Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1976, Blaðsíða 153
MINNISGREINAR ÁRNA MAGNÚSSONAR
155
Minnisgrein þessa hefur Árni Magnússon skrifað með eigin hendi.
Eins og kunnugt er hafði hann sérstakan áhuga á klaustrunum
gömlu og þá ekki hvað síst Þykkvabæjarklaustri. Minnisgreinar
hans um klaustrin eru prentaðar í Blöndu II, 1921—23, bls. 32 og
áfr., einnig í Árni Magnússons levned og skrifter II, Kbh. 1930,
bls. 280, og segir þar meðal annars:
,,Vid Þyckvabæiar klausturs kirkiu eru 2 koparlión (vatzkarlar).
2 gamlar kluckur. 1 lited skrin (descriptionem vide alibi). Eingin
fleiri gömul utensilia og eingar bækur.“
Með orðunum „descriptionem vide alibi“ virðist Árni beinlínis
vera að vitna í minnisgrein þá sem hér er birt.
Um skrínið á Þykkvabæjarklaustri verður lítillega fjallað með
Kálfafellsskríninu hér á eftir (nr. 8), enda hafa þau verið mjög lík,
eins og sést af lýsingunum og Árni segir sjálfur berum orðum.
8. Helgidómaskrín í Kálfafellskirkju.
„Vid Kalfafells kirkiu á Sidu (i Fliotshverfi) er eitt skrin eins og
þad sem er i Þykkvabæ i Veri, so sem 1^2 qvarteer ad leingd, eins
og hus, bued utan allt um kring med silfur og forgylltum messingar
og eyrspaungum, hvar á eru effigies heilagra manna jtem Christus
in cruce. Þaked er þar fast allt um kring (kynni vera forandrad
tempore lutheranismi, og rennilokid neglt fast). Gat ferskeitt er á
botninum, og hefur þar under, á þessu skrine alldri spaung vered.
Synist sem þetta gat kunne giórt hafa vered til at setia ofan á
ferskeyttann nagla sem kynni staded hafa upp ur altarinu, til að
hallda skrininu fóstu, og svo er þad nu fast sett á einni syllu í
kirkiunni.“
Þcssi tvö skrín, sem Árni Magnússon hefur orðið svo hugfanginn
af, frá Þykkvabæjarklaustri og Kálfafelli í Fljótshverfi, eru bæði
glötuð fyrir löngu. Þess vegna eru lýsingar Árna mjög mikils virði.
Ekki hefur í þessu sambandi verið gerð gangskör að því að elta uppi
í vísitasíum og úttektum, hvenær og með hvaða atburðum þau hafa
horfið, þótt fróðlegt kynni að vera á sinn hátt, en vafasamt er hvað
upp úr leitinni hefðist.
Skrín þessi hafa bæði verið helgidómaskrín frá kaþólskum tíma.
Kunnugt er að allar kirkj ur reyndu af fremsta megni að komast yfir
einhverja ögn af helgum dómum, enda sýna máldagar til fullnustu