Skírnir - 01.12.1915, Blaðsíða 48

384
Hinn siðasti bardagi Gunnlaugs og Hrafns.
Eitt af því sem mjer þykir best sanna söguatriði er
það, ef því fylgir lýsing á staðnum, þar sem viðburðurinn
fer fram, þ e s s k o n a r að hún er rjett og samtímis sjá-
ist, að höfundur sögunnar hefur ekki sjálfur sjeð staðinn,
sem hann lýsir. Hjer getur ekki verið um annað að tefla,
en að söguatriðið og staðarlýsíngin hafi verið samtvinnuð
frá öndverðu og gengið í arfsögninni, þángað til hún var
sett í letur.
Próf. Bj. M. Ólsen hefur í ritgjörð um Gunnlaugssögu
í Bitum hins danska vísindafjelags látið í ljós, að frásögn-
in um hinn síðasta bardaga þeirra Gunnlaugs muni ekki
vera annað en skáldskapur og þau staðanöfn, er sagan
nefnir líka; Dinganes, er þeir börðust á, sje tekið eftir
Dinganesi milli Sogns og Hörðalands, og Gleipnisvellir
minni á fjöturinn Gleipni, er Fenrir var bundinn með.
Nöfnin hafi hann ekki fundið hvorki á sænskum eða norsk-
um liðsuppdráttum. og það mun rjett vera. Jeg skal þeg-
ar gera hjer 2 athugasemdir, aðra þá, að þótt þessi eða
önnur nöfn finnist ekki nú, er það lítils virði í sjálfu sjer,
því að ótal fornaldarnöfn eru týnd, bæði í Noregi og á Is-
landi og víðast hvar; hin er sú, að ekki er vel hægt að
skilja, hvernig höf. sögunnar hefði komið til hugar að hafa
eða búa til þessi nöfn. Dinganes við Sogn kemur víst að
eins einu sinni fyrir í konúngasögum og hefur verið lítt
þekt á Islandi, og hvernig nokkur höf. hefði farið að búa
til sljettunafn eftir fjötrinum Gleipni er mjer að minsta
kosti óskiljanlegt.
Jeg skal nú skýra frá hvað sagan segir í stuttu rnáli.
Hún segir, að eftir að Gunnlaugur og Hrafn voru farnir
utan til að berjast í Xoregi, hafi Hrafn verið í Lífangri
um veturinn, en Gunnlaugur á Hlöðum með Eiríki jarli.
Jarl hafði lagt bann fyrir að þeir berðist í hans ríki.
»Um vorið« bað Gunnlaugur jarl fá sjer leiðtoga inn í
Lifángur. Jarl gerði það, hann hafði frjett »að Hrafn var
brott úr Lifángri«. Nú fer Gunnlaugur á stað og inn til
Lifángurs, »og þann morgin hafði Hrafn farið þaðan«.
Þetta kemur í bága við það sem áður var sagt, að Eirik-