Skírnir - 01.12.1906, Síða 68

356
Stjórnarskrá Finna hin nýja.
Skírnir.
forsjálla. að búa svo um, að síður væri hætt við að rasað
yrði fyrir ráð fram; og var það viturlega hugsað. Með
þessu lagi getur að öllum jafnaði þriðjungur þings annað-
hvort fengið frestað máli, sem mikill meiri hluti vill hafa
fram, eða þá ónýtt það alveg.
Þetta mun virðast mörgum íhaldsamt nokkuð svo.
En hitt mun þó flestum koma saman um, að miklu
meira vit sé í þannig gerðum hemli en annari (efri) þing-
deild, þann veg skipaðri að öllum jafnaði, að henni er ætlað
að halda hlífiskildi fyrir einhverri einni stétt i landinu,
t. d. lendum mönnum eða stóreignamönnum, er hugsa þá
að jafnaði mest um sina hagsmuni og horfa ekki í að
leggjast um þvera götu í leið fyrir margt það, sem miðar til
almenningsheilla og allur þorri landslýðs vill vera láta.
Það er mikil munur á hinu, að fá slíkt vald í hendur svo
rífum minni hluta á óskiftu þingi, að hann hafi að bakhjarli
stórmikinn minni hluta heillar þjóðar, allra stétta í land-
inn, eftir jöfnum og almennum kosningarrétti, auk þess
er þeirri tilhögun fylgir miklu minni kostnaður og fyrir-
höfn en ef þingi er skift í tvær málstofur.
Enn mælir stjórnarskrá þessi svo fyrir, að skipa
s k u 1 i ekki einungis undirbúningsnefnd í hvert lagafrum-
varp hér um bil eða þá að því skuli vísað til ákveðinnar fasta-
nefndar, heldur að þinga skuli um hvert löggjafarmál á
undan 2. umræðu í stórnefnd, sem svo er kölluð, en
hana skipa 60 þingmenn, af 200 alls á þingi. Stórnefnd
þessi er kosin í þingbyrjun, með hlutfallskosningu, og að
eins fyrir það eina þing, en ekki lengur.
Mælt er, að um þetta nýmæli hafi verið höfð hliðsjón
bæði á stjórnarskrá Norðmanna og vor íslendinga.
En ekki skil eg annað en að afbrigðin hjá Finnum
þvki vera til mikilla bóta.
Svo er kallað í stjórnfræðiritum, að vér frændur
höfum hvorirtveggju óskift þing, þrátt fyrir efri deild
hér og lögþingi Norðmanna, vegna þess, að deildir þær
séu nánast að eins nefnd úr öllu þinginu, kosin af því
sjálfu úr sínum hóp, — nema konungkjörnu þingmennirnir
hér, sem eru raunar úrelt ómynd.