Skírnir - 01.12.1915, Blaðsíða 2

338
Um Hallgrim Pjetnrsson.
Hann er mesta skáldið í kaþólskum sið og næstur honum
er Jón Arason, hinn síðasti Hólabiskup þess sama siðar,
og enginn þar í milli. Jón kveður undir nýjum bragar-
háttum, þýðum og liprum, og hefur haft jafnmikið vald
yfir máli og hætti sem Eysteinn. Jeg set hjer eina vísu
úr Ljómum hans sem sýnishorn (26. v.):
Hvar er dreissið digra,
dramb eða hvers kyns læti,
er þjer höfðuð hjer?,
ljetust lýði sigra,
litlu vildu bæta,
guð fyrirgef þú mjer,
hvar er nú heiftar-hugrinn yðar hinn kaldi,
er höfðuð þjer með stórujpeníngagjaldi,
eða sá styrkr af stóru sveina haldi,
stendur sálin nökt i fjandans valdi.
Guðmóður og andagift og vald yflr máli og hætti er
nær á jafnháu stigi hjá Jóni sem hjá Eysteini.
Siðabótarmenn voru — eins og við var að búast —
illa innrættir með virðíngu fyrir kaþólskunni og leifum
hennar og gerðu alt.sem|þeir máttu og mart um of til að
rýma þeim burt. Helgikvæðum var ekki þyrmt, þau hurfu
eða voru aðeins til á bókum, og þar hafa þó mörgþeirra
geymst. Stundum vildu menn breyta þeim og gera þau
að fullgóðum siðbótarkvæðum, en það mishepnaðist gjör-
samlega.
Hinir fyrstu biskupar vildu bæta úr skák og láta
prenta sálma og andleg kvæði, og gerðu þeir allmikið að
því, einkum Guðbrandur biskup (Visnabókin). Hina fyrstu
sálmabók er sagt að'(Ólafur biskup Hjaltason (1551(52)—
69) hafi gefið út, en]hún er nú löngu týnd. Aðra ljet
Marteinn biskup“Einarson (1549 —56) prenta í Kaupmanna-
höfn (1555). Af þessari litlul.bók eru til örta eintök. Sem
sýnishorn þessara sálma setjum vjer hjer þessi tvö:
Yjer trúum allir á einn guð
skapara himins og svo jarðar,
hann er vor faðir í hvers kyns nanð,
helst skyldum yiðjhans börn verða,