Morgunblaðið - 15.11.2000, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MIÐVIKUDAGUR 15. NÓVEMBER 2000 45
--------------------------------%•
I hvaða heimi birtu og
samskipta búa þeir?
NÚ HAFA nokkrir
þingmenn lagt fram
frumvarp til laga um
að komið verði á tvö-
földum sumartíma á
Islandi. Já, tvöföldum,
vegna þess að svo vill
til að sumarið 1968
var hér sumartími
þegar ákveðið var að
hreyfa klukkuna ekki
frekar, þ.e. að færa
hana ekki aftur til
rétts staðartíma. Af-
leiðingin varð sú að
hádegi á landinu varð
milli kl. eitt og tvö á
daginn. Flestir þeirra
sem þekktu öll vand-
ræðin og fyrirhöfnina sem fylgdi
því rokki sem verið hafði með
klukkuna fögnuðu þessari breyt-
ingu og létu minni morgunbirtu og
flutning hádegisins gott heita.
Greinargerð
þingmannanna
Greinargerð hefur verið lögð
fram með frumvarpinu. Eftir lest-
ur hennar vaknar sú spurning
hvort verið geti að svona greinar-
gerðir séu í raun taldar gjaldgeng-
ar á Alþingi íslendinga. Hér á eftir
ætla ég aðeins að taka á örfáum at-
riðum sem mjög stinga í augu í
greinargerðinni og hafa í raun vak-
ið upp þá spurningu hvort frumv-
arpsflytjendurnir búi í einhverjum
hugarheimi sem eigi lítið skylt við
raunveruleikann.
Vísað er til þess að í skýrslu frá
1996 segi að engin meiriháttar
vandamál séu því samfara að við-
halda sumartíma í Evrópu þó
nokkur óþægindi geti hlotist af
tímabreytingu. Já-
kvæðu atriðin séu:
nokkur orkusparnað-
ur, betri birtuskilyrði
fyrir útivist og að auk-
in birta síðla dags hafi
jákvæð áhrif á ferða-
mannaþjónustu. Þá sé
sagt að vegna aukinn-
ar birtu sé slysatíðni
lægri yfir sumartí-
mann en vetrartí-
mann. Ekki verður
séð að síðasta atriðið
sé mikið innlegg inn í
umræðu um það hvort
flýta eigi klukkunni
yfir sumartímann, ár-
stíðunum verður ekki
breytt.
I greinargerð þingmannanna
segir ennfremur: „Upptaka sumar-
tíma með þeim hætti sem hér er
lýst leiðir til þess að á sumrin
verður sólin hæst á lofti um klukk-
an hálfþrjú á daginn á vesturhluta
landsins.
Þetta þýðir að dagurinn er tek-
inn fyrr og vinnutíma lýkur fyrr en
á vetrum. Með þessu móti hefur al-
menningur meiri möguleika á að
njóta sólar og góðviðrisdaga á
sumrin. Þannig eru líkur til þess að
hér gæti skapast sérstök sumar-
stemmning eins og gerist í nágr-
annalöndum í Evrópu. Fólk hefði
mun betri tækifæri til þess að
njóta útiveru eftir að vinudegi lýk-
ur og þannig yrðu lifnaðarhættir
almennings heilbrigðari.“
Sól og birta
Ef litið er til sumardags, t.d. 15.
júlí, kemur eftirfarandi í ljós varð-
andi tíma og birtu:
Klukkur
Búa frumvarpsflytjend-
urnir, spyr Ragnar
Ingimarsson, 1 einhverj-
um hugarheimi sem
lítið á skylt við raun-
veruleikann?
Klukkan látin vera óbreytt á
staðartíma
Staður sólris sólarlag myrkur*
Reykjavík 3:41 23:24 ekkert
Akureyri 2:56 23:37 ekkert
London 4:01 20:12 20:56
Róm 4:48 19:44 20:16
* myrkur telst skollið á þegar ekki
er lengur verkljóst úti við.
