Skírnir - 01.12.1915, Síða 79

Bismarck.
415-
til hálfs, því að hann kallaði saman ráðgjafarþing, þegar
honum þóknaðist. En vilji manna var að þingið kæmi
saman á fastsettum tima og væri löggjafarþing. Bismarck
vildi og að þingið væri kallað saman í ákveðinn tíma, en
að öðru leyti fylgdi hann konungi. Vakti hann því skjótt
eftirtekt á sér, en einkum þó árið eftir í óeirðum þeim,
sem þá urðu. Eftir febrúarbyltinguna í Frakklandi kom
mikil ólga í Þýzkalandi og urðu stjórnirnar að láta undan.
Prússakonungur kallaði saman þingið í annað sinn. En
áður en það kom saman, urðu bardagar i Berlinni og varð
uppreistarherinn yfirsterkari. Þá bjó Bismarck bændur
sína vopnum til þess að verjast því að uppreistarfáni yrði
undinn upp á næstu grösum við hann. Skundaði því næst
til höfuðstaðarins og vildi fá stjórnarherinn til þess að
reka af sér slyðru orðið, en fekk engu til vegar komið.
Hann bauð sig fram við þingkosningar þá um vorið, en
féll, því að bændur máttu eigi við bæjalvðnum. En er
óeirðir þessar höfðu staðið um sumarið og konungur loks
bjóst að hnekkja þeim, þá var Bismarck tilnefndur meðal
annara ráðherraefna. Konungur skrifaði þessa athuga-
semd við nafn hans: »Hæfur, þegar byssustingir ráða
lögum og lofum«. Þá var þingið flutt til Brandenborgar
að ráði Bismarcks og óeirðirnar bældar niður. Þingið var
rofið undir árslok 1848, en þá þegar gefin stjórnarskrá
samkvæmt kröfum frjálslynda flokksins. Nú var boðað
til nýrra kosninga og þá vann Bismarck og var kosinn
á þingið 1849.
Þá hafði þjóðfundur alls Þýzkalands staðið frá 1848,
og varð sú niðurstaða þar að gera Friðrik Vilhjálm kon-
ung Prússa að keisara yfir öllu Þýzkalandi og láta keis-
aradóminn ganga að erfðum til arfa hans. En konungur
neitaði. Bismarek félst á það og lýsti því skýrt og skor-
inort í mikilli ræðu, sem hann hélt: »Sameining Þýzka-
lands viljum vér allir, en eg vil hana ekki með þessu
fyrirkomulagi«. Bismarck þótti stjórnarfyrirkomulagið alt
of laust í sér, einkum mislikaði honum það, að keisari
átti ekki að hafa nema frestandi neitunarvald. Vafalaust