Skírnir - 01.12.1906, Page 67

Skirnir.
Stjórnarskrá Pinna hin nýja.
355
sé fyrir, að þeir ráði betur, viturlegar eða farsællegar
heldur en hinir 49, sem þar eru í minni hluta, heldur af
því, að úr þvi að fullnaðarályktun v e r ð u r að gera, þá
er af tvennu til sanni nær, að þeir lúti í lægra haldi,
sem færri eru. Ur því að ekkert vald getur v e g i ð
atkvæðin, eru einu úrræðin að t e 1 j a þau.
Olafur pá lagði þann úrskurð á einu sinni (í hafvill-
um við írland), að þeir ættu að ráða, sem hygnari væri,
og dæmdi um leið örn stýrimann einn hygnari en mestan
hluta skipverja, er mælti í gegn. Þvi verr þykki mér
sem oss muni duga heimskra manna ráð, sem þau koma
fleiri saman, mælti hann, með því að h a n n hafði vald
til þess og var óháður öllum þingstjórnarreglum. Það
skilur þar.
Þrátt fyrir allar hlutfallskosningar getur þó örlítill
meiri hluti lamið fram sinn vilja, hve vel og viturlega
sem minni hlutinn ver sinn málstað. Allir kannast við,
að það geti verið mjög viðsjált, og því er svo fyrir mælt
i mörgum lögum, að í stórmálum skuli meiri liluti því að
eins ráða, að hann sé tvöfaldur á við minni hlutann. Svo
mikill atkvæðamunur er einmitt víða áskilinn til löglegra
stjórnarskrárbreytinga. Það gerir og finska stjórnarskráin.
En hún fer feti lengra í þá varúðarátt en öll stjórnarlög
önnur, er sögur greina.
Það er sú regla, að ef þriðjungur allra þingmauna
krefst þess við 3. umræðu lagafrumvarps, að málinu sé
frestað til næsta þings eftir nýjar kosningar, þá skal svo
gert. Þó má ekki fresta því frekara þá, nema gerð sé
einhver breyting á frumvarpinu.
Þessu samkynja er sú regla um allar nýjar fjárveit-
ingar eða hækkun á eldri fjárveitingum, um nýjar álögur, er
standa eiga til langframa, og um landssjóðslán, er eigi
má fresta, að sérhver slík tillaga eða frumvarp er fallið,
ef ekki eru með því ®/3 greiddra atkvæða við þriðju
umræðu.
Þeir hafa fundið það, höfundar þessara fyrirmæla, að
með almennum kosningarrétti og einni málstofu væri
23*