Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1953, Blaðsíða 48

52
Þessu svara hreppstjórarnir í Odda sama dag, á þessa leið (ágrip):
1. Vitum ekki til að hún hafi neinn skylduómaga fram að færa.
Hefir aldrei gifzt ,,og sýnist líklegt að geti sér uppi haldið í skikkan-
legri vinnukonuvist“.
2. Landið í Næfurholti er ,,að víðáttu, gæðum og meðfylgjandi
skógi, það allra bezta í þessari sveit, til sumar- og vetrarbeitar fyrir
allslags pening“. Alítum að fjórði hluti þessa lands ,,kunni merki-
lega að forþéna 40 álna eftirgjald árlega“, með einu ásauðar kú-
gildi til viðbótar.
3. Útreikningur sveitarþyngsla s. 1. haust sýndi það, að á hvert
tíundað hundrað, kom hálfsmánaðar niðurseta. Þórdís tíundaði 2
hundruð og kom því í hennar hlutfall 28 fiskar; 30 fiskar voru henni
ekki ætlaðir.
Er það og ályktun vor, ,,að við sjáum ekki búskap nefndrar Þór-
dísar Halldórsdóttur vera Rangársveit til stórrar uppbyggingar með
íramtíðinni“.
Ekki mátu þeir nú mikils, hreppstjórarnir, að halda uppi lögskil-
um öllum af þessu eyðibýli sveitarinnar. Var þó ekki að óttast
ómegðina.
Sýslumaður bætir enn við athugasemd. Telur sönnun fyrir því, að
Sigurður Sigurðsson hafi lagt viði til húsa á Hálsi. Þykir nokkur
gorgeir í Þórdísi. Vill þó reynast henni vel, ef hún hefir gert nokkuð
umfram skyldu sína.
Eftir þetta bjó Þórdís á Hálsi í fjögur ár til vorsins 1787, eða átta
ár alls. Hafði hún sum árin karlmann, ,,fyrirvinnu“ eða vinnumann
á heimili sínu, og ung stúlka er þar vinnukona árin 1785—86. (Fyrra
árið er hún talin 20 ára, en síðara árið 19 ára!).
Sennilega er það sama Þórdís Halldórsdóttir, sem 1816 er niður-
setningur á Galtalæk. Er þá talin 86 ára, en ætti að vera nokkuð yngri
eftir áður sögðu. Síðar verður hennar ekki vart þar í kirkjubókum.
Ekki er Háls talinn í húsvitjun haustið 1787, og virðist samfelít í
eyði til 1797, en 1798 til 1807 er þar kominn bóndi, Jón Brandsson,
síðar í Næfurholli. Bjuggu þar svo fleiri sum árin til 1844, en verður
mannlaust á því ári. 1 húsvitjunarbókum sést það, að búið er á Hálsi
árin 1834, 36, 40 og til 1844. Verður þá eitt ár í eyði, því að bónd-
inn, Þórður Sturlaugsson, fór búlaus að Næfurholti. En á næsta ári
(1845) flytur þangað bóndinn frá Næfurholti (sjá þar).
76. Haukadalur. Gáta og líkindi. Nú held ég, að einhverjir
spyrji: Telur þú virkilega algróna jörð og afgamalt ábýli meðal al-
eyddra bæja? Ég svara: Telur þú líklegt, að fornmenn, málsnilling-