Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1976, Blaðsíða 143

MINNISGREINAR ÁRNA MAGNÚSSONAR
145
löndum undir lok 15. aldar af einhverjum lærisveini eða eftirlíkjanda
Dirk Bouts (d. 1475). Best er þó að fullyrða ekkert en hugsanlega
mundi miðaldalistfræðingur geta komist nærri hinu sanna um ætt
og uppruna þessa listaverks.
4. Ólafslíkneski í Ögri.
Á sérstöku blaði er teikning gerð eftir útskorinni Ólafsmynd í
kirkjunni í Ögri, og fylgir henni ekki annar texti en það sem skrifað
er fyrir neðan hana á sama blaði og hljóðar þannig:
„Þetta er giórt efter uthóggnu bijlæte sem Augurs kirkiu fylger;
er brotenn af því hægre handleggurenn (síðar breytt í hónd eða
hónden) i unglidnum og krossenn ur jardar hnettenum er liknesked
hefur j sinne vinstre hende.“
Helgimynd þessi er nú ekki lengur til svo menn viti. Ekki er hennar
heldur getið í úttektum eða vísitasíum frá 17. og 18. öld, nema ef vera
skyldi að hún leyndist að baki þess sem sagt er um bríkina nr. 8 í
vísitasíu Jóns biskups Árnasonar frá 20. ágúst 1725: upyd henne
standa þriu lykneske (Bps. A II 17, bls. 425). En ekki voru menn
alltaf mjög nákvæmir með að tíunda gamla og skemmda hluti eins
og til dæmis dýrlingamyndir úr kaþólsku og því hefði þessi Ólafs-
mynd vel getað verið í kirkjunni þótt hennar sé ekki getið. Ögur-
kirkja var ekki Ólafskirkja, en Ólafur var hins vegar svo ástsæll hér
á landi að líkneski hans átti vel heima í hvaða kirkju sem var.
Uppdrátturinn af Ólafslíkneskinu er eftirtakanlega miklu ófim-
legar gerður en teikningarnar eftir Vatnsfjarðartjaldinu. Sennilega
stafar það mest af því að þarna er verið að teikna eftir þvívíðri
fyrirmynd og hefur það reynst listamanninum ei-fiðara viðfangs,
en einnig er ekki laust við að einhver flaustursbragur á textanum
bendi til að þetta verk sé unnið í flýti.
Líkneskið sýnir dýrlinginn uppréttan, með kórónu á höfði eins og
vera ber, klæddan herklæðum síðmiðalda, með skikkju mikla yfir her-
klæðunum. I hægri hendi hefur hann haft öxina, þá einkunn Ólafs
helga sem aldrei vantar, og líldega hefur hún verið í atgeirs mynd
vegna þess hve ung líkneskjan er, en jarðarhnöttinn í hinni vinstri
og vantar krossinn upp af. Undir fótum sér treður konungur mann
með skeggjað andlit sem horfir beint fram, og sést reyndar ekki
annað en andlitið og hendurnar. Þetta kemur ekki á óvart. Á 13.
10