Skírnir - 01.08.1915, Page 58

Um íslenzka tímatalið.
.282
»í 3. viku einmánaðar« o. sv. fr. Og í Rímbeglu segir á
einum stað, þar sem verið er að lýsa »b ó k m á n u ð u n-
,u m« — sem sé þeim 30 nátta:
»Manuder ero þeir nefnder, er efri ero i vetri: þ o r i
-ok goi og einmanudur, enn þeir ero eigi sam-
iærir halldner vid bokmanadi (o: 30 nátta)
enn adrer, er hier ero tallder«') — vitanlega af
þvi, að alþýða hefir þá haldið fast við forna venju, að
telja 4 vikur í hverjum þessara þriggja mánaða.
Mjög margt fleira mætti til tína um íslenzku mánuð-
,ina. En þetta verður að nægja í svipinn — til umhugsunar.
Er þá loks að gcta þess hvernig viknatalinu er hátt-
að og mánaða.
Við segjum nú »í 3., 4, 13, 20., 24 viku sumars«
eða »vetrar«. Þó segja margir enn í dag »þegar 3 vikur
lifa sumars« »viku fyrir vetur«, »3 vikum fyrir sumar-
jmál«; algengt mál er það, að segja »3 vikur af«, »12
vikur af«, »í ltí. vikunni«; »miðvikudaginn 9 vikur af
sumri«, »sunnudaginn í 11. viku vetrar«; við segjum enn
»mánuð af sumri« og »mánuði fyrir vetur« (e k k i »2
mán.«); við segjum »í 1,—2.—3. viku þorra, góu, einmán-
aðar«, »í miðþorra«, »í miðgóu« (ekki »í 14.—16 ...26
viku vetrar*).
Fyr á timum var það föst venja að lielminga sumar
og vetur og telja vikurnar í fyrra lielmingi frá síðustu
misseraskiftum, en til næstu misseraskifta úr því. Þá
var sagt: »líðr á sumarit til átta vikna« (Njála) = þar
til 8 vikur lifðu sumars; »var Rútr heima til sex vikna«
(Njála), »er mánuðr lifir vetrar* (Grágás). En nú kemur
að þvi, sem mér virðist vandast úr að ráða: Hér á landi
hefir að fornu og nýju verið talað um »mitt sumar« og
»miðjan vetur«, »hásumar« og »hávetur«.
I fornritum koma einnig fyrir orðin »miðsumarsskeið«
’) Rt. bls. 139, sbr. Rymbegla. Havniæ 1780; þar stendur í fyrir-
sögn þessa kap.: „Um misseri islendsk, þria manaði sem ern
islendskum egenlegii11.