Morgunblaðið - 13.12.2000, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 13. DESEMBER 2000 33
Skap, næmi og innsýn
TONLIST
Salurinn
PÍANÓTÓNLEIKAR
Verk eftir Bach, Ginastera, Þorkel
Sigurbjörnsson, Berg- og Brahms.
Arni Heimir Ingólfsson, píanó.
Mánudaginn 11. desember kl. 20.
FORSAGA og þróun íslenzka tví-
söngsins mun það verkefni sem Ami
Heimir Ingólfsson hefur valið sér til
doktorsrannsókna við Harvardhá-
skóla, eins og undirritaður kynntist á
þjóðlagahátíðinni á Siglufirði í júlí s.l.
Þar á milli lá óneitanlega þyldjúp gjá
að fjölbreyttri efnisskrá Árna í Saln-
um á mánudagskvöldið var, þar sem
hinn upprennandi fræðimaðui' brá
sér í hlutverk einleikarans. Sem slík-
an hefur undirritaður ekki reynt
hann áður, og kom satt að segja á
óvart að uppgötva við sama tækifæri
að píanistinn hefði stundað
slaghörpunám frá sjö ára aldri.
Þó að ekkert komi í sjálfu sér í stað
meðfædds músíkalítets og persónu-
legrar spilareynslu, er ekki að efa, að
teóretísk greining tónverka hljóti að
opna flytjanda viðbótarvídd í túlkun
sem varla fæst með öðru móti, og
væri það verðugt rannsóknarefni út
af fyrir sig. Enda er ég ekki frá því að
heyra mætti á flutningi Áma oftar en
einu sinni, að nálgun hans bæri vott
um víðari sjóndeildarhring en oft
verður vart hjá ungum hljómlistar-
mönnum á hans reki, þó svo að æskan
kæmi annað veifið upp um sig líka.
Þannig var fyrsta atriðið, Orgelsálm-
forleikur Bachs BWV 609 Nun
kommt der Heiden Heiland í píanó-
umritun Busonis, borið uppi af
greinilegu innsæi í aðferðum beggja
höfunda og skilaði sér í viðeigandi yf-
irvegaðri og hátíðlegri túlkun, líkt og
í fyrra aukalagi, Orgelforleiknum
Það aldin út er sprangið e. Brahms,
einnig í umritun Busonis.
í „enskri" svítu Bachs nr. 2 í a-moll
BWV 807 kom þessi næma innsýn
hvað bezt fram í hægari þáttum, ekki
sízt í hinni bráðfallegu Saraböndu,
auk þess sem notkun frjálsra skreyt-
inga í endurtekningum var meðvit-
aðri og smekkvísari en algengt er. Á
hinn bóginn var hraðavalið, einkum í
Bourrée I/II og Gigue, í það geyst-
asta, og valtaði að mínum smekk nán-
ast yfir innlæga danssveiflu þátt-
anna. Einnig var ráðizt til atlögu við
Prelúdíuna af fullmikilli dirfsku, enda
tókst þrátt fyrir undragott hraðaút-
hald ekki alveg að halda áferðinni
jafnri út í gegn. Allemandan hefði
sömuleiðis haft gott af meiri yfirlegu,
og Courantan var á köflum beinlínis
óróleg. Þá var vinstri höndin í heild
stundum of veik og átti til að gösla
þegar mest á gekk. Ósjálfrátt vakn-
aði spurningin: Hví ekki taka hröðu
þættina 5% hægar og ná öllu með -
og betur?
Fjögur píanólög Jóhannesar
Brahms Op. 119 vora glæsilega vel
spiluð, sérstaklega þó „svarta perlan"
(1.), og túlkuð af undraverðum
þroska, þrátt fyrir stundum fullsnögg
styrkris almennt, frekar slagharða
fortissimó-áferð í 2. og vott af loftnót-
um í niðurlagi 3. lags. Ákveðin æsku-
tengd óþreyja var að vísu yfir sumu,
líkt og í Bach, en stormandi niðurlag
Rhapsodíunnar (4.) verkaði engu að
síður sannfærandi sem ástríðuþrang-
ið afturhvarf hins aldna meistara til
Kreisler-gervis æskuáranna.
Hin skemmtilegu tilbrigði Þorkels
Sigurbjömssonar um íslenzkt þjóð-
lag fyrir skánska píanistann Hans
Pálsson, „Hans variationer" (1979)
vora flutt af leiftrandi fjöri. Meðvit-
und píanistans um aðferðir tón-
skáldsins leyndi sér ekki, hvorki í
pólýfónísku, rytmísku, skapgerðar-
legu né stílbragðalegu tilliti, og var
t.a.m. kostulegt að heyra góðlátlegu
skopstælingar Þorkels á „grand“
píanóstfl síðrómantíkera á við Rakh-
maninoff innan um
framsæknari tilþiif í snarpri og
velupplagðri meðferð Áma Heimis. I
þeim samanburði gat 1. Sónata
Albans Berg frá 1908 verkað eins og
atónöl sýraupplausn á Chopin, sem
píanistinn lék af skapmiklum krafti,
en þrátt fyrir ýmsa fallega fleti vora
heildaráhrif þessa æskuverks að mín-
um smekk heldur einsleit og jafnvel
ívið langdregin. E.t.v. hefði meiri yf-
irvegun og stærri rúbató getað bætt
þarúr.
Argentínsku dansar Albertos Gin-
astera (1916-83) vora einnig æsku-
verk, samið 1937. Líkt og þjóðlegu pí-
anóverk Brahms og Dvoráks urðu
dansamir til að koma höfundi á kort-
ið, enda h'tfl furða að þeir skyldu
snemma höfða til píanóvirtúósa um
víðan heim. Mikið gengur á í útþátt-
unum tveimur, og fór þar Ami Heim-
ir á tæknikostum í þéttriðnum „moto
perpetuo“ rithætti og sýndi mikla
fingrafimi. Þó var hinn angurvært
líðandi miðþáttur kannski eftirminni-
legastur þar sem hljóma- og tónferli
gátu minnt á þjóðdansinn tangó, eða
kannski enn frekar á milonga, þó að
hrynjandin væri önnur. Kom hér
fram sem víðar, að Árni Heimir Ing-
ólfsson er píanisti með skap, næmi og
innsýn, og gefst trauðla betra vega-
nesti ungum hljómlistarmanni á upp-
leið.
Ríkarður Ö. Pálsson
Morgunblaðið/Þorkell
Leikstjórinn Ian McElhinney ásamt Stefáni Karli Stefánssyni,
Bimi Gunnlaugssyni og Hilmi Snæ Guðnasyni.
Með fulla vasa
af grjóti
NÚ standa yfir æfingar í Þjóð-
leikhúsinu á írska leikritinu
Með fulla vasa af grjóti (Stones
in his pockets) eftir Marie Jon-
es. Leikstjóri er IanMcElhinn-
ey. Jones er einnig leikkona,
fædd og uppalin í Belfast. Af-
kastamikil á báðum sviðum,
leikandi og skrifandi.
Maki hennar er Ian McElh-
inney, leikari og leikstjóri með
langan feril að baki. Hann setti
upp fyrstu sýninguna á Stones
in his Pockets á írlandi. Sú sýn-
ing var valin besta leiksýning
ársins á írlandi 1999 og annar
leikarinn valinn besti leikari
ársins. Ian hefur sett sýninguna
upp víðar, bæði í Englandi
(London) og í Svíþjóð. Sýningin
í London hlaut nýlega Evening
Standard Award sem besta
gamanleikritið.
Leikendur eru tveir, Hilmir
Snær Guðnason og Stefán Karl
Stefánsson. Aðstoðarleikstjóri
er Björn Gunnlaugsson. Lýs-
ingu hannar Ásmundur Karls-
son. Umsjón með leikmynd og
búningum hefur Elín Edda
Ámadóttir.
Frumsýning er fyrirhuguð á
Smíðaverkstæði Þjóðleikhússins
um áramótin.
Frá tdnlcikum Jólabarokk-hópsins.
Jólabarokk
í Salnum
ÁRLEGIR Jólabarokk-tónleikar
verða haldnir í Salnum í Kópavogi í
kvöld, miðvikudagskvöld, kl. 20.
Tónleikarnir eru síðustu tónleik-
arnir í Tifirá, tónleikaröð Kópa-
vogsbæjar, fyrir jól.
Að þessu sinni munu tónlistar-
menn Jólabarokks flytja ftalska
konserta eftir Vivaldi, Galuppi og
Albinoni. Blásarar Jólabarokks
hafa fengið til liðs við sig strengja-
leikara undir forystu Hildigunnar
Halldórsdóttur. Leikið verður á 17.
og 18. aldar hljóðfæri. Flyljendur
eru: Elín Guðmundsdóttir semball,
Hildigunnur Halldórsdóttir fiðla,
Lilja Hjaltadóttir fiðla, Ólöf Sess-
elja Óskarsdóttir selló, Páll Hann-
esson bassi, Sarah Bukley víóla,
Camilla Söderberg blokkflauta,
Snorri Örn Snorrasoh lúta, Peter
Tompkins óbó, Martial Nardeau
flauta, Guðrún Birgisdóttir flauta.
Miðasalan er opin alla virka daga
kl. 13-18 og tónleikakvöld til kl. 20.
Um helgar er miðasalan opnuð
klukkustund fyrir tónleika og sím-
inn er 570 0400.
sandra
Kvenskór
---------------------------------------------------^
Bækurnar að vestan
Vestfirska forlagið á Hrafnseyri einbeitir sér að útgáfu á
vestfirsku efni undir samheitinu „Bækurnar að vestan". Lögð er áhersla á
að blanda saman blíðu og stríðu, gamni og alvöru í bókum Vestfirska for-
lagsins, líkt og gerist í lífinu
almennt og ættu allir, sem áhuga hafa á mannlífi á Vestfjörðum fyrr og
nú, að finna í þeim eitthvað við sitt hæfi.
Bækurnar sem koma að vestan að þessu sinni eru:
1. Frá Bjargtöngum að Djúpi 3. bindi.
2. Strandamaður segirfrá. Æviminningar Torfa Guðbrandssonar
frá Heydalsá í Strandasýslu.
3. 101 ný vestfirsk pjóðsaga 3. hefti, í samantekt Gísla Hjartarsonar
á ísafirði.
4. Hljóðbók: Vestfirskar þjóðsögur í gömlum og nýjum stíl.
Sögumaður: Elfar Logi Hannesson frá Bíldudal.
Mannlífog sagafyrir vestan, 8. hefti, kemur út íjanúar.
Bækurnar að vestan fást í
bókaverslunum um land allt.
Landsmenn góðir! Göngum hægt um gleðinnar dyr og
dönsum varlega í kringum gullkálfinn. Munum eftir þeim
sem liggja á vegarkantinum og þurfa á hjálp okkar að halda.
Guð veri með ykkur.
Vestfirska forlagið
Pöntunarsími og fax 456 8181. Netfang: jons@snerpa.is
_____________________________________________/