Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1976, Blaðsíða 142

144
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
á iardarhnettenum á mille sin. En heilagur ande er i dufu lijking
upp af iardarhnettenumm ofann vert á mille hofdanna á þeim. 5
einglaminder eru yfer hofdenu á Gude fódur enn 4 á Guds syne.
Gud fader er hier uppmáladur hvijtur á hærum.
Utann á hægra vængenn er máladur Guds son sitiande med jardar
hnóttenn á vinstra hnenu, stidiande hann med vinstre hendenne.
Hónumm til hægre handar situr ein coronud kvennpersóna og
stidur Guds sonur hendenne co r o n u n a. Þetta meina eg sie Maria
Þetta er og dægelegt málverk þö ad þad sie nockud fólnad.“
Ástæðulaust er að fjölyrða hér um altarisbrík þessa úr Ögur-
kirkju. Hún er enn til og hefur verið í Þjóðminjasafni Islands síðan
1890, einn af tilkomumestu kjörgripum þess, Þjms. 3435. Lýsingin er
prýðileg og þarf ekki við að bæta, en skemmtilegt er að veita því
athygli hversu lítið þetta listaverk hefur látið á sjá síðan lýsingin
var skrifuð skömmu eftir 1700.
Eins og nærri má geta er brík þessi með „bildhuggerverki“ jafnan
talin upp í úttektum og vísitasíugerðum biskupa og prófasta, en
aldrei er þar farið um hana neinum aðdáunarorðum eða neitt látið
falla sem einhverju ljósi gæti varpað á bríkina eða sögu hennar.
Svarar því ekki fyrirhöfn að telja þessi ummæli fram hér.
Ekki hefur neitt að gagni verið skrifað um altarisbríkina frá ögri.
En árið 1960 hreinsaði Frank Ponzi hana og gerði að skemmdum til
að firra hana frekari skaða en orðið var; einkum var það gylling
á grunni hennar, sem lítið eitt vildi kvarnast úr smátt og smátt, en
eftir þessa meðhöndlun er bríkin í mjög góðu lagi og engin hætta
búin. I sambandi við þessa viðgerð urðu nokkur orðaskipti milli
Sigurðar Ólasonar lögfræðings og Kristjáns Eldjárns (Tíminn 24. des.
1960, 28. des. 1960 og 3. jan. 1961) og kemur þar fram það sem
oft hefur verið giskað á, að Björn Guðnason í Ögri muni hafa gefið
kirkju sinni bríkina. Slíkt er sennilega til getið og mundi það þá
hafa gerst einhvern tíma nærri aldamótunum 1500. Björn í ögri
andaðist 1518. Á það hefur verið bent að bríkin kynni að vera verk
einhvers mikils meistara af hinum niðurlenska listaskóla undir lok
15. aldar, og hafa bæði Hans Memling og Dirks Bouts verið nefndir í
því sambandi. Líklegra má þó þykja að bríkin sé fremur verk ein-
hvers listamanns sem vann í þeirra anda eða jafnvel á verkstæði
þeirra. Engin fullnægjandi rannsókn hefur verið gerð á þessu, en
ekki er ólíklegt að niðurstaðan yrði að Ögurbríkin sé gerð á Niður-