samtaka
launafólks. „I mínum augum, félagar,
er það svipað að kjósa hagfræðing
sem forystumann ASI eins og að láta
verkamann eða sjómann verða rektor
Háskóla íslands," sagði Birgir.
Jóhann sagði að mótframboð Ara
gegn Grétari Þorsteinssyni, forseta
ASÍ, væri aðför að Grétari. Spurði
hann í hvaða félagi Ari Skúlason væri
innan samtaka launþega og við hvað
hann hefði unnið um dagana.
Ari er félagsmaður í Félagi
tæknifóiks í rafiðnaði
Ari svaraði gagnrýninni. Sagðist
hann vera félagsmaður í félagi tækni-
fólks í rafiðnaði, líkt og fleiri starfs-
menn á skrifstofu ASI, þótt flestir
væru þeir félagar í VR. Ari sagðist
hafa unnið í saltfiski á Hellissandi
sem unglingur og fram að tvítugsaldri
og á skrifstofu SIS samhliða námi við
Háskóla íslands. Því næst hefði tekið
við fjögurra ára háskólanám í Dan-
mörku, og sagðist hann hafa unnið
þar við ræstingar með námi allan
þann tíma. Frá því að háskólanámi
lauk sagðist Ari fyrst hafa unnið hjá
kjararannsóknarnefnd og hjá ASÍ.
JENS Fylkisson, sér-
fræðingur hjá Einar J.
Skúlasyni hf., segir að
kosningakerfið Kjarval,
sem notað er á þingi
ASÍ, geti nýst til kosn-
inga á hluthafafundum
fyrirtækja og á félags-
fundum og sé einfalt og
hentugt í notkun.
Rafræna kosninga-
kerfið byggist á því að
fulltrúar á ASÍ-þinginu
nota strikamerki, sem
þeir fá í upphafi þings,
til að kjósa með því að
renna strikamerkinu í
gegnum lesara sem les
atkvæði þess sem kýs og
kjósandinn smellir síðan
á þann eða þá sem hann
ætlar að kjósa. Kostir
kerfisins eru m.a. þeir
að útilokað er að við-
komandi geti gert ógilt
vegna mistaka. Full-
trúar á ASI-þinginu fara
með atkvæði félags-
manna sinna sem hlut-
fall af stærð félaganna og er því
mismunandi vægi á bak við hvert
atkvæði. Jens sagði að einn af kost-
um kerfísins væri að það tæki tillit
til þessa mismunandi atkvæðavæg-
is. Meginkostur þess væri þó sá að
morgun þegar kosning-
ar fara fram á ASI-
þinginu, en í gær æfðu
þingfulltrúar sig á kerf-
inu og sagði Jens að það
hefði gengið vel. Fólk
sem væri kunnugt tölv-
um hefði haft á orði að
kerfið væri mjög einfalt.
Þeir sem ekki höfðu
unnið með tölvur hefðu
ekki heldur átt í stór-
vandræðum með að
kjósa, en sumir þyrftu
að yfírvinna óttann við
tölvurnar.
Fyrsta æfing á kerf-
inu fór hins vegar fram
fyrir þingið, en smiðir
sem sáu um uppsetn-
ingu kjörklefanna tóku
þátt í henni. Kosið var
milli ellefu mismunandi
tegunda af flatbökum.
Þess má geta að flestir
völdu flatböku með an-
anas, lauk og sveppum
og aðeins einn vildi fá
flatböku með blóðmör.
Jens og samstarfsmenn hans hjá
EJS hafa kannað ýmsar leiðir við
rafrænar kosningar. Þeir fengu
fyrr á þessu ári fyrstu verðlaun í
samkeppni dómsmálaráðuneytisins
um rafrænt kosningakerfi.
Morgunblaðið/Þorkell
Flestum fulltrúum á þingi ASÍ gekk vel að kjósa með njrja rafræna kosningakerfinu.
niðurstaða atkvæðagreiðslunnar
fengist nánast um leið og atkvæða-
greiðslu væri lokið, en ástæðan fyr-
ir því að ASÍ óskaði eftir að ESJ
léti hanna rafrænt atkvæða-
greiðslukerfi var einmitt sú að mik-
ill tími hefur farið í atkvæðagreiðsl-
ur á þingum þess.
Flestir kusu flatböku með
ananas, lauk og sveppum
Reyna mun á kerfið í dag og á