Skírnir - 01.12.1906, Page 86

374
Ritdómar.
Skírnir.
í I, 1 er skrá yfir skjalasafn hirðstjóra, stiftamtmanna og
landshöfðingja og amtmanna yfir iand alt fram að 1770, og Suðnr-
amts til 1873.
í 2. bindi er skrá yfir skjalasöfn klerkadómsins, og ber hún
það með sér, að allmikið héfir verið eyðilagt, og hafa slæm húsa-
kynui og hirðuleysi hjálpað til þessa. En það tekur þó út yfir
þegar skjöl hafa verið b r e n d, eins og átti sér stað í Vatnsfirði
um 1870, eða seld útlendingum, eins og einn kirkjueigandi (Jó-
hann Pétursson á Brúnastöðum í Tungusveit) hefir gert, og þar á
meðal frumrit af bréfi frá 1311.
Löggjafarvald þjóðarinnar ætti að taka þegar alvarlega í taum-
ana, og reisa rammar skorður við því, að opinber skjöl og dýr-
gripir kirkna séu seldir útlendum eða innlendum mönnum til eignar,
eins og átt hefir sér stað alt of víða til þessa.
Mönnum ætti og að vera það ljóst, að skjöl og bækur em-
bættismanna er hinn bezti og áreiðanlegasti grundvöllur undir sögu
þjóðarinuar sem hægt er að hafa, en það kemur að engum notum,
meðau það liggur hingað og þangað út um Iand alt. Það er fyrst
eftir að það er komið í Landsskjalasafnið að hægt er að hagnyta
sér það og ausa úr þeim ótæmandi fróðleiksbrunni, og ætti öllum
að vera það bæði ljúft og skylt að gera alt sem unt er til að forða
þv/ frá glötuu og koma því til Landsskjalasafnsins.
Skrár þessar eru að öllu leyti hinar fróðlegustu og nauðsyn-
leg handbók fyrir alla er þurfa að nota safnið. Fyrir framan II.
hefir skjalavörðurinn ritað langan og fróðlegan formála, og sýnir
hanu þar með órækum sönnunum, að í safni Arna Magtiússonar er
á fimta hundrað frumbrófa úr Biskupsskjala-
öafninu á H ó I u m, sem eru óll eldri en frá 1579, er Arni
hafði fettgið að láni, en eigi etizt aldur til að skila þeint aftur, og
hafa þau verið í saftti hans nær 200 ár. Þessi skjöl sent voru öll
e i g n Biskupsskjatasafnsins á Hólum, en oru nú eigtt Landsskjala-
safnsins, ættu ekki að vera lengur innlimuð í Arnasafn, heldur
verður þing og stjórn landsitts að skerast í leikinn og gera alt sem
unt er til að ná skjölum þessum hingað heim aftur. Þess eru
dæmi, að dönsk söfn hafa látið af hendi við skjalasaftiið skjöl og
bæknr, sem lengi hafa verið iníilimuð í dönskum söfnum, svo all-
miklar I/kur ertt fyrir því, að hægt verði að ná brófum þessum
aftur, ef nógu ötullega vetður gengið fram í því, sem vonandi þarf
eigi að efa. J. Kr.