Morgunblaðið - 28.12.2000, Blaðsíða 40

40 FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
hversu langt við getum gengið.“
„Þess vegna er leiksýning alltaf
eins og bein útsending,“ segir Sig-
urður „Hún er ekki eins og kvik-
mynd, sem er fest á fílmu í eitt skipti
fyrir öll, heldur ný á hverju kvöldi og
með nýja áhorfendur. Það getur allt
gerst.“
Verðið þið aldrei leið á Georg og
Dóru?
Nei, alls ekki. Við þekkjum
þau orðið svo vel, örugglega
betur en höfundurinn og
kannski betur en okkur sjálf,“ segja
Sigurður og Tinna - og Sigurður
bætir við: „Georg hefur oft hjálpað
mér og ég á mjög auðvelt með að
samsama mig honum.“
Hvernig má það vera?
„Það er vegna þess að Georg og
Dóra tala um alvörumál, um atburði
sem koma fyrir í lífi flestra. Þau tala
tæpitungulaust sem gerir alvöruna
oft fyndna. Þau hittast aðeins einu
sinni á ári og eru trúnaðarvinir. Þau
vita bæði að þau geta engar kröfur
gert hvort til annars og þau vita líka
að hvert ár getur verið það síðasta
sem þau hittast. Þau gefa sér því
ekki tíma til að dyljast hvort fyrir
öðru, heldur þróast samband þeirra
án allra skilyrða, í vináttu og vænt-
umþykju.“
Það er nú kannski dálítið sér-
kennilegt að tala svona um framhjá-
haldssamband.
„Já, kannski. En framhjáhalds-
sambönd verða til og þróast hvort
sem okkur líkar betur eða verr.
Þetta samband á ekki möguleika á
að verða annað en það er, vegna þess
að bæði Georg og Dóra hafa skyldur
heima hjá sér sem þeim ber að
rækja. Þau eru trygglynd og það
trygglyndi kemur ekki bara fram í
þessum árlega fundi þeirra.“
Nú eru þau um fjörutíu og átta
ára í upphafi leiksins og
sextíu og fjögurra ára í lok-
in. Hvernig tilfinning er það að sjá
sjálfan sig eldast; sjá hvernig þið
komið til með að líta út eftir fimm ár,
tíu ár, sextán ár? „Það er holl
reynsla. Við höfum mikið velt því
fyrir okkur hvernig fólk eldist, hvort
við ættum að búa til eitthvað utan
um þróunina, hvort hún væri spurn-
ing um ytri myndina. A endanum
ákváðum við hins vegar að þótt
Georg og Dóra eldist og þroskist, þá
eru þau alltaf sömu karakterarnir.
Ástin sem tengdi þau í upphafi,
þessi neisti, er alltaf til staðar.
Líkaminn eldist en ástin er sú
sama. Við völdum þá leið að
„leika“ ekki gamalt fólk,
heldur bara leyfa litlum hlutum að
breytast; hreyfingarnar verða smám
saman stirðari, þau verða smám
saman gi-áhærð og ná alltaf meiri
tökum á ákafanum - læra kannski
betur að njóta hverrar stundar.
Enda er þetta ekki leikrit um
gamalt fólk eða um það hvort eða
hvernig við eldumst á sviðinu. Þetta
er leikrit um ástina. Fólk á í ást-
arsamböndum fram á grafarbakk-
ann. Það er alveg sama hvað maður
verður gamall. Þörfin fyrir ástina -
og húmorinn - hverfur aldrei."
A sama tíma síðar verður, sem
fyrr segir, frumstýnt í Loftkastalan-
um í kvöld. Leikstjóri sýningarinnar
er Hallur Helgason og það var Tinna
Gunnlaugsdóttir sem þýddi verkið.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
George og Ddra halda sínu striki og hittast einu sinni á ári. Tinna Gunnlaugsdóttir og Sigurður Siguijónsson í hlutverkum sínum í Á sama tíma síðar.
Líkaminn eldist en
ástin er sú sama
ASAMA tíma síðar, eftir
Bernard Slade, er sjálf-
stætt framhald af leikrit-
inu Á sama tíma að ári og
verður frumsýnt hjá Leikfélagi Is-
lands í Loftkastalanum í kvöld. Eins
og fyrra leikritið fjallar Á sama tíma
síðar um þau Georg og Dóru sem
hittast einu sinni á ári og alltaf á
sama staðnum, sama hótelinu. Þau
eru bæði gift - en ekki hvort öðru.
Engu að síður þróast samband
þeirra ár frá ári. Þau kynnast kost-
um og göllum hvort annars, eiga sín-
ar góðu stundir og slæmu, eru ekki
sammála um allt, eiga í átökum - en
þessi eina helgi á ári er þeim mik-
ilvæg og þau halda sínu striki.
Þegar leikurinn hefst eiga þau
Georg og Dóra tuttugu og fimm ára
„framhjáhaldsafmæli" og árið er
1983. í lokin er komið árið 1999 og
hafi fyrri hluti sambands þeirra ver-
ið viðburðaríkur, þá eru þessi sextán
ár ekki síður skrautleg. Þau deila
sorgum sínum og gleði hvort með
öðru, aldurinn færist yfir með sínum
kvillum. Þau tímabil koma að Georg
og Dóra leggja mikið á sig til að
sporna gegn ellinni - grípa jafnvel til
örþrifaráða. Börnin eru vaxin úr
grasi og sum þeirra hafa ekki náð
fótfestu í lífinu, önnur hafa farið
óhefðbundnar leiðir. En sem fyrr, er
Leikfélag íslands frumsýnir Á sama tíma síðar í
Loftkastalanum í kvöld. Súsanna Svavarsdóttir
_______leit inn á æfingu og ræddi við leikara__
sýningarinnar, Sigurð Sigurjónsson og Tinnu
Gunnlaugsdóttur, sem halda áfram þar sem frá
------------7----------------------------------
var horfíð í A sama tíma að ári og leika þau Georg
og Dóru á aldursskeiðinu fjörutíu og átta til
sextíu og fjögurra ára.
það hlýjan og húmorinn sem fleytir
þeim í gegnum þykkt og þunnt.
Þau Sigurður Sigurjónsson og
Tinna Gunnlaugsdóttir, sem
í þrjú ár léku Georg og Dóru
í Á sama tíma að ári, mætast hér aft-
ur og gætu allt eins átt von á að leika
þessa sýningu næstu þrjú árin. Þeg-
ar þau eru spurð hvort ekki vefjist
fyrir þeim að halda áfram að leika
þessa sömu karaktera næstu árin,
segja þau það af og frá. „Mér finnst
svo vænt um minn mann og ég elska
Dóru svo mikið að ég vil hitta hana
sem oftast," segir Sigurður og Tinna
bætir við: „Þegar maður þekkir kar-
akterana orðið svona vel er mjög
skemmtilegt að fá að halda áfram að
vinna þá. Samanlagt spanna leikritin
tvö fjörutíu og eitt ár af ævi þeirra
og þótt seinni hlutinn sé nokkuð frá-
brugðinn þeim fyrri er þetta alvöru
fólk með raunverulegar tilfinning-
ar.“
Frábrugðinn og ekki frábrugð-
inn. Þau Georg og Dóra eru
sömu persónurnar, þau hafa
sömu veikleikana, sama styrkinn en
þau eru að þroskast, átta sig á því að
þau fá ekki við allt ráðið og eru að
sættast við örlög sín.
„Já,“ segja þau Sigurður og
Tinna, „það er margt í sögu þeirra
sem við þekkjum af eigin raun og
vitum að áhorfendur þekkja. Þeir
geta speglað sig í Georg og Dóru.
Þess vegna er aldrei leiðinlegt að
vinna þetta verk. Það er mjög vel
skrifað og gefur okkur tækifæri til
þess að prófa ýmsar leiðir til að
túlka og vinna með það sem er að
gerast í lífi Georgs og Dóru. Það sem
er kannski enn meira spennandi er
að eftir hverja sýningu höfum við
getað endurskoðað það sem við er-
um að gera og prófað að gera eitt-
hvað nýtt næst.“
Sigurður og Tinna segja það
líka einstakt tækifæri að fá að
vinna svona náið saman í
langan tíma. „Þetta eru bara tveir
karakterar og því er mjög auðvelt
fyrir okkur að hafa áhrif hvort á
annað og þróa þessa karaktera.
Þegar maður þekkir mótleikarann
orðið svona vel - tækni hans og getu
- er nánast allt leyfilegt án þess að
detta út úr karakter."
Hafið þið komið hvort öðru í vand-
ræði?
„Já, það hefur oft komið fyrir. Við
erum oft að stríða hvort öðru á góð-
látlegan hátt - en ekki þannig að það
gangi ekki upp á sviði.“
Hvernig þá?
„Það eru til dæmis svo margir
fletir á tungumálinu. Sömu orðin
geta haft svo margvíslega merkingu,
allt eftir raddblæ. Raddblærinn
stjórnar því hvert við förum með
sýninguna og þar sem við þekkjum
hvort annað svo vel, vitum við
Engar hækkanir til sjálf-
stæðu leikhúsanna
STJÓRN Bandalags sjálfstæðra
leikhúsa sendi í gær frá sér eftirfar-
andi yfírlýsingu:
Að undanfórnu hafa borist fréttir
af auknum stuðningi ríkisins og
Reykjavíkuri)orgar til Þjóðleikhúss-
ins og Leikfélags Reykjavíkur.
Stjórn Bandalags sjálfstæðra leik-
húsa fagna ætíð auknum stuðningi
opinberra aðila við leiklist í landinu.
Hins vegar hlýtur að orka tvímælis
að enn sé bætt við stuðning við op-
inberu leikhúsin tvö áður en gríðar-
legur aðstöðumunur atvinnuleikhúsa
á Islandi er réttur. Sjálfstæðu Ieik-
húsin hafa mjög sótt í sig veðrið á
undanförnum arum. Æ fleiri gestir
sækja sýningar þehra og vegna
kraftmikillar starfsemi hefur leik-
húsaðsókn á íslandi tvöfaldast á 10
árum. Sjálfstæðu leikhúsin taka á
móti íleiri gestum en opinberu leik-
húsin tvö til samans. Á sama tíma
hljóta þessi opinberu leikhús lang-
stærstan hluta þeirra opinbei-u
styrkja sem veittir eru til leiklistar.
Ríkið hækkaði framlög til Þjóðleik-
hússins fyrir skemmstu um 9 millj-
ónir og verður framlagið til þess 387
milljónir fyrir næsta ár. Þess utan
fær Þjóðleikhúsið 66 milljónir á
aukafjárlögum ársins til að standa
við lífeyrissjóðsskuldbindingar húss-
ins. Reykjavíkurborg er að ganga frá
samningi við Leikfélag Reykjavíkur
um 10 milljóna króna hækkun á
næsta ári og vísitölutryggt 180 millj-
óna króna rekstrarframlag á ári
næstu 12 árin. Sé miðað við um 5%
vísitöluhækkun árlega, getur sú
hækkun ein og sér numið 140 millj-
ónum á samningstímanum, þannig að
í lok hans yrði framlagið komið upp í
320 milljónir árlega. Auk þess er
borgin að leysa til sín eignarhlut LR í
Borgarleikhúsinu upp á liðlega 195
milljónir króna. Utan þessa fá bæði
opinberu leikhúsin leikhúsbygging-
arnar endurgjaldslaust. Þjóðleikhús-
ið 387 milljónir (auk 66 milljóna kr.
aukafjárveitingar), Borgarleikhúsið
180 milljónir (auk vísitölutryggingar
til 12 ára), Sjálfstæðu leikhúsin (þ.á
m. Hafnarfjarðarleikhúsið, Leikféiag
íslands, Möguleikhúsið, Kafíileik-
húsið ofl.) samtais um 55 milljónir. I
fjárlögum fyrir næsta ár er ekki gert
ráð fyrir neinum hækkunum til sjálf-
stæðu leikhúsanna. Framlög ríkisins
til þeirra eru í það heila 25 milljónir á
árinu, auk möguleika leikhúslista-
manna til starfslauna úr Listasjóði.
Heildai-stuðningur Reykjavíkur-
borgar við starf sjálfstæðu leikhús-
anna hefur numið um 5 milljónum
króna á ári í mörg ár. Hafnarfjarð-
arbær styður Hafnarfjarleikhúsið
um 11 milljónir á ári.
Sjálfstæðu leikhúsin hafa sýnt
mikið frumkvæði, dugnað og fórnfúst
starf í þágu leiklistarinnar. Starf
þeirra skiptir mikiu máli í menning-
arlífi borgai-innar og landsins. Sjálf-
stæðu leikhúsin frumsýndu 36 leik-
sýningar á síðasta ári og þar af voru
25 ný íslensk verk. Listræna viðburði
sjálfstæðu leikhúsanna sóttu yfir 180
þúsund gestir á síðasta leikári.
Stjórn Bandalags sjálfstæðra leik-
húsa lýsir furðu sinni á og harmar að
opinbeiTr aðilar skulu ekki nota tæki-
færið, sem augljóslega er fyrir hendi,
og auka stuðning sinn verulega við
starf sjálfstæðu leikhúsanna. Það
hlýtur að teljast eðlilegt forgangs-
verkefni að hækka fjárframlög til
þeirra og svara með því þeirri þróun
sem verið hefur í íslensku leiklistar-
lífi undanfarin ár. Það er von og trú
stjórnar Bandalags sjálfstæðra leik-
húsa, að á nýju ári munu ráðamenn
hjá ríki og borg ganga í það brýna
verkefni að stórauka stuðning við
starf sjálfstæðu leikhúsanna, og
styðja þar með við þá kröftugu og já-
kvæðu uppbyggingu sem sjálfstæðu
leikhúsin hafa staðið fyrir í menning-
arlífi landsmanna.