Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1976, Blaðsíða 147

MINNISGREINAR ÁRNA MAGNÚSSONAR
149
á hofde. bagal j einne hende, og bok j annare, bökenn liggur á hans
brioste. Uppe yfer hofde biskupsens stendur | £)
Utan á hægra vængenumm stendur kongur eins giórdur sem siest
á hier med fylgiande blade og á þad eflaust ad vera Olafurkong-
u r hinn h e 1 g e
Altarisbrík þessi frá Eyri í Seyðisfirði er ekki lengur til, en
allgóða hugmynd má fá um hana af þessari lýsingu og myndinni af
Ólafi helga sem henni fylgir. Galli er það á lýsingunni að ekki er
sagt hvað var innan á vængj um bríkarinnar, og ekki verður nú heldur
í það ráðið hvaða helgur biskup var utan á vinstra vængnum. Vel
má vera að það hafi átt að vera Þorlákur helgi, en tilgangslaust er
að giska á slíkt. Kirkjan á Eyri var helguð Pétri postula og þar eð
hann er ekki sýndur á bríkinni er lítil ástæða til að ætla að hún
hafi verið sérstaklega samin handa Eyrarkirkju. Sýnilega hefur
þetta verið útlent verk, trúlega þýskt, frá allra síðustu tímum ka-
þólsks siðar, líklega fyrstu áratugum 16. aldar. Það sýnir Ólafs-
myndin vel. Hann er þarna í spangabrynju með mikla kápu yfir,
mjög líkt og á Ólafslíkneskinu Þjms. 10918, og heldur á atgeir með
16. aldar lagi eins og mjög var títt undir lok miðalda, þótt áður
fyrri hefði hann stóra exi, einkunn sína exina Hel að líkindum. At-
geirinn er mjög nákvæmlega teiknaður og minnir talsvert á atgeir-
ana sem fundust í Grísatungufjöllum í Norður-Þingeyjarsýslu 1965
(Árbók 1971, bls. 113 og áfr.). 1 vinstri hendinni heldur Ólafur á
annarri algengri einkunn sinni, sem venjulega er kölluð hanap (víst
sama orð og ísl. knappur að upphafi til), en það er í rauninni cibori-
um, þ. e. guðslíkamahús eða huslker (helgidómabuðkur). Undir
fótum sér hefur hann drekann ógurlega með mannshöfði, sem á er
andlit Ólafs sjálfs, svo sem greinilegt er á þessari mynd, og mun
þessi kynjavera tákna dýrlinginn sjálfan meðan hann var enn heið-
ingi, en er nú troðinn fótum hins nýja og betra manns (sjá bls. 138).
Eftir þessari teikningu af Ólafi að dæma hefur Eyrarbríkin verið
mjög fagmannlega gerð.
Bríkin á Eyri virðist fyrst vera nefnd í heimildum í vísitasíu
Brjmjólfs biskups Sveinssonar 12. ágúst 1639: Brijlc yfer alltarenu
malud (Bps. A II 6, bls. 17), og eins er þetta í vísitasíum Þórðar
biskups Þorlákssonar 27. ágúst 1675 og Jóns biskups Vídalíns 18.
ágúst 1700, nema hvað hinn síðarnefndi segir að bríkin sé mdlud
og gillt.