Skírnir - 01.08.1915, Blaðsíða 45

Um íslenzka tímatalið.
269
að kenna1). Árið 1912 var hlaupár og sunnudagsstafirnir
G F; hvaða dagur viku var þ á 4. apríl? G gildir til
febrúarloka, F úr þvi; apríl á G að upphafsstaf (sbr.
vísuna »G-ið hleypur-----—«); eg tel þá:
ÖABCDEP
1 2 3 4 5 6 7
og finn að 7. apríl er sunnudagur, og þá er 4. apríl fimtu-
dagur. Þetta er barnaleikur —: ef maður veit r é 11
sunnudagsbókstaf ársins, sem um ræðir. En Almanökin
okkar hafa stundum verið rugluð í ríminu; eg hef e k k i
leitað, en rekist á þessar skekkjur: Árið 1881 segir
Almanakið sunnudagsbókstafi D C — átti að vera B; ár-
ið 1882 segir alm. gyllinistalið X — átti að verall; árið
1888 gleymdu þeir hálærðu herrar sumaraukanum!;
það var þó leiðrétt næsta ár. »Sjálfs er höndin hollust«.
Til að finna samfarir vikudaga og mánaðadaga í
gamla og nýja stíl, þarf það eitt til að hafa upp á sunnu-
dagsstaf ársins, sem um er fengist. En viti maður sunnu-
dagsstafinn, þáer þar að auki auðfundin s u m a r -
koma og vetrarkoma bæði í gamla stíl og nýja stíl.
Þess vegna verður mér svo skrafdrjúgt um þetta megin
atriðí í tímatalsfræðum okkar.
Fundinn sunnu- f þeirri ágætu bók Dr. Jóns Þorkelssonar,
dagsbókstafur. Ártíðaskránum, er skrá yfir sunnudagabók-
stafi í gamla stíl, alla leið frá 1000 til 16992)
I Fingraríminu er skrá yfir sunnudagabókstafi í nýja stíl
frá 1600 til 20003). í því kveri er líka ágæt aðferð til
að finna stafina á fingrum sér, og er það í s 1 e n z k að-
ferð, sem Jón biskup fann upp4). í gamla stíl var vand-
inn miklu minni, því að þá komu stafirnir sífelt í sömu
röð á hverjum 2 8 árum, og var það nefnd »sólaröld«.
En nú í nýja stíl tekur hver stafarás yfir 4 00 ár; það
kallar Jón biskup sólaröld stærri.4)
*) sf>r. Fgr. VI. og VIII. kap.
2) Art. bls. IX.
*) Fgr. bls. 200—217.
4) Fgr. IV. kap.