Skírnir - 01.08.1913, Page 20

■212
Púkinn og fjósamaðurinn.
ir því komin, hverja hún velur sér fyrir forustumenn og
hve vel hún hlúir að þeim. Þegar hverri morgunstjörnu
er heilsað með orðunum:
»Byrgið hana, hún er of björt
helvítið að tarna«,
þá verður brátt erfitt að rata og margur hrævareldur að
leiðarljósi.
Eg kem nú að efni sem í fljótu bragði kann að virð-
ast all-fjarskylt því sem á undan er gengið. Eg ætla að
minnast á orður og titla, og eg skal reyna að sýna,
að hvorttveggja skilst ekki til fulls nema í Ijósi af því
sem eg hefi sagt. Eg hefi verið að skýra það með dæmum,
hvernig álit vort á hlutunum breytist eftir því hvernig
vér högum oss gagnvart þeim, og sérstaklega hvernig það
breytist eftir því sem vér tölum um þá. En orður og titl-
ar eru einskonar konunglegur leiðarvísir um það hvernig
vér eigum að haga oss við tiltekna menn. Eg skal fyrst
minnast á titlana.
Eins og allir vita eru til fleiri titlar en þeir sem eru
frá kónginum. í víðustu merkingu er orðið titill haft um
embættis- eða stéttarnöfn. Ráðherra, biskup, bankastjóri,
bókavörður, verzlunarstjóri, greifi, bóndi, snikkari o. s. frv.
táknar hvert sitt embættið eða sína stöðuna. I hvert sinn
sem eitthvert slíkt nafn er nefut, vekur það hugmyndina
um embættið eða stöðuna sem það táknar og þar með sér-
stakt viðhorf af hálfu áheyrandans. Hverri stétt og stöðu
fylgir sérstök virðing eða óvirðing í almenningsálitinu, og
sú virðing sem henni fylgir fellur ósjálfrátt á þann sem
til hennar er talinn — að minsta kosti meðan ekki er
annað um hann kunnugt en það hverrar stéttar hann er.
Titillinn er því eins konar ávísun á þá virðingu sem staða
mannsins nýtur í mannfélaginu. Og það er enginn efi á
því að sú virðing verður skilvíslegar goldin þar sem titl-
unum er haldið á loft í viðræðum manna, heldur en þeg-
ar eiginnöfnin tóm eru notuð, alveg eins og víxlar greið-
ast betur ef samþykkjendur eru mintir á gjalddagann, en
þegar átt er undir minni sjálfra þeirra. Flestir munu