Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1953, Blaðsíða 70

74.
þá um byggingarleyfið til sýslumanns. Magnús Stephensen sýslu-
maður svarar 1852. Segist ekki geta veitt leyfið fyrr en hann hafi
séð leyfi Halldórs, og líka þurfi hann að útnefna óvilhalla menn til
álita, er votti það, að skóginum í Hraunteig stafi ekki hætta af bú-
stað þar. Framkvæmd þessi öll, svo og bygging bæjarins, hefir tafizt
fyrir nokkuð lengi. Eigi sést það fyrr en eftir 10 ár, 1863, að Halldór
er orðinn bóndi í Hraunteig. Bjó hann svo þar í 7 ár, en flutti aftur
að Næfurholti, 1870, og bjó þar til 1884, en þá flutti þangað Ófeig-
ur Jónsson frá Koti. Enginn bjó í Hraunteig, nema Halldór þessi
fáu ár, en eitthvað af húskofum hefur hann látið standa, sem hann
notaði fyrir lambhús. Varð þá röskur hálfrar klukkustundar gangur
að heiman í lambhúsin. En þá þurfti ekki að fara á hverju máli til
þess að gefa lömbunum í jötur, því að aðeins í harðindum var hey-
tuggu snarað fyrir þau á gadd, þar sem helzt var skjól. Og Halldór
notaði fáheyrt merki um það, hvenær væri þörf á því að gefa lömb-
unum. Lét hann spörð lambanna upp í sig, og fann á bragði þeirra
næringargildi beitarinnar og gjafaþörf lambanna. — Vinnumaður,
sem var hjá Halldóri, sagði mér þetta. — Vel má vera, að Halldór
hafi með þessu móti komizt að nokkurs konar vísindalegri niður-
stöðu. En líklega mundi efnafræðingum nú á dögum þykja aðferð
þessi heldur ólystug! Enda er nú meira lagt í kostnaðinn. Hitt sýnir,
að við lítið má bjargast.
Halldór hefir hlotið að hafa talsvert bú í Hraunteig, því að heimilið
var ekki lítið. Arið 1867 er hjá honum kona hans (Ingibjörg Eiríks-
dóttir), eitt barn þeirra (Jón) og 3 börn hennar, þar að auki vinnu-
maður og vinnukona. Halldór var fæddur 1828 og dó 1901, vár
þá ,,brjálaður“, segir kirkjubókin, og hafði verið þannig mörg ár,
hjá Ófeigi í Næfurholti. Ekki mun hann þó hafa valdið tjóni, en last-
mæli um húsbónda hans heyrði ég.
BœjarstœSi, umhverfi og rústir. Hraunteigur er nafnkenndari og
alþekktari sem skóglendi en bæjarnafn. Hann liggur upp með Ytri
Rangá, næst fyrir ofan Svínhagaland, upp eftir lengra, en móts við
Galtalæk á Landi. Allur er hann á hólóttu Hekluhrauni, og er skóg-
urinn, sem áður er getið um í Næfurholti, allur á hólunum, en gras-
lautir milli. Víðlendur nokkuð er skógurinn og breiðastur efst, spöl-
kom fyrir neðan gamla Næfurholt, og er blásin spilda, sandur og
hraun, þar á milli, allt að (nýja) Næfurholtslæk, móts við nýbýlið
Hóla. Litlu neðar er hlið á skógargirðingunni og ,,jeppa“vegur eftir
ckóginum endilöngum. Lækurinn sami (Hraunteigslækur) rennur
niður með suðurjaðri skógarins, er sífellt fer mjókkandi, og heitir