Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1974, Blaðsíða 57

ÞÓR MAGNÚSSON
HRINGARlKISOTSKURÐUR frá
GAULVERJABÆ
Að kvöldi 13. ágúst 1974 barst Þjóðminjasafninu hlutur sem
sannarlega kom á óvænt, fjöl með fornum útskurði sem í fljótu
bragði virtist ótvírætt vera frá 11. öld. Það er með miklum ólíkind-
um að slíkir hlutir skuli enn vera að koma fram í dagsljósið hér á
landi þar sem eyðingin hefur leikið hvers kyns fornar menningar-
minjar svo grátt. En samt hefur það gerst öðru hverju á síðari ára-
tugum að miðaldaskurðverk hefur komið í ljós hér og hvar úti um
land, fram að þessu þó norðanlands og norðvestan, og verið bjargað
til Þjóðminjasafnsins. Er skemmst að minnast fjala frá Hólum í
Eyjafirði og Skjaldfönn í ísafjarðarsýslu, sem báðar eru nýfundnar
að kalla, svo og fjalanna frá Flatatungu sem alþekktar eru og komu
reyndar til safnsins fyrir rúmum tuttugu árum. Vísast um þær til
greina Kristjáns Eldjáms í Árbók 1969 og 1967, svo og í Acta
Archaeologica XXIV, 1953.
í öndverðum ágústmánuði voru þau Margrét Hermannsdóttir og
Guðrún Sveinbjarnardóttir fornfræðinemar og Helgi Þorláksson
sagnfræðingur á ferð um Suðurland og komu að Gaulverjabæ í
Flóa í þeim tilgangi að leita uppi rústir af þinghúsi sem staðið hafði
þar fram eftir 19. öld. Sýndi Guðjón Sigurðsson bóndi í Gaulverjabæ
þeim þá gamla útskorna fjöl sem hann hafði fundið þar í túninu um
vorið og eftirlét hann þeim hana til Þjóðminjasafnsins. Afhentu
þau síðan safninu fjölina strax og þau komu til Reykjavíkur aftur.
Guðjón Sigurðsson skýrði mér síðar frá fundaratvikum sem voru
þessi:
Haustið 1973 var rifið gamalt torfhús sem stóð 60—70 m norðan
við kirkjuna í Gaulverjabæ. Þetta var upphaflega fjós og var notað
sem slíkt til 1914 en eftir það var húsið notað sem hesthús og síðast
sem fjárhús. Var að lokum jafnað úr tóftunum með jarðýtu.
Vorið 1974, er Guðjón gekk um þetta svæði, fann hann spýtuna