Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1953, Blaðsíða 68

72
en mistókst þá. Aftur lánaðist vel að stífla þann ós 1924, eins og
Djúpós á hina hliðina árið áður.
19. Langhólar. Þeir hafa gleymzt og eru tæplega nefnandi,
því að hvorki kann eg að greina staðinn, austarlega á Bakkabæjum,
né veit þeirra getið nema í tvö ár. 1861 býr þar Sveinn Magnússon
og næsta ár ekkja hans, Ingveldur Jónsdóttir að nafni, með börn.
Leifar eyðibýlanna. Fram að síðastu aldamótum hefir nálega öll
veggjahleðsla bæjarhúsa á Bakkabæjum verið úr kekkjum og torfi.
Hefi ég svo sem ekkert rannsakað þær, enda sést víða lítið eftir eða
er yfirgróið. — Á Bakkabæjum hefir aldrei verið sandfok mjög mikið,
en þar á móti hafa vötnin gert þar usla afarmikinn, borið sand á
engjar, brotið bakka og rifið sig gegn um byggðina í djúpum álum.
Þannig t. d. 1808, rétt hjá Eystra-Fróöholti, 12 faðma frá bænum,
á sama láglendi. Mætti ýmislegt rita um skemmdir þar og álitsgjörðir
á mismunandi tímabilum. En slíku er sleppt hér. Aðeins má geta þess,
að skoðunarmenn álsins töldu „aldeilis ógerlegt vera hann að teppa,
bæði vegna þess djúps og stóra straums í ósmynninu. En lífshætta
íyrir fólkið í bænum, og því brýn þörf að flytja hann“.
AÐRIR EYÐIBÆIR
20. Ketilhúshagi (afbakanir: Ketuhrólfs- eða Ketuúlfshagi),
Ketla í daglegu tali. Ókunnugt er, hvaða Ketill hefir haft þar beitar-
hús — líklegast fyrir naut frá Gunnarsholti, eða Grafarbakka, og þá
byggzt seinna en jarðir þær. Styttingin í Ketla hlýtur að vera gömul,
svo greinilega sver hún sig í ættina til vors ágæta fornmáls, og finnst
svo líka bókfært á síðari tímum.
Eigi verður vart við þessa jörð fyrr en á 15. öld. Er hún þá eign
dómkirkjunnar í Skálholti og látin í skiptum fyrir Haukholt í Ytra-
Hrepp með 5 hundraða milligjöf til Brynjólfs í Tungufelli Eiríks-
sonar. En svo verður Halldór ríki í Tungufelli, sonur Brynjólfs, að láta
Ketluna aftur til stólsins (Stefáns biskups) 1492, með 6 kvígildum,
í sakeyri, og 24 hundruð að auki (Fbrs. VII, 117). Enn hefur Ketla
gengið frá stólnum í einhverjum ,,hrossakaupum“, því að Gísli biskup
(1558—87) Jónsson kaupir hana 1566 til stólsins (í þriðja sinn)
fyrir 10 hundruð í „fríðum peningum“. Hefir þá verið álitin að mati
10 hundruð og eins 1681, en 8 hundruð 1696, 12 hundruð 1803 og
9,9 hundruð 1861, en 800 kr. 1932 og 1400 kr. 1942. Jörð þessi
hefir eigi verið stór, en þægileg, hæg og nærtæk, I forngildu jarða-