Morgunblaðið - 28.12.2000, Blaðsíða 14

14 FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Samgönguráðherra ver frumvarp sitt um áhafnir skipa
Dregur ekki úr öryggi
Dregur úr jólaversl-
un á Austfjörðum
KAUPMENN á Austurlandi eru
margir þeirrar skoðunar að versl-
un fyrir jólin nú hafi verið minni
en í fyrra.
Frá þessu er greint á Fréttavef
Austurlands, en þar kemur fram
að kaupmenn kenni einkum um
fólksfækkun á svæðinu en einnig
því að margir hafi farið norður til
Akureyrar og verslað þar.
Telja kaupmenn að nýja versl-
unarmiðstöðin á Akureyri hafi
dregið marga norður. Það eru
einna helst kaupmenn á Héraði
sem telja verslun svipaða og í
fyrra.
Gönguferð
í Elliðaár-
dalnum
ÞAÐ hefur verið gott göngufæri að
undanförnu vegna einmunatíðar á
landinu og margir því nýtt sér tæki-
færið til útivistar og gönguferða
líkt og þessi kona, sem var á gangi í
Elliðaárdalnum um jólin. Það veitir
enda ekki af hreyfingu um þessar
mundir þegar borð svigna undan
veislufongum. Ekki er útlit fyrir að
vcðrið breytist næstu dagana því
spáð er köldu veðri og stillum.
Arekstur
við Borg-
arnes
ÁREKSTUR tveggja bíla varð við
Galtarholtsflóa um 12 km norðan við
Borgames síðdegis í gær. Að sögn
lögreglu urðu engin meiðsl á fólki en
flytja þurfti báða bílana af vettvangi
með dráttarbíl.
Áreksturinn varð um klukkan
16.30 þegar annar bíllinn reyndi að
taka fram úr hinum, en að sögn lög-
reglu var hálka á veginum.
SAMGÖNGURÁÐHERRA segir
fullyrðingar Vélstjórafélags íslands
um að ráðuneytið hafi eingöngu
tekið tillit til tillagna útgerðar-
manna við gerð frumvarps um
áhafnir skipa. Hann segir að það sé
faglegt mat ráðuneytisins og sér-
fræðinga sem það hafi leitað til að
tillögur framvarpsins dragi ekki úr
öryggi sjómanna.
Sturla Böðvarsson samgönguráð-
herra lagði fram á Alþingi fyrr í
mánuðinum framvarp um áhafnir
íslenskra skipa. Við gerð frum-
varpsins var byggt á framvarpi um
mönnun flutninga- og farþegaskipa
sem ekki varð útrætt á síðasta
þingi og áliti nefndar sem skipuð
var til að fjalla um málið. Megintil-
gangur frumvarpsins er að laga ís-
lenska löggjöf að alþjóðasamþykkt
um menntun og þjálfun, skírteini og
vaktstöður sjómanna. Það nær til
allra íslenskra fiskiskipa, ekki ein-
ungis flutninga- og farþegaskipa
eins og áður var ráðgert. Hefur
framvarpið í för með sér að vél-
stjóram fækkar á tilteknum gerð-
um skipa, einnig skipstjórnarmönn-
um í vissum tilvikum. Hefur
Vélstjórafélag íslands sent frá sér
harðorða ályktun af því tilefni þar
sem fram kemur að um það bil 350
til 400 vélstjórar af 1160 stöðugild-
um þurfi að fara í land. Þeir sem
eftir verða muni ekki ráða við starf-
ið og það ógni öryggi sjómanna.
Tekið tillit til
sjónarmiða vélstjóra
Sturla Böðvarsson samgönguráð-
herra segir að verið sé að horfa til
þess að miklar breytingar hafi orðið
á vélbúnaði skipa, meðal annars
með aukinni sjálfvirkni. Til þess
verði að taka tillit. „Það er fjarri
lagi að eingöngu sé byggt á til-
lögum útvegsmanna,“ segir ráð-
herra og vekur athygli á því að í
framvarpinu sé meðal annars vikið
frá tillögum nefndarinnar um
stærðarflokkun skipa vegna hags-
muna vélstjóra.
Hann segir að vissulega séu
skiptar skoðanir um áhrif fækkunar
vélstjóra og stýrimanna. Það sé
hins vegar faglegt mat ráðuneyt-
isins og sérfræðinga sem það hafi
leitað til, meðal annars hjá Sigl-
ingastofnun, að ekki dragi úr ör-
yggi sjómanna þótt vélstjórum
fækki á tilteknum gerðum skipa.
Sjómenn eru með lausa kjara-
samninga og telja vélstjórar að
frumvarpið muni tvímælalaust hafa
óbein áhrif á kjaraviðræður. Sam-
gönguráðherra segir að frumvarpið
hafi verið lengi í undirbúningi og
meðförum og telur að það eigi ekki
að hafa áhrif á kjaraviðræður sjó-
manna og útvegsmanna.
Vélstjórar ítrekuðu mótmæli sín
við framvarpi samgönguráðherra
með ályktun sem samþykkt var á
fundi félagsins með vélstjóram á
fiskiskipum í gær. „Fundurinn met-
ur þær breytingar sem hér um ræð-
ir, nái þær fram að ganga, með
þeim hætti, að hætta sé á stórfelld-
um flótta íslenskra vélstjóra af
fiskiskipum til starfa í landi. Ekki
sé unnt að leggja það aukna álag og
þá auknu ábyrgð sem óumflýjan-
lega sé fylgifiskur slíkrar löggjafar
á þá vélstjóra sem eftir kunna að
verða á íslenskum fiskiskipum,"
segir m.a. í ályktun fundarins.
Morgunblaðið/ Kristinn
Birgjr Tjörvi Pétursson segir sjónarmið borgarlögmanns byggð á hæpnum forsendum
Sveitarfélög þurfa
sömu valdheimildir
BIRGIR Tjörvi Pétursson lögfræð-
ingur segist standa að öllu leyti við
sjónarmið sín um að sveitarfélög
þurfi í meginatriðum sömu vald-
heimildir til athafna og aðrir op-
inberir aðilar en formaður Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga og
borgarlögmaður telja hann sníða
athöfnum sveitarfélaga allt of
þröngan stakk í Morgunblaðinu á
þriðjudaginn var.
Birgir Tjörvi sagðist áður hafa
heyrt þessi sjónarmið frá borgar-
lögmanni en þau byggðu á mjög
hæpnum forsendum og hættulegum
misskilningi. í fyrsta lagi sé því
haldið fram að hér á landi séu aðrar
aðstæður en annars staðar og því
sé ekki hægt að yfirfæra þær regl-
ur sem gildi annars staðar yfir á að-
stæður hér. Því sé til að svara að
sömu grandvallarsjónarmið gildi
hér á landi og annars staðar, til
dæmis í Danmörku, um að stjórn-
völd þurfi heimildir til athafna og
að sama gildi um sveitarfélög.
„Það að reglunum hafi ekki verið
Tramfylgt,hér..á,landií samræmi við
þessi meginsjónarmið er ekki rök-
stuðningur fyrir því að þær beri
ekki að virða heldur þvert á móti.
Ríkjandi ástand verður ekki rétt-
lætt með því einu að það sé ríkjandi
heldur þarf að gera það með rök-
um. Hið opinbera, hvort sem það
eru ríki eða sveitarfélög, þarf að
fylgja þeim reglum sem gilda og
eiga að tryggja réttindi og frelsi
borgaranna," sagði Birgir Tjörvi.
Hann sagði að í þessu sambandi
skipti engu máli hvort verkefni
sveitarfélaganna væra skyldubund-
in eða þeim væri einungis heimilt
að sinna þeim. Þau yrðu að fara að
þeim reglum sem giltu um meðferð
opinbers valds.
Birgir sagði að það væri alveg
rétt hjá borgarlögmanni að Hita-
veita Suðurnesja og Landsvirkjun
hefðu heimildir samkvæmt lögum
til arðgreiðslu. Það væri nákvæm-
lega sú gagnrýni sem hann hefði
verið að setja fram að það vantaði
slíka heimild fyrir Orkuveitu
Reykjavíkur til arðgreiðslu. Vatna-
lögin sem borgarlögmaður vísi til
geti ekki verið stoð í þessu sam-
bandi því að ákvæði þeirra séu
hugsuð sem sveiflujöfnunartæki.
Bæði sé gert ráð fyrir greiðslum til
rafmagnsveitna þegar erfitt sé í ári
og síðan greiðslum frá þeim þegar
betur ári.
„Ég hef ekki heyrt neinn halda
því fram fyrir utan borgarlögmann,
að þetta ákvæði heimili viðvarandi
arðgreiðslur, þ.e.a.s. skattlagningu.
Það passar ekki inn í þessa mynd,“
sagði Birgir Tjörvi.
Þarf sérstakar heimildir til
Hann sagði að formaður Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga vísaði
til arðgreiðsluákvæðis í sveitar-
stjórnarlögum. Það eitt og sér væri
ekki nægur grundvöllur fyrir arð-
greiðslur heldur þyrfti sérstakar
heimildir til þeirra og það kæmi
fram í nefndaráliti meirihluta
félagsmálanefndar Alþingis við um-
fjöllun um frumvarpið á Alþingi.
„Fyrir því er einföld ástæða.
Eins og ítrekað hefur komið fram í
dómum Hæstaréttar og álitum um-
boðsmanns Alþingis er gjaldtaka
hins opinbera, umfram þann kostn-
að sem fylgir því að veita tiltekna
þjónustu hjá hinu opinbera, skatt-
ur. Um leið og menn eru farnir að
taka gjöld sem era hærri en nemur
kostnaði við að veita þjónustuna
era þeir farnir að leggja á skatt,“
sagði Birgir Tjörvi.
„Hvorki ákvæði sveitarstjórnar-
laga um arðgreiðslur né ákvæði
vatnalaga uppfylla þær ströngu
kröfur sem 77.gr. stjórnarskrárinn-
ar gerir til skattlagningarheimildar
skv. þeirri túlkun sem dómstólar
hafa beitt á ákvæðinu. Sama má
segja um gjaldtökuákvæði laga um
Hitaveitu Reykjavíkur og orkulaga.
Borgarlögmaður og formaður
Sambands íslenskra sveitarfélaga
virðast gleyma því að um er að
ræða mannréttindaákvæði í stjórn-
arskránni og loftfimleikar í laga-
túlkunum á því ákvæði era í besta
falli óviðeigandi,“ sagði hann enn
fremur. - , >n—^