Skírnir - 01.08.1915, Blaðsíða 11

Veturinn.
235
skapar einnig nýja tízku er fordæmir alla, sem eigi fylgja
Irúarsetningum hennar. Tízkan er hin andlega drotning
veraldarinnar, þvi hún ræður yfir hugum manna og skapar
almennar skoðanir, sem ríkja »óskeikular« hver á sínu sviði.
Ein tegund þessar tízkutrúar eða aldarsannleika er
trúin á skifting vinnunnar. Sú trú hefir farið
sigurför yfir heiminn og stefnir að því, að gera mennina
að andlausum vinnuvélum. Margar miljónir erlendra
verkamanna kunna að eins eitt lítið handtak, t. d. að
höggva auga á nál eða steypa höfuð á prjón.
Skólamenningin stefnir nokkuð í sömu áttina. Vís-
indamennirnir leggja að eins fyrir sig brot af fræðigrein-
um. Alt miðar að því að gera sem flesta e i n s t a k-
linga einhæfa: skarpskygna í eina vissa átt, en
blinda á flest annað. Hér er vafalaust andlegur voði
á ferð. En fylgjendur þessarar kenningar munu segja,
að hér verði nauðsyn að ráða: lífið sé orðið svo marg-
breytt að viðfangsefnum, að einstaklingnum sé ofætlun að
vera fjölhæfur, og sé öllum kröftunum beint að eins í
vissa átt þá náist mest fullkomnun. Betra sé að kunna
eitt vei en margt illa.
Vel má vera að mikið sé satt í þessu þar úti í lönd-
unum. En Islendingar verða að sætta sig við sína stað-
hætti. Við höfum verið bændur og rithöfundar öldum
saman, margir hverjir. Margir alþýðumenn hafa verið
vísindamenn og listamenn. Fjöldi alþýðumanna hefir
stundað jöfnum höndum fiskiveiðar, landbúnað og iðnað.
Þetta hefir gert okkur fjölhæfa. Og þessum margbreyttu
viðfangsefnum hvers einstaklings hygg eg við eigum það
mest at þakka að Islendingar hafa ætíð getið sér góðan
-orðstír fyrir andlegt og líkamlegt atgervi, hvar sem þeir
hafa mætt öðrum þjóðum.
Staðhættirnir á íslandi krefjast þess, að Islendingar
hafi önnur viðfangsefni að sumri en vetri. Þeir verða að
neitaj boðorðinu um ítarlega skiftingu vinnunnar. Island
neitar því að gera syni sína að einhæfum vinnuvélum.