Klukkunni flýtt um eina klukku-
stund. Staður sólris sólarlag myrkur
Reykjavík 4:41 00:24 ekkert
Akureyri 3:56 00:37 ekkert
London 5:01 21:12 21:56
Róm 5:48 20:44 21:16
Með samanburði þessara tveggja
taflna má sjá að þeir sem búa
sunnar í álfunni hafa nokkurn
ávinning af flýtingu klukkunnar að
því er varðar birtu að kvöldi. Þrátt
fyrir þetta er nú sums staðar (t.d. í
Frakklandi) rætt um það í alvöru
að fella niður sumartímann vegna
allra þeirra vandræða sem tíma-
breytingin hefur í för með sér. Að
því er okkur varðar má sjá að
ávinningurinn er óverulegur enda
hjá Háskóla íslands hefur Röskva
lagt mikla áherslu á að fyrirtæki
okkar stúdenta, Félagsstofnun stúd-
enta, sýni frumkvæði í umhverfis-
málum. Fyrr á þessu ári samþykkti
stjórn FS markvissar aðgerðir í um-
hverfisátt, sem fela m.a. í sér flokkun
sorps innan fyrirtækisins og fram-
sæknar umhverfisaðgerðir á leik-
skólum FS. Þessar aðgerðir voru
einungis fyrstu skrefin í þessa átt og
FS mun halda áfram að gera fyrir-
tækið eins umhverfisvænt og kostur
er.
Skref fram á við
Með því að bjóða upp á þverfag-
legt meistarapróf í umhverfisfræð-
um, stunda vísindalegar rannsóknir,
auk þess að stuðla að fræðilegri um-
ræðu í samfélaginu getur Háskólinn
tekið þá forystu í umhverfismálum
sem hann hefur alla burði til. Fyrsta
skrefið í þá átt er að samþykkja um-
hverfisstefnu Háskólans sem liggur
fyrir háskólafundi og skipa öflugan
starfshóp til að koma metnaðarfullri
áætlun í framkvæmd.
Röskva hefur sýnt mikið frum-
kvæði í umhverfismálum á þessu
starfsári og Háskóli íslands getur nú
stigið stórt skref fram á við. Það er
eindregin von Röskvu að háskóla-
fundarfulltráar samþykki stefnuna
og sýni þannig eindregin vilja sinn til
að gera umhverfismálum hátt undir
höfði. Háskólinn á sem helsta vís-
inda- og menningarstofnun þjóðar-
innar að vera í fararbroddi í um-
hverfismálum, enda eru þau ein allra
brýnustu viðfangsefni nýrrar aldar.
Höfundur situr í Stúdentaráði fyrir
Röskvu.
l'JR & DJÁSN . GARÐATORG 7 • GARÐABÆR • SÍMI 565 9955 • FAX 565 9977
AbTD-cAIrí *
S19)
Iðnbúð 1,210 Garðabæ sími 565 8060 Collection
Sturtuklefar
Vandaðir sturtuklefar frá Ifö og Megius
úr plasti og öryggisgleri, rúnaðir og
hornlaga. Horn og framhurðir, einnig
heilir klefar.
74 - 80 - Hornlaga
77 - 80 - Rúnaðir
87 - 90 - Rúnaðir
86 - 92 - Hornlaga
T6Í1GI
iinytmr—
SmiðjuvegiU • 200Kópavogur
Sími: 564 1088 • Fax: 5641089 • tengi.is
KOSTABOO
Allt aö
afsláttur
Fagleg rábgjöf
Fullkomin tölvuteiknun '
riform
Fyrsta flokks hönnunarvinna hátúni6A(íhúsn. Fönix)slMi: 5524420
bjart allan sólarhringinn hér á ís-
landi yfir stóran hluta sumarsins
eða allt frá miðjum maí fram til
byrjunar ágúst. Flýting klukkunn-
ar flytur okkur ekki suður á veður-
sælli breiddargráður þar sem götu-
líf þrífst vel, slíkt eru hugarórar.
En hvað með vor og haust, er
ekki mikinn ávinning að hafa ef
klukkunni er flýtt?
Lítum á 7. október.
Klukkan látin vera óbreytt á
staðartíma
Staður birting sólris sólarl. myrkur
Reykjavík 7:07 7:55 18:35 19:22
Akureyri 6:52 7:42 18:17 19:07
Klukkunni flýtt um eina klukku-
stund
Staður birting sólris sólarl. myrkur
Reykjavík 8:07 8:55 19:35 20:22
Akureyri 7:52 8:42 19:17 20:07
Eins og sjá má versnar birtustaðan
verulega á haustdögum ef klukk-
unni er flýtt. Hið sama gerist líka
snemma vors. Þegar litið er á þess-
ar tölur hlýtur sú hugsun að vakna
hvort ekki væri til bóta að seinka
klukkunni fremur en að flýta henni
á þessum árstíma. Höfum í huga
að á þessum tíma eru börn okkar
að fara í skólann á milli klukkan 7
og 8 á morgnana, umferð er að öllu
jöfnu þung og mikil bót að því að
hafa nokkra birtu. Ég á erfitt með
að sjá að birta að kvöldi hafi mikil
áhrif á það hvort þingmennirnir
eða aðrir sitji yfir kvöldkaffinu
sínu úti á gangstétt í miðevrópu-
stemmningu eða ekki - ætli hita-
stig ráði ekki meiru um það?
Ath.: allar tölulegar upplýsingar
hér að framan eru fengnar hjá Al-
manaki Háskólans
Bylting í samskiptum
I umræddri greinargerð er
nokkuð fjallað um þá erfiðleika
sem skapast í samskiptum, m.a. í
viðskiptum, við það að flestar
Evrópuþjóðir flýti klukkunni um
eina klukkustund þ.e. að skörun
vinnutíma minnki e.t.v. niður í 5 til*,
6 klst. og erfiðara verði fyrir menn
að ná saman. Vísað er til fimm ára
gamalla umsagna ýmissa innlendra
aðila.
Hafi einhverjum þótt þessi rök
þingmannanna hafa umtalsvert
vægi fyrir fimm árum tel ég líklegt
að þeim hinum sömu þyki það ekki
lengur. Á síðastliðnum fimm árum
hefur orðið bylting í allri sam-
skiptatækni. Nú eru menn nánast
beintengdir milli landa í gegnum
tölvunet, fax og síma þ.m. farsíma
og samhliða því hafa viðskipta-
samskipti gjörbreyst. Helst sýnist
mér að ástæða væri til að kvarta
yfir því hversu lítið vinnutími skar-
ast milli íslands og Norður-Amer-
íku, að ógleymdri Kúbu, en sú
skörun minnkar enn meir við flýt-
ingu klukkunnar.
Auðveldara að vakna
Nú er það svo að sífellt verður
algengara að í þjónustu- og við-
skiptafyrirtækjum hefjist vinnu-
dagur einni stund fyrr á sumrum
en á vetrum. Þetta virðist flestum
líka vel þar eð þeim finnst einfald-
lega svo miklu auðveldara að vakna
snemma á morgnana á sumrin en á
veturna. Hjá mörgum vinnur þetta
upp flýtingu klukkunnar í Evrópu.
Það að einhverjir einstaklingar eigi
erfitt með að vakna á morgnana
má ekki leiða óþarfa vandræði og
fyrirhöfn yfir aðra. Þessir morgun-
svæfu aðilar gætu sem best fengið
sér hana (eða jafnvel hrafna) til að
vekja sig á morgnana.
Höfundur er verkfræðingur
Elizabeth Arden
kynning í Hygea Laugavegi
í dag og á morgun
Sértilboð:
CERAMIDE 24. stunda rakakremi (50 ml), hreinsimjólk (50 ml),
andlitsvatni (50 ml) og ampúlum, allt í einni öskju.
Tilboðsverð: 3.600 kr.
VISIBLE DIFERENCE, 24 stunda rakakrem,
tilboðsverð 3.800, verð áður 4.800 kr.
10% afsláttur á öllum Arden-vörum
meðan á kynningunni stendur!
GrtrrrrO
f
Efþú kaupir Arden-vörur fyrir 3.000 kr H Y G E A
eða meira fylgir glœsilegur kaupauki! sími: 511 45 33