Skírnir - 01.08.1915, Page 7

Veturinn.
231
lieimilið að ofurlitlu sjálfstæðu konungsríki, sem fátt þurfti
að sækja til annara, en skipaði þegnunum saman i þétta
heild. Eins og alt heimafólkið safnaðist að ljósinu í dyra-
stafnum með handavinnuna, eins safnaðist það saman alla
vökuna til sömu andlegu nautnar.
öll sönn menning er bygð upp af mörgum kynslóð-
nm; hún er því kynslóðaverk, þar sem ein kynslóðin hleð-
ur ofan á þann grundvöll er hin eldri lagði. Sumarstörf-
in okkar hafa verið skammvinn; þau hafa oftast fallið á
undan kynslóðinni sem vann þau. Það eru vetrarverkin
okkar — andlegu verkin kynslóðanna — sem standa »óbrot-
gjörn í bragar túni«. Móðir þeirra verka er heimilis-
menningin, sem alt af hélzt við og þroskaðist, sem
arfur horfinna kynslóða, fram yfir miðja nítjándu öld.
* *
*
Víst er um það, að víða þarf að grisja skóga venj-
unnar svo ljósið falli á nýgræðinginn. En hitt er fávís-
legt, að fella gömlu hlynina áður en nýgræðingur kemur
í skörðin. Þá getur landið orðið að örfoka eyðimörk.
Stofnar hinna íslenzku birkiskóga hafa verið feldir og
hlíðarnar blásið upp.
Á líkan hátt hefir farið með heimilismenning okkar.
Fyrst féll heimilisiðnaðurinn. Hann hlaut að falla, að tím-
ans dómi, segja menn. í öllum löndum hefir stóriðnaður-
inn fengið yfirhöndina. Öldurnar frá mannfélagsstraum-
unum berast hingað, þótt hægfara séu, og fljótlega varð
viðkvæðið þetta: »Það borgar sig ekki að framleiða hlut-
ina heima«. Það var ólikt masminna að kaupa ódýra
smekklega muni í búðinni. Heimilin hættu að búa að
sínu. Alt var selt og alt var keypt. Öll heimilin urðu
aðfengin. Spunakonan við rokkinn og prjónana sína vinn-
ur ekki nema fyrir fjórða hluta fæðis síns. Hún er um
þrjá daga að kemba og spinna ullarpundið, en það verk
er hægt að fá unnið í góðum tóvélum fyrir 50—60 aura.
.Slík atvinna sýnist dauðadæmd.