Skírnir - 01.08.1909, Side 4

196
Prestarnir og játningarritin.
viðurkent heimilisfang en samvizku- og sannfæringarfrelsi
einstaklingsins í þeim málum, sem snerta kristindóm og
kirkju.
Á þessu hefir orðið mikil breyting á síðustu öld og
umfram alt á síðustu mannsöldrunum tveimur, enda frels-
iskröfurnar orðið sífelt háværari og erfiðari að leiða hjá
sér. En kenningarfrelsi presta er krafa, sem menn hafa
enn ekki fengist til að sinna, það hugtak er enn í dag
fremur illa séð af öllum þorra þeirra lima kirkjunnar,
sem eru sinnandi andlegum málum. En þetta orsakast
meðfram af því, að almenningi er ekki fyllilega ljóst, hvað
átt er við, þegar talað er um kenningarfrelsi presta. Eina
hina fáránlegustu útskýringu þessa hugtaks rak ég mig
mýlega á í einu kristindómsmálgagninu íslenzka (»Bjarma«),
•en tilefnið til þess að blaðið fer að athuga það mál er,
að ritstjórninni hefir borist til eyrna, að kenningarfrelsi
presta sé eitt þeirra mála, sem koma eigi til umræðu á
þessari prestastefnu. Sem geta má nærri, fræðir blaðið
lesendur sína á, að hér sé um sannarlega »tvíræða nýjung«
að ræða. Það neitar því ekki, að til sé sannarlegt og
kristilegt kenningarfrelsi, — en það sé fólgið í því að
kenna eins og guðs orð kenni. En um það kenningar-
frelsi, sem hér eigi að koma til umræðu, farast blaðinu
orð á þessa leið: »Hitt kenningarfrelsið er fólgið í því,
að smáhopa á hæl undan spiltum aldaranda og kenna
e k k i eins og guðs orð kennir, alveg afdráttarlaust, held-
ur auka það ýmist eða skerða eftir því sem hver vill
heyra(!)« Og svo bætir blaðið við þessari dýrlegu klausu:
»En með því gjöra menn sig seka í því óráði að breyta
á móti samvizku sinni(!)« Ég bendi hér á þetta eingöngu
sem dæmi þess, hve langt þekkingarleysis-belgingurinn
getur leitt annars — að líkindum — góðviljaða menn.
En i sjálfu sér er ekki mikil ástæða til að furða sig á
slíku hjá blaði þessu eða þeim sem að því standa, er jafn-
vel annar eins maður og ritstjóri »Sameiningarinnar« er
ekki kominn lengra í skilningi sínum á kenningarfrelsis-
hugtakinú, en raun gefur vitni hinn furðulegi fyrirlestur