Skírnir - 01.08.1915, Blaðsíða 2

226
Veturinn.
Þjóðlitum vorsins og sumarsins ætia eg að sleppa.
Efnið í þessum greinarstúf verður: Veturinn og áhrif
hans á íslenzkt þjóðlíf.
Veturinn er allur annar hér en í nágrannalöndunum,
þar sem jörðin er löngum þíðari, skammdegið bjartara og
sumarið lengra. Þar glymur hamarinn við steininn í nám-
unum; þar ristir plógurinn þíða jörð flesta vetrardaga;
ö\in fellir trén og gufan knýr hjólin til eirðarlausrar veltu.
Þar er vinna, fjör og líf, nær því jafnt á öllum ársins
tíðum; þar er ætíð aflafjár að vænta, og aldrei hlé á
eirðarlausri starfsemi á öllum sviðum þjóðlífsins.
En hér er veturinn, að nokkru leyti, hvíldartími mannr
anna, eins og hann er hvíldartími náttúrunnar. Að vísu
höfum við ekki lagst í dá, eins og maðkurinn, en etið höf-
um við sumarforðann sem maurarnir. Þvi hefir veturinn
orðið okkur myrkur og þungur í þúsund ár — rökkur-
dimmur og langur — með hríðum sínum, fannfergi og
raunaþunga.
A þetta þarf ekki að minna. Vetrinum hafa með réttu
verið eignaðir dökkustu skuggar þjóðlífsins. Hjátrúin forna,
hræðslan við djöfla og drauga, var vetrarmerki. Varanlegra
vetrarmerki er þó framkvæmdarleysi þjóðarinnar, hugleysi
til sfarfa og trúleysi á landið. Alt eru þetta brot af vetr-
arskugganum mikla.
En íslenzki veturinn á einnig rnikla birtu. Hvað
er bjartara en sólarskin í mjallarhlíð ? Eru nokkur geisla-
brot fegurri og fjölskrúðugri en þau, sem stafa af iðandi
norðurljósum, mánaskini og stjörnubliki yflr hjarni og.
svellalögum ?
Jú, tólgarkertið og lýsislampinn hafa bor-
ið fegurri birtu. Sú birta hefir lýst lengra inn í vetrar-
myrkrið — inn í þjóðlífsmyrkrið.