Morgunblaðið - 28.12.2000, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Yasser Arafat og Ehud Barak ræða friðartillögur Bills Clintons
Sagðar að mörgu leyti þær
sömu og í Camp David
Jenísalem. AP, Reuters.
Arafat, leiðtogi Palestínumanna, kyssir ungan sjúkling á sjúkrahúsi á Gaza-svæðinu sem hann heimsótti í gær.
YASSER Arafat, forseti heima-
stjórnar Palestínumanna, og Ehud
Barak, forsætisráðherra Israels,
ætla að hittast í dag með milligöngu
Hosnis Mubaraks Egyptalandsfor-
seta, og ræða tillögur sem Bill Clin-
ton Bandaríkjaforseti hefur lagt fyr-
ir deiluaðila í Mið-Austurlöndum.
ísraelskur embættismaður hafði
fullyrt á þriðjudag að Arafat og Bar-
ak myndu hittast, en Palestínumenn
sögðu þá að ekki væri öruggt að af
fundinum yrði. í gær staðfestu báðir
að fundurinn yrði í Sharm el-Sheik í
Egyptalandi.
Ýmsir fyrirvarar
Báðir aðilar sögðu í gær að tillög-
ur Clintons vörðuðu meginefni
ágreinings sem staðið hefur milli ís-
raela og Palestínumanna í 52 ár, eins
og til dæmis framtíð Jerúsalem,
landnám gyðinga og endanleg landa-
mæri. Fallist deiluaðilar á þennan
ramma er líklegt að Arafat og Barak
haldi til Washington til að reka enda-
hnútinn á samkomulag.
„Við höfum ýmsa fyrirvara á,“
sagði Shlomo Ben-Ami, utanríkis-
ráðherra ísraela og helsti samninga-
maður þeirra, um tillögurammann
sem Clinton lagði fram eftir fimm
daga samningafundi sáttanefnda
deiluaðila í Washington í síðustu
viku.
„[Palestínumenn] munu gera
grein fyrir fyrirvörum sínum og við
munum gera grein fyrir okkar. A
grundvelli þess mun [Clinton]
ákveða hvort forsendur eru fyrir
fundi,“ sagði Ben-Ami ennlremur.
„Eg met það svo, að báðir aðilar
muni segja, já, en“.“
Næstu dagar ráða úrslitum
Arafat sagði í gær að næstu dagar,
sem eru hátíðisdagar hjá múslímum,
muni ráða úrslitum. Barak hefur lýst
því yfir að ísraelar muni ekki eiga
neins annars úrkosti en samþykkja
tillögur Clintons ef Arafat samþykk-
ir þær.
Fréttaskýrendur segja að Barak
þurfi nauðsynlega að ná friðarsam-
komulagi við Palestínumenn til þess
að auka sigurlíkur sínar í forsætis-
ráðherrakosningum sem fara fram í
ísraela 6. febrúar nk. Andstæðingur
Baraks í kosningunum, Ariel Shar-
on, hefur neitað að taka í hönd Ara-
fats.
Halda níu prósentum
Að sögn palestínsks embættis-
manns þýða tillögur Clintons í raun
að ísraelar myndu halda níu pró-
sentum af herteknu svæðunum á
Vesturbakkanum og Gazasvæðinu,
sem þeir tóku, ásamt Austur-Jerú-
salem, í sexdaga stríðinu 1967.
Israelar myndu innlima fimm pró-
sent af landinu, fá þrjú prósent til
langtímaleigu og eitt prósent yrði
innlimun landnámssvæða gyðinga í
Jerúsalem.
Embættismaðurinn sagði að ísr-
aelar vildu ennfremur ná leigusamn-
ingi svo að þeir gætu haldið land-
námssvæði sem væri samliggjandi
bænum Hebron á Vesturbakkanum,
og að ísraelskir landnemar gætu ver-
ið áfram á svæðum inn í bænum.
Þá væru tillögur Clintons varð-
andi helgistað í Jerúsalem þær sömu
og lagðar hefðu verið fram á fundi
Arafats og Baraks í Camp David í
Bandaríkjunum í sumar. A
helgistaðnum, sem múslímar nefna
al-Haram al Sharif, eða Hinn göfúga
helgidóm, og gyðingar nefna Must-
erishæð, yrði Palestínumönnum
veitt full yfirráð efst á hæðinni, þar
sem al-Aqsamoskan og Helgisteins-
moskan eru, en ísraelar fengju
svæðið þar fyrir neðan, þar á meðal
vesturhluta gamla borgarmúrsins.
Krefjast fullra yfírráða
Israelar hertóku staðinn í sex-
dagastríðinu 1967. Múslímar fara
þar með daglega umsjón, en krefjast
þess að fá full yfirráð. Clinton mun
hafa farið fram á það við Palestínu-
menn, að í staðinn fyrir eftirgjöf ís-
raela á Musterishæðinni dragi Pal-
estínumenn verulega úr kröfum
sínum um rétt palestínskra flótta-
manna til að snúa til síns heima, en
milljónir Palestínumanna hröktust á
flótta eða voru hraktir frá heimilum
sínum í þeim styrjöldum sem háðar
hafa verið fyrir botni Miðjarðarhafs.
Rétturinn til að snúa heim hefur
verið eitt af grundvallaratriðum
stefnu Palestínumanna, en ísraelar
hafa sagt að þeir muni aldrei sam-
þykkja að taka við hátt í fjórum
milljónum palestínskra flóttamanna,
sem nú eru í Jórdaníu, Sýrlandi, Líb-
anon og búðum á Vesturbakkanum
og Gaza. Þessi fjöldi myndi ger-
breyta ísraelsku samfélagi, en þar í
landi eru 80% íbúanna gyðingar.
Tillögur Clintons voru bornar
sáttafulltrúum Palestínumanna og
Ben-Ami munnlega í Hvíta húsinu sl.
laugardag. Þær eru ekki skriflegar,
sem þýðir að talsvert svigrúm gefst
til að breyta eða jafnvel falla frá ein-
hverjum þeirra, verði þeim hafnað.
Brezkt frumvarp
Nafnleynd
svipt af sæð-
is- og eggja-
gjöfum?
SAMKVÆMT nýju lagafrumvarpi
sem í smiðum er í Bretlandi gætu
böm sem verða til úr gefnu sæði,
eggi eða fóstri öðlast lagalegan rétt
til þess að fá að vita hveijir líf-
fræðilegir foreldrar þess séu.
Samkvæmt firétt á fréttavef BBC
hefur brezka heilbrigðisráðuneytið
boðað breytingar á þeirri löggjöf
sem nú er í gildi á þessu sviði en
samkvæmt henni er nafnleynd sæð-
is-, eggja- og fósturgjafa tryggð.
Eins og reglumar em nú hafa
einstaklingar yfir átján ára aldri
rétt á að fá að vita hvort þeir séu
ávöxtur sæðis-, eggja eða fóst-
urgjafar en ekki á frekari upplýs-
ingum um líffræðilega foreldra sma.
Eftir því sem haft er eftir talsmanni
brezka heilbrigðisráðuneytisins er
nú verið að íhuga að slik böm fái
rétt til þess að fá vissar upplýsingar
um líffræðilegt foreldri sitt, án þess
þó að svipta nafnleyndinni af þvf. I
hverju tilviki muni viðkomandi sæð-
is-, eggja eða fósturgjafar þurfa að
samþykkja að nokkrar upplýsingar
um þá séu látnar af hcndi. Og verði
lögfestar heimildir til að veita
tæknifrjóvgunarbömum aðgang að
upplýsingum um líffræðilega for-
eldra sína muni hinar nýju reglur
ekki vera afturvirkar, þ.e. ekki
gilda um þá sem þegar hafa gefið
sæði, egg eða fóstur.
Einn möguleikinn sem þykir
koma til greina er að tækniftjóvg-
unarböra fái aðeins upplýsingar
sem ekki nægja til að „fletta ofan
af‘ hinu líffræðilega foreldri, þ.e.
upplýsingar um hár- og augnlit
o.s.frv. Hinn möguleikinn er sá að
barnið (orðið 18 ára) fái upplýsingar
um sjúkrasögu hins líffræðilega for-
eldris síns en þar með væri vegið all-
nærri nafnleynd foreldrisins. Rót-
tækasta hugmyndin er sú að
tæknifijóvgunarbam geti fengið
nafn og heimilisfang líffræðilegs
foreldris si'ns uppgefið, óski það
þess. Þegar fyrstu hugmyndir komu
fram um slflta endurskoðun laganna
árið 1999 sagði talsmaður „Fijósem-
issamtakanna" (National Fertility
Association), samtaka sæðis-, eggja-
og fósturgjafa í Bretlandi, að þær
væra slæmar fréttir fyrir skjólstæð-
inga félagsins.
Starfsmaður gekk berserksgang’
hjá netfyrirtæki í Massachusets
Myrti sj ö sam-
starfsmenn sína
Michael McDermott leiddur fyrir rétt í gær.
Wakefleld ( Bandarikjunum. AP.
TÖLVUNAKFRÆÐINGUR, sem
talinn er hafa skotið til bana sjö sam-
starfsmenn sína í netráðgjafafyrir-
tæki í bænum Wakefield í
Massachusettsríki í Bandaríkjunum,
kann að hafa verið argur vegna
krafna um að skorið yrði af launum
hans til þess að greiða ógreidda
skatta eftir jólaleyfið, að því er yf-
irvöld segja.
Maðurinn heitir Michael McDer-
mott og er 42 ára. Hann veifaði hálf-
sjálfvirkum riffli, haglabyssu og
skammbyssu þegar hann gekk um
skrifstofur fyrirtækisins Edgewater
Technologies á þriðjudaginn, myrti
fjórar konur og þijá karla og skildi
eftir sig slóð af byssukúlum og skot-
hylkjum, að sögn saksóknara.
Fimm hinna myrtu unnu í bók-
haldsdeild fyrirtækisins sem hafði
nýlega borist krafa frá skattayfir-
völdum um að farið yrði að draga af
launum McDermotts til greiðslu á
sköttum. Starfsmaður, sem ekki vildi
láta nafns síns getið, sagði að í síðustu
viku hefði McDermott fengið reiði-
kast vegna þessa máls. Hinir tveir
sem hann myrti unnu í móttöku og
starfsmannahaldi.
„Svo virðist sem allt hafi beinst að
þessum einstaklingum fremur en að
um hafi verið að ræða tilviljana-
kennda skotárás,“ sagði Martha
Coakley, saksóknari í Middlesex-
sýslu.
Árásin stóð í tíu múiútur
Hún segir að helst verði ráðið af
viðtölum við vitni að McDermott hafi
mætt í vinnu klukkan níu á þriðju-
dagsmorgun og spjallað við sam-
starfsfólk sitt Það hafi ekki verið
fyrr en um klukkan ellefu að hann
dró upp skotvopn og hafi árásin ekki
staðið nema í fimm til tíu mínútur.
„Fá, ef nokkur, skot misstu
marks,“ sagði Tom O’Reilly, aðstoð-
arsaksóknari. „Eitt fómarlambanna
var undir skrifborði sínu. Hann hafði
verið skotinn mörgum sinnum. Ann-
að var ung kona sem lá fram á lykla-
borð tölvu sinnar. Hún hafði verið
skotin í hnakkann."
Fyrirtækið hafði nýlega samþykkt
að verða við kröfu skattayfirvalda en
ákveðið hafði verið að beðið yrði þar til
eftir hátíðimar með að heíja frádrátt
af launum McDermotts tál greiðslu á
þeim sköttum sem hann skuldaði, auk
vaxta Heimildarmaður, sem ekki vildi
láta nafhs síns getið, sagði að upphæð-
in er um væri að ræða næmi „um tvö
þúsund dollurum."
Coakley sagði að McDermott hefði
ekki haft leyfi fyrir neinum af þeim
skotvopnum sem hann hefði notað.
Hann hefði haft hreint sakavottorð.
Lögreglumenn fundu McDermott
sitjandi rólegan í anddyri fyrirtæk-
isins og lá lík skammt frá og vopn
hans innan seilingar. Hann var hand-
tekinn án þess að gripið væri til
vopna.
„Viðkunnanleg fjölskylda"
Samstarfsfólk og nágrannar
McDermotts, sem er fyrrverandi kaf-
bátarafmagnsfræðingur hjá banda-
ríska sjóhemum, sögðu að hann væri
þögull, önugur og duttlungafullur.
Fjölskylda McDermotts hefur ráð-
ið verjandann Kevin Reddington og
héfur hann hitt McDermott. „Þetta
er afskaplega viðkunnanleg fjöl-
skylda. Þeim er auðvitað mjög brugð-
ið,“ sagði Reddington í viðtali við
blaðið Boston Herald. „En þau
standa að baki bróður sínum og syni
... Það eru allir slegnir vegna þessara
skelfilegu atburða."
Fyrirtækið Edgewater hefur um
það bil 240 starfsmenn í Massachus-
etts, að sögn yfirmanns fjárfesta-
tengsla þess, Johns Cooleys. Verið er
að flytja höfuðstöðvar þess frá Ark-
ansas-ríki til Wakefield sem er 25
þúsund manna bær tæpa 20 km norð-
ur af Boston. Fyrirtækið er ennfrem-
ur með skrifstofur í Alabama, Minne-
sota og New Hampshire.
McDermott kom fyrir dómara í
gær og vom birtar sjö ákærar fyrir
morð. Hann kvaðst ekki sekur. Hon-
um var neitað um að verða látinn laus
gegn tryggingu.
Þetta er mannskæðasta skotárás á
vinnustað í Bandaríkjunum síðan 2.
nóvember í fyrra þegar Brian Uye-
sugi, Ijósritunarvélaviðgerðarmaður
hjá Xerox í Honolulu á Hawaii, myrti
sjö manns á skrifstofum fyrirtækis-
ins. Hann hlaut lífstíðarfangelsisdóm.
Einungis um þremur mánuðum áður
hafði Mark Barton myrt níu manns á
skrifstofum verðbréfafyrirtækis í
Atlanta í Georgíu-ríki. Hann framdi
síðan sjálfsvíg.