Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Síða 115

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Síða 115
115 Vér sjáum af þessu, að »með Sundum« hefir táknað miklu víðara svæði en jarðirnar, sem liggja að sjálfum sundunum á Kollafirði. Því er og talað um »Sunda-umboð« Skálholtsstóls, *) og er ekki að efa, að í því umboði hafi verið jarðir stólsins í þessum þremur hreppum, en ekki að eins þær fáu jarðir, sem stóllinn átti við sjálf sundin. En að »með Sundum« hafi náð yfir þessa þrjá hreppa alla, styrkist við það, að sýnt verður, að tveir af syðstu bæjunum í Álftaneshreppi, Straumur og Ás, eru sagðir vera »með Sundum«, og Mosfell og Þor- móðsdalur sömuleiðis, sem báðir eru í útjörðum Mosfellssveitar og langt frá sjó. Vafalaust hafa einhverjar sérstakar ástæður legið til þess, að þessi byggðarlög þannig voru kennd við sundin fremur en önnur einkenni í landslagi þeirra. Hverjar þær ástæður voru, er oss hulið, og skal ég engum getum að því leiða. 4. Finnmörk. Árið 1430 gaf Loptur bóndi Guttormsson hinum laungetnu son- um, er hann hafði átt með Kristínu Oddsdóttur, miklar gjafir í jarð- eignum. Meðal annars gaf hann Sumarliða syni sínum »jarder a Finnmork. Hollt. hol. kaulldukinn. hafstadi«.1 2) Tveimur árum síðar gáfu nokkrir menn vottorð um, að þeir hafi séð bréf Lopts um gjafir hans til Sumarliða, og telja þeir meðal þeirra »jardernar a finnmork Radbardarhollt. hol. kaulldukinn ok hafstadi«.3) Árið 1501 seldi Narfi Jónsson Sturlu Þórðarsyni á Staðarfelli m. a. »jordina kolldukinn er liggur aa finnmork j stadarfellz kirkiu sokn«.4) Loks seldi, árið 1550, Ormur lögmaður Sturluson Daða Guðmundssyni i Snóksdal »jordina alla Hollt a Finmörk i Hvams kirkiu sokn«.5) Víðar hefi ég ekki séð byggðarnafn þetta nefnt. Af bréfum þessum er það augljóst, að byggð þessi var í Dala- sýslu, í Hvammssveit og í Fellstrandarhreppi. Utantil i Hvammssveit- inni gengur fell með Hvammsfirði. Fellið er bratt þeim megin, sem að firðinum snýr, og undirlendi mjótt milli fellsins og sjávar, en þó eru þar nokkrir bæir. En fyrir ofan fellið er breiður og grunnur dal- flái, til vesturs niður að firðinum, og rennur Skoruvikurá eptir dalfláa þessum. í honum eru nokkrir bæir þar á meðal allir bæirnir, sem nefndir eru i bréfunum. Þætti mér líklegt, að það væri sú byggð, sem 1) Dipl. isl. XIII. bls. 257 (1557). 2) Dipl. isl. IV. nr. 446. 3) Dipl. isl. IV. nr. 552. 4) Dipl. isl. VII. nr. 563. 5) Dipl. isl. XI. nr. 656.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.