Skírnir - 01.12.1906, Side 3

Skírnir.
Islenzk þjóðlög.
291
segja óbreytt framan úr miðöldum og fram á þennan dag,
sem aðrar þjóðir eru fyrir löngu búnar að glata og gleyma.
Af þessu leiðir einnig það, að mörg þjóðlög vor eru með
eldra sniði og fornlegri blæ en þjóðlög nágrannaþjóðanna
og likari því, sem þjóðlög tíðkuðust á miðöldunum.
Að því er snertir eðli og einkenni hinna íslenzku
þjóðlaga má geta þess, að í mörgum þeirra eru ráðandi
hinar fornu kirkjutóntegundir; mörg þeirra eru í hinni
d ó r i s k u tóntegund (d til d án cis), mörg i hinni m i x o-
1 ý d i s k u (g til g án fis), mörg í hinni s ó 1 i s k u (a til
a án gis) og mörg í reglulegum dúr; en langflest eru þau
í hinni 1 ý d i s k u tóntegund (f til f án b), einkum tví-
söngslögin, en hér hefir tvísöngur verið tíðkaður um mörg
hundruð ára. Flest eru lögin andleg eða við andlega
texta, enda var meiri hlutinn af þjóðarskáldskap vorum
á liðnum öldum andleg ljóð; flest eru þau með alvörublæ
og nokkuð þunglamaleg og voru þau ávalt fremur seint
sungin, og svo eru tvísöngslögin sungin enn í dag.
Yms íslenzk handrit bera það með sér, að hjá oss
heflr verið sungið með tveimur, þremur og fjórum rödd-
um á liðnum öldum, og er enginn efi á því að landar
vorir, einkum klerkarnir, hafa í katólskri tíð og einnig
fyrst eftir siðaskiftin verið vel að sér í söng og lagt mjög
mikla stund á þá list. En þríraddaður og fjórraddaður
söngur hefir án efa lagst niður hjá oss eftir að kom fram
á 18. öld, ef ekki fyr, en þá var tvísöngurinn tíðkaður
því meir. Og af því hinn íslenzki tvísöngur er hinn ein-
kennilegasti og þjóðlegasti þáttur íslenzkra þjóðlaga, skal
hér farið nokkrum orðum um hann sérstaklega.
Kvintsöngur var um langt árabil hafður um hönd á
Norður-Englandi og Skotlandi og eru áreiðanlegar sagnir
til um það, að hann fluttist þangað inn í landið mjög
snemma á öldum, líklega um eða fyrir árið 1000, — ekki
frá Suðurlöndum, ekki frá Frakklandi eða Þýzkalandi
heldur með víkingunum frá Norðurlöndum, Noregi
og Danmörku. Söguritari einn enskur, Giraldus Cam-
brensis að nafni, lifði á 12. öld og samdi þá rit, er heitir
19